Maand: januari 2024

Misschien zou het goed zijn als de roman ‘Prophet Song’ van de Ierse schrijver Paul Lynch verplichte lesstof wordt in het middelbaar onderwijs van Nederland (en daarbuiten, in Duitsland bijvoorbeeld). Misschien zou elke Nederlander, van jong tot oud, de opdracht moeten krijgen dit boek (geïnspireerd op de tragedie Ilan Kurdi en de burgeroorlog in Syrië) te lezen. Misschien zouden de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer elke vergadering moeten beginnen met het staande voorlezen van enkele passages of een enkel hoofdstuk uit Prophet Song, bekroond met de Booker Prize 2023. Ja misschien… Het zal er niet van komen, ik weet het. Maar het zou er wel eens toe kunnen leiden dat bij volgende verkiezingen minder stemgerechtigden in Nederland volslagen hersenloos en gewetenloos het rode potlood hanteren. Je stemt niet op fascistoïde figuren en belagers van de Grondwet! Nationalisme dient zijn grenzen te kennen. Ter Apel is óók Nederland. Ilan Kurdi is óók Ter Apel.

En slappeling Pieter Omtzigt: Als anderen van de Dom springen dan hoef jij dat toch ook niet te doen? Ondanks de verkiezingswinst van Wilders had jij je van hem kunnen, nee: moeten, blijven distantiëren. Nederland op slot? Geen enkele asielzoeker meer toelaten? Nul?! Het is volslagen apekool. Het is gemene retoriek. Manna voor ongeletterden. Het kan verdragen-technisch niet eens. De kruidendokter Wilders is al jaren en jaren doorgedraaid in zijn fanatisme. Ga met zo iemand niet aan tafel zitten. Tenzij je ook van jezelf vindt dat je een katholieke gluipkop bent. Nee Omtzigt, een beetje ruggengraad heb je niet. Dat is wel gebleken. Zwabberen, noemen we dat. En ondertussen verlegen in de lens kijken. Je bent op z’n vriendelijkst een weifelaar uit de provincie. Geen man van statuur. Het wachten is op de uittocht van je fractieleden. En daarna het verder decimeren van je partij. Bontenbal en het CDA lachen je vierkant uit. Je bent even ongeschikt voor het leiderschap van het oude CDA gebleken als Mona uit Volendam. Wat aan je onderzoekswerk overigens niks af doet. Wie Orban, Le Pen, Meloni en Wilders normaliseert, corrumpeert de vrijheid, zeg ik Rob Jetten van D66 na.

In het licht van Prophet Song en het 2-jarige Koerdisch-Syrische vluchtelingetje Ilan (Aylan) Kurdi (inspiratiebron dus voor Lynch) is de operette rond de afvallige sociaaldemocraat Plasterk een beschamende vertoning van fantoompijn en de verrechtste indoctrinatie dat vluchtelingen overal de schuld van zijn. Alsof Ilan Kurdi uit Kobani – Lees ook het adembenemende boek ‘De zussen van Kobani’, twee verzetsheldinnen tot in hun dood – alsof Ilan Kurdi niet symbool staat voor wat de medemens tot vluchteling maakt. En hoe onbarmhartig de vlucht voor terreur met gifgas kan aflopen. Het beeld van Ilan Kurdi ging in 2015 de hele wereld over. Het beeld van dat 2-jarige onschuldige kind uit Koerdisch Syrië, van wie het leven nog moest beginnen, maar dat samen met zijn moeder verdronk in een poging aan een burgeroorlog (gelijk Gaza en Oekraïne) te ontsnappen. Het jongetje spoelde aan op de Turkse kust. De golven klotsten tegen het lijkje aan. De fotografen waren er als de kippen bij. Rood truitje, blauwe broek, blauwe sportschoenen. De kleuter lag op zijn buikje in het wassende water. De foto ging de hele wereld over. En de hele wereld was voor even geschokt. Voor even, nee niet voor lang.

