Tenslotte in Hotel Cajou ook van de burgemeester van De Panne de vraag hoe wij een half jaar na haar dood de as-verstrooiing als eerbetoon en hymne aan Ellen ervaren hadden. De lange gestalte kwam met uitgestoken hand vanuit de ontbijtzaal van Cajou ook af op Diana en Helin. Twee heldinnen van me, zo stelde ik mijn reisgenoten aan de burgemeester voor. Hij vroeg naar hun achtergrond en liet zich informeren over hun betrokkenheid bij Ellen, hun ethos, en hun liefde voor haar vooral. Veel bleek hij al te weten, de burgemeester van De Panne die werd geflankeerd door hotelbaas Bruno die maar weer eens onze jarenlange vriendschap aanhaalde en onze vele bezoeken aan zijn hotel en aan De Panne. We wisten ons er ditmaal zelfs eregasten, vips. Wat werden we er in de watten gelegd!
Zaterdag 24 september, 17:00 uur: de vloedlijn, metershoge golven, pikdonkere wolkenpartijen, ze konden elk moment uiteen spatten zo leek, een schitterend panorama. Het luchtruim een schilderij van olieverf, het kon zo van Jacob van Ruysdael zijn, het brede strand van de meest zuidelijke badplaats van Belgisch Vlaanderen, Duinkerken in Frankrijk dichtbij, de plek met zo ontiegelijk veel herinneringen. Hoe ze daar op dat gloeiend hete strand van De Panne eens met een speciaal, door Diana geregeld, voertuig met rupsbanden van de reddingsbrigade door het zandstrand werd gemanoeuvreerd. Herinneringen mét Ellen en herinneringen áan haar. Met twee zeer dierbare mensen in De Panne. Met Diana, wie anders, en met natuurlijk ook Helin. En Ellen, Ellen zelf?, ze was erbij, zo voelden en beleefden we het voortdurend. Tegelijkertijd in Nederland bijval. Van (ex) schoondochter Geeta en haar gezin, en van andere zeer goede vrienden en vriendinnen, die als beloofd bij hun thuis om 17:00 uur 24 september een kaarsje voor Ellen aanstaken. Even later druk mail- en appverkeer met Nederland, en Hamburg, met de moeder van Diana, over hoe het was geweest. Welnu: mooi, eenvoudigweg mooi, eenvoudig mooi. Eng? Nee, voor nog geen meter eng.
Elk moment kon het gaan stortregenen, maar anders dan de rest van de zaterdag hielden we het droog. De as van de onvergetelijke Ellen werd door de golven van de Noordzee meegenomen, en het was goed. Ja werkelijk, het was goed zo. Het bleef onwezenlijk, heel onwezenlijk allemaal, maar toch. Na afloop van de as-verstrooiing een wandeling door de belangrijkste winkelstraat van De Panne, de Zeelaan, etalages kijken, een praatje bij onze vaste kledingzaak Hips, en later op de avond naar Belgisch-Franse culinaire gewoonte een vorstelijk bourgondisch diner met kabbeljauw in het gerieflijk volle restaurant van hotel Cajou. De warmtegloed. De bediening was er één met grandeur. ‘Op Ellen’, zeiden we tegen elkaar en we hieven het glas. Bij de koffie kwam de chef-kok van beneden langs voor een praatje en om speciaal Diana bij een weerzien na drie jaar te omhelzen.
‘Op Ellen’, zeiden we ook bij de koffie. Wij herinnerden ons een fantastische vrouw die had gevochten voor haar leven, maar die het uiteindelijk toch niet van parkinson had kunnen winnen. In november zal weer een gedeelte van de as van Ellen worden verstrooid. Dan, met een ander groepje, op Bronbeek in Arnhem bij het monument voor de slachtoffers en overlevenden van de jappenkampen voor vrouwen en kinderen in de Indische Archipel. Op het in de volle augustuszon wegbrandende gazon van Bronbeek werd (21/08) voor Ellen een minuut stilte gehouden, waarna het Wilhelmus klonk en de vlag gehesen werd. In de juiste volgorde van de driekleur, er werd ditmaal speciaal op gelet. Ellen bij de overleden overlevenden van de kampen dit jaar. Ze werd op Bronbeek herdacht. Wil was erbij en ook zij kreeg een brok in haar keel. In de aanloop naar de kerstdagen in december, met opnieuw een ander groepje, maar wel steeds Diana erbij, en met Wietske, de enige van ons die de ouders van Ellen nog heeft gekend, met een gedeelte van de as naar de tuin van het kasteel van Haarzuilens, erin ook, de plek van trouwen met Ellen, zo lang geleden alweer en nog steeds zo vers in het geheugen.
Voor een speciale video-opname in verband met haar inburgering en taal werd Helin naderhand óók en passant naar De Panne gevraagd. Ze was er voor het eerst. Ze was voor het eerst sinds haar vlucht vier jaar geleden uit Syrië naar Nederland buiten onze landsgrenzen. Voor het eerst in België. Helin, op de video: ‘Het was zó waardig. Ik was geen toerist in België, ik was er voor Ellen, van wie ik heel erg hield. Zo grappig in De Panne dat ze twee talen door elkaar heen spreken, Nederlands en Frans. Ik snap heel goed dat De Panne en Cajou voor Ellen speciaal waren. Zó lief en hartelijk iedereen. Het was een weekend om nooit meer te vergeten, en dat zal ik ook niet.’ En Diana tegen de burgemeester van De Panne: ‘Nog dagelijks denk ik aan Ellen. Er komt voor mij geen tweede Ellen.’
Het verhaal van de Panne 24-25 september 2022 in beeld. Het verhaal van een bijzondere zaterdag en zondag. Vroeg me tevoren af of ik het wel zou kunnen. Maar ik kon het. Op de golven van de zee. Onze gedachten gingen mee. Ze vergezelden de as.
Het gemis blijft. Er is een glans van het leven af en die glans keert nooit meer terug. Zolang geknokt en Ellen desalniettemin aan parkinson kwijtgeraakt. Verloren, zo voelt het echt. Een halfjaar geleden alweer, we beleven het als was het gisteren. Aan de zaterdagavond 30 april, toen ze in mijn armen stierf, kan niet met droge ogen worden teruggedacht. Het roept telkenmale zóveel emotie op. Zó beladen. Moet aan de vrijdag denken dat Ellen me heel bezorgd en vertederd kwam ophalen uit het Diaconessenhuis waar dokter Derks me aan mijn meniscus had geopereerd. Nooit meer aan teruggedacht maar nu wel. Ik was toen nog zo duidelijk iemands liefste. Ellen met een rolstoel voor mij aan mijn bed in wat ze geloof ik een uitslaapkamer noemen. Veel dank aan de mensen van hotel Cajou voor hun grandioze toegewijde gastvrijheid rond de as-verstrooiing en voor ook de ronde tafel die zondagochtend speciaal voor ons was gedekt. Met tafellinnen en alles d’r op en d’r aan. Decorum. Alles in stijl. Het mocht ons aan niets ontbreken. Dank ook Wil die ons bij terugkeer thuis opwachtte voor een bourgondisch glas rode wijn en een hapje. De foto’s vertellen het verhaal, de onstuimige zeegezichten die aan Jacob van Ruysdael doen denken, vermaard, die Haarlemmer van weleer, vanwege zijn landschappen en zeegezichten uit de zeventiende eeuw.
****
Hallo Johan!
Mooi en vooral ontroerend verhaal op je website. Met prachtige foto’s. Eigenlijk had ik gedacht dat jullie met een boot de zee op zouden gaan. En had Bruno de burgemeester uitgenodigd? Bruno was (of is) toch lid van de gemeenteraad? Ik had geen kaars in huis. Maar heb aan Ellen gedacht met een (brandend) waxinelichtje op tafel. Met ernaast de prachtige overlijdenskaart.
Groet,
Jan van Ewijk.