Aan de wandel op een ongekend zomerse dag in november. Flaneren ook. Aan de wandel bij zestien tot achttien graden, samen met Helin, naar de plek waar Diana zo dikwijls Ellen in haar rolstoel naartoe bracht. Als ze kwamen aan lopen dan stond de bediening al klaar om ze met thee naar hun vaste tafel tegenover het water en een grote witte plastic zwaan te helpen. Een beeld dat nooit vervaagt. Het Maximapark en het restaurant daar. Ooit maakte de beroemde architect Pierre Cuypers uit Valkenburg in Zuid-Limburg schetsen voor een bierhal op het Rembrandtplein in Amsterdam. Die bierhal kwam er nooit, het bleef bij tekeningen, de schetsen verdwenen in een bureaulade. Tot 2010-2011. Toen werd het werk van Pierre Cuypers uit de archieven opgediept, het stof er vanaf geblazen, en kwam er weliswaar geen bierhuis maar verrees er een theehuis middenin het door stedenbouwkundige Riek Bakker uit Rotterdam ontworpen Maximapark, de groene long van Leidsche Rijn dat Vleuten en De Meern met Utrecht ging verbinden. Het Lint. Restaurant Anafora, de Parkpergola. De Japanse Tuin, de Vlinderhof. Wandelaars, kuieraars, hardlopers, skaters, op zondag 13 november 2022 veel zonaanbidders in T-shirt. En een volop fotograferende Helin, voor een paar uurtjes weg uit haar studeerkamer. Ze keek haar ogen uit. Zoals ze een dag eerder ook ogen tekort kwam in het bos van Amelisweerd en Rhijnauwen. Er was zowat geen parkeerplaatsje meer te vinden daar. Tjokvol. We blijven nog maar even een chroniqueur. We beschrijven het leven en zijn rituelen.
Onderweg door het Maximapark ook even bij Intratuin binnengelopen. Overal blingbling met artikelen voor de kerstdagen. Engeltjes aan flinterdunne koordjes die al uitgezongen leken nog voordat we Sinterklaas hebben gevierd. Eén grote uitstalling van de geneugten van een gezond, zorgeloos en welvarend leven. De vluchtelingenstromen zijn ver weg. Zoals ook de aan flarden geschoten huizenblokken. En die kraamkliniek die door de Russen werd bestookt en in puin veranderde. Een wereld uit het lood. Kerstballen voor zes euro per stuk in alle denkbare kleuren en maten. Ach ja, en dat terwijl nagenoeg de gehele wereld in brand staat. En toch, het heeft ook wel wat die decembermaand. Hier nu al een verlichte achtertuin. Met het ingaan van de wintertijd veroorloof ik me het maar. Moest in het Maximapark denken aan oud-hoofdcommissaris van politie Eric Nordholt en zijn familie. Het gaat niet goed met zoon Ernst (MS) met wie Ellen en ik zo vaak optrokken in onze tijd van verpleeghuis De Ingelanden. Ernst vecht voor zijn leven, of heeft hij dat allang opgegeven? Waarschijnlijk wel, als ik de berichten mag geloven.
Ook voor de scherpzinnige Ernst vormde de dagbladjournalistiek een belangrijke pijler van zijn identiteit. Hij verloor ooit een kindje en ik ben hem erkentelijk voor wat hij me daarover vertelde. Dat was bij (toen nog) De Vier Balken in Haarzuilens. Ik ben Ernst ook nog steeds erkentelijk voor hoe hij mijn eerste boek over het omgaan door Ellen en mij met de ziekte van Parkinson recenseerde. ‘Dankjewel voor je liefde’ raakte hem in de kern. Het boek confronteerde hem met zijn eigen situatie. Hij wilde niet jaloers worden, werd het ook niet, maar toch. De woorden kwamen recht uit zijn hart. Hoeveel uurtjes brachten we niet met hem door, Ellen en ik. In het restaurant van verpleeghuis De Ingelanden met slappe wijn in veel te kleine stationsrestauratie glaasjes. Bij de etentjes van Elly Wolf wier reputatie haar voorbij golfde. En aan de voet van Kasteel De Haar in Haarzuilens, op de Brink, bij een uitbundige salade. Ernst hield van een sigaret en daarom van de frisse buitenlucht.
We gaan naar het sluitstuk van een bewogen jaar. De dood van Ellen heeft er ingehakt. We zoeken niettemin het licht. We gaan voor het leven. Licht in de duisternis, zeggen we dan. De klimaatverandering helpt ons een handje. ‘Nee Helin, dat zou jij toch helemaal moeten weten zeg! Geen foto van mij bij dat rare kunstwerk hier in het Maximapark. Een uitgebrand legervoertuig op zijn kant. Ik verbaas me erover dat de gemeente Utrecht zulke dingen subsidieert.’
****
‘De zeis van Matthijs kon elk moment vallen, op de gekste en meest onverwachte momenten.’ De burn-outfabriek draaide overuren bij de publieke omroep. Alsof de over het paard getilde, en voortdurend naar de ogen gekeken, Van Nieuwkerk van de duivel bezeten was, zó kon hij op de werkvloer tekeer gaan. ‘Ga op je knieën jij en zeg sorry meneer Van Nieuwkerk.‘ De stakker ging ook nog eens op zijn knieën ten overstaan van zijn collega’s en kuste de schoenen van een proleet. Je weet niet wat je leest, en toch. Een loslopende gek die in een dwangbuis hoorde, alom bejubeld door het Nederlandse televisiepubliek. Hoe kun je leven met de wetenschap dat je zoveel collega’s met hun gezinnen kapot hebt gemaakt. Ik ken hem, die bekent geen schuld. Insiders weten nu te vertellen dat Matthijs aangeslagen is en verdrietig. Natuurlijk opnieuw alleen maar bezig met zichzelf. Je kon het op je vingers natellen.
Alle verantwoordelijken en superieuren bij de publieke omroep zijn zich ‘rot geschrokken’ van het meerdere pagina’s tellende rapport in de Volkskrant over de bloeddorstige coryfee Matthijs van Nieuwkerk. De onbehouwen presentator (met zijn charmes en hoofd dat van het scherm afspatte) ging bij De Wereld Draait Doorrrrr over lijken ten gerieve van zijn eigen populariteit en imago. Maar ach, wie hem een paar jaar bij Het Parool heeft meegemaakt en van een klein afstandje kon volgen verbaast zich nergens over. Vraag het ook oud-hoofdredacteur Sietze van der Zee. Hij merkte eens op: ‘Matthijs spuugde in de hand die hem voedde.’ Sietze hees Van Nieuwkerk bij Het Parool op het schild. Als dank bracht Van Nieuwkerk zijn leermeester ten val. Het gebeurde achter de rug van de hoofdredacteur. Weinig mensen in mijn leven tegen het lijf gelopen die zó met zichzelf en hun eigen carrière bezig waren en ook zó met zichzelf verguld bleken als de opgewonden alleskunner Matthijs van Nieuwkerk met een (toegegeven) encyclopedische kennis. Hij was veelzijdig, hij was expressief, een Pietje Bell, een zondagskind, de ideale schoonzoon, een vleier, maar o wee, een driftkop. Het moest wél allemaal om hem draaien. Geen enkele clementie.
Matthijs van Nieuwkerk draaide zélf door. Het kwalijke vooral is dat werkgever BNNVara nooit ingreep. En ondanks alle signalen de andere kant opkeek, en nu zijn handen in onschuld wast. DWDD was als talkshow een goudmijn en dus mocht de ene na de andere medewerker onder het schrikbewind van de presentator en de eindredacteur een burn-out oplopen. Dat hoorde zogezegd bij topsport in televisieland. Grensoverschrijdend gedrag (extreme woede-explosies en publieke vernederingen) van een psychopaat mag als bekend worden verondersteld bij de omroepbazen en in de kiem te worden gesmoord. Het wás ook bekend. Spijt achteraf is altijd zo makkelijk. Het is een cliché geworden. Daar brachten we als opleiding journalistiek voor een stage studenten naartoe. Wat een slechte voorstelling moeten die niet gekregen hebben van ons vak! Die studenten dachten natuurlijk dat dit abnormale gedoe normaal was… Onverantwoordelijk is het geweest, studenten naar DWDD te sturen!
Ben benieuwd naar de repercussies. Ook wat betreft de lafbekken rond de tiran. Wie bij de NPO het heft in handen heeft dient zijn medewerkers een veilig werkklimaat te bieden. Zoals ook overal elders. Hier moet het Openbaar Ministerie misschien wel aan te pas komen. Aantoonbaar zijn redactieleden door de gloriërende ijdeltuit Van Nieuwkerk de vernieling in gedraaid. Na jaren hebben sommigen nog steeds nachtmerries van de ‘maestro’. Sommige redactieleden zijn nooit meer de oude geworden. Geknakt. Achtervolgingswaan. Sommigen kijken nog steeds angstig over hun schouder of achter hun geen bloedhond staat. Dat kan niet zonder gevolgen blijven. Het heeft met de menselijke waardigheid en de menselijke maat te maken. Op deze zonnige novemberzaterdag in Amelisweerd en Rhijnauwen verbaast me niks meer als het om grensoverschrijdend gedrag in de televisiewereld gaat. In deze valse omgeving zou ook eens gestopt moeten worden met elkaar narcistisch prijzen toe te spelen. De schaduwzijde van prijzenfestivals zijn de intriges en de ellenbogen. Televisie doet karakters veranderen. Televisie haalt meermaals het slechtste in de mens naar boven. Blinde eerzucht. De kijkcijfers. De adverteerders.
Ik heb het even mogen meemaken. Totdat ik me ooit eens afvroeg wat die kerstbomen op de bloemenmarkt van het Janskerkhof te betekenen hadden. En Ellen op die zaterdagmiddag in het schemerdonker die zei dat het bijna Kerst was. Ik die tot het besef kwam dat ik bezig was als chef nieuwsdienst van Het Journaal door te draaien tussen al die ego’s. Diep in mijn hart nooit bij Het Journaal willen werken maar gezwicht toen ik gevraagd werd en uit 37 sollicitanten over bleef. Ineens hadden we heel veel vrienden, maar geen tijd om ook maar iets leuks met die vrienden te doen. Een jaren dertig huis in Hilversum gekocht om de afstand tussen Ellen en mij (op het Mediapark) maar zo klein mogelijk te houden. Al gauw dat huis weer verkocht. Opgejaagd wild voor een hoog salaris. Omstreeks diezelfde dagen – we waren tien jaar getrouwd en gingen er een weekend op uit in Epen in Zuid-Limburg – vonden ze mijn moeder dood in de badcel. Hersenbloeding. Haar crematie was bij het ingaan van kerstavond 1997. Ik wist: Ellen is mijn geluk en mijn leven. Een paar weken later nam ik ontslag. Mijn ambitie had een ernstige waarschuwing gehad.