In hetzelfde jaar (2015) verdronk ook een tante van Helin in de Turkse wateren op zoek naar veiligheid. Het laatste sprankje hoop bleek tevergeefs. Die tante had een godsvermogen voor haar verdrinkingsdood betaald. Verdrinken voor de ogen van je eigen kinderen. Vandaag liet Helin mij een oude klassenfoto zien. Wie van haar klasgenootjes had de burgeroorlog in Syrië niét overleefd? Had beter kunnen vragen: wie wél. Liefdevol ging de wijsvinger van Helin over de gezichten. De meeste elfjarigen dood, ook de tweeling in het midden van de foto. Aan Wilders de vraag of hij ooit twee seconden heeft gekeken naar de foto van Ilan Kurdi. En zo ja of het hem iets deed. De man is het slachtoffer van zichzelf. Ooit gaat hij dood. Ooit sterft hij hopelijk een natuurlijke dood. Maar hoeveel tranen zullen er worden gelaten? De man leeft in zijn eigen wereld. Hij heeft de wereld niet begrepen. Een wereld van leegte omgeeft hem. Hij van het vijandsbeeld. De lege huls. En dus Omtzigt: stop met die hele santenkraam bij Pasterk. Kijk in Enschede even een paar meter over de grens.

Deze week stemde de Eerste Kamer vóór de Spreidingswet van een VVD-staatssecretaris die een onverschrokken volhouder bleek. De laatste der Mohikanen zogezegd. Uitgestorven ras. De gepassioneerde man met het hart op de goeie plek verdient een standbeeld. Het is van een politieke actieradius zoals we die in Den Haag eigenlijk al niet meer kennen. Bravo Eric! Bevlogenheid maken we zelden of nooit meer mee. De uitkomst gold, met steun van de VVD van Edith Schippers, als een daverende verrassing voor de buitenwacht. En dat terwijl die wet een, op rechtvaardigheid berustende, louter eerlijke verdeling van de asielzoekers over alle gemeenten beoogt. Met al zijn mogelijke feilen. Maar een streven naar werkbaarheid. Gerechtigheid ook. De burgemeesters en veiligheidsregio’s juichten, Wilders twitterde duivels ‘Mijn hemel’, de man moet eigenlijk een doodzielig verschijnsel zijn. Om het over snotneus Dilan, Omtzigt en de al dan niet sopraan Carolien maar niet te hebben. In de NRC werden ze terecht weggezet als drie politieke amateurs en onbenullen. Slippendragers van Het Kwaad. Wie Wilders normaliseert, corrumpeert de vrijheid. Het laat zich raden dat Mark Rutte de opstelling van de VVD-fractie in de Eerste Kamer met een telefoontje naar Edith Schippers heeft georkestreerd, en misschien zelfs wel heeft gesommeerd. Geen coulance met de nieuwe partijleider en haar wapperende manen. Een in zichzelf verdwaald huppelkutje slechts. Dat de fractie van de VVD in de Eerste Kamer de Spreidingswet over de streep ging trekken, zou al langer in zeer kleine VVD-kring bekend zijn. Och, arme en zielige Dilan. Ken toch ook je eigen grenzen en beperkingen, meisje.

De voormalige Koerdisch-Turkse bootvluchtelinge lijkt binnen de VVD alleen nog slechts het hoofd boven water te kunnen houden – hoe toepasselijk in het licht van de asielvlucht – met de hulp van de rijke ondernemers die haar hebben ingekapseld en als versiering gebruiken op affiches en binnen de kolommen van hun smoezelige lijfblad De Telegraaf. Ilan Kurdi. Iconisch geworden. Zijn foto vertelt het verhaal. Zoals ook de foto van ‘Het meisje in het geel’ een verhaal (Gaza) vertelt. Kinderen als de grootste slachtoffers van een wereld die bezig is zichzelf op te blazen. De zelfvernietiging. Vluchten? Dat doe je alleen als je ten einde raad bent. Dat doe je alleen als je geen andere uitweg meer weet. Lees ook ‘De bijenhouder van Aleppo’. Lees! Afghanistan, lees over de verschrikkingen daar. Lees ‘De zussen van Kobani’. Lees, voordat ook in Nederland tot boekverbranding wordt overgegaan door het gepeupel. Vluchten doe je alleen als er in je eigen land niets meer van je overgebleven is. Je geeft je over aan het lot. Dwangwet, Wilders? Elke wet is gebaseerd op dwang, beste kerel, daar is een wet nu eenmaal wet voor, dat had jij zoetjesaan toch wel mogen weten! Je manipuleert al jaren en jaren op ziekelijke wijze de Nederlandse samenleving met ophitsing. Je zet bevolkingsgroepen tegen elkaar op, als levensvervulling. Misschien wel als het leven je verder weinig te bieden heeft dan hetze. Ik ben meelij met jouw armoe.

Hoe gevaarlijk kan het worden met radicalen aan de macht vol leugenachtige onheilsprofeten! Hoe gevaarlijk kan het worden als bijvoorbeeld een Pieter Omtzigt doorgaat met de huidige formatiepogingen en een verdere verrechtsing activeert? Dan kan het heel gevaarlijk worden. En onbegrijpelijk zijn fractiegenoten met toch deugdelijke cv’s. Wie Wilders normaliseert, corrumpeert de vrijheid. En het recht van vluchtelingen op leven. Hoe gevaarlijk kan een knieval voor een splijtzwam zijn?! Maar hopelijk nog net even niet zo gevaarlijk als in Duitsland. Daar vonden de AfD (Alternative für Deutschland), de rechtsradicalen en de ondernemers van het groot kapitaal elkaar in Postdam aan een meertje, wat in alles deed denken aan de Tweede Wereldoorlog, aan Adolf Eichmann, aan hun trawanten, en aan de voorprogrammering van de vernietiging van de joden. In Potsdam werd pas geleden een masterplan, jawel zeg, een masterplan besproken om miljoenen mensen uit Duitsland te deporteren naar andere continenten, zoals Afrika. Het ging om het deporteren van asielzoekers, vluchtelingen met een verblijfsvergunning en in Duitsland geboren en getogen personen met een linkse oriëntatie. Ik kijk onder het op tikken van deze regels met een schuin oog naar de foto van Ilan Kurdi en de roman ‘Prophet Song’ van de Ierse auteur Paul Lynch. Ter nagedachtenis aan Ilan Kurdi opdat we hem nooit zullen vergeten. Een masterplein voor deportaties in het Duitse Potsdam aan een meertje besproken, om Duitsland slechts van ‘goede’ Duitsers te voorzien zoals Hitler met Eichmann regisseerde. Het zal er nooit van komen, zullen we maar hopen. Maar toch! Een terminale wereld. Hebben we wel eens goed naar de hooligans gekeken, naar de gebivakmutsten? Pietertje Omtzigt maakt zich er alleen maar druk om als het met Oud & Nieuw om vuurwerk gaat. Pietertje heeft de sleutel naar een fatsoenlijk Nederland in handen, maar beseft hij dat wel?! Nee, ik vrees van niet.

Vele tienduizenden en nog eens tienduizenden Duitsers in protest tegen de AfD en zijn bruine gespuis thans de straat op. In Keulen, in Leipzig, in Hamburg, in München en elders. Leipzig kan demonstreren. Ik herinner me 1989 en de aanloop naar de val van de Muur. Leipzig, ik was er bij in 1989. Een beetje houvast. Verdere pogingen in Duitsland om de AfD zo snel mogelijk als staatsgevaarlijk te verbieden. Maar ook daar in Duitsland een onvoorstelbare hersenloosheid waar het gaat om het achter rechtsextremistische querulanten aan hobbelen. Egoïsme met een misplaatst gevoel van superioriteit. Moge het partijcongres van de VVD volgende week zaterdag in Noordwijkerhout een overwinning opleveren voor Ed Nijpels, Jan van Zanen, Frans Weisglas, Mark Rutte, Jozias van Aartsen, Eric van der Burg en al die andere zuivere liberalen met eerbiediging voor de democratische rechtsstaat. Moge de bikkelharde, niets en niemand ontziende ondernemers het onderspit delven. Moge de beschaving zegevieren. Moge de foto van Ilan Kurdi de VVD brengen bij waar het écht om draait in het leven. Eric van der Burg is zijn partij erin voorgegaan.

Misschien kan de heer WA ook een duit in het zakje doen op Koningsdag. Maar misschien kunnen poppenkastspelers nauwelijks meer spelen buiten de poppenkast. Begreep dat zijn vrouw pas geleden tot de sprekers behoorde op een symposium over armoede. Ze sprak alsof ze er alles van af wist. Het lukte haar om rond te komen met een salarisverhoging van een halve ton per jaar. Nu nog een blauwe envelop bij haar op de deurmat, zullen we maar zeggen. Een overgrote meerderheid in de Nederlandse politiek is daar nu voorstander van. Eindelijk. De Oranjes die belasting gaan betalen. Zo eigentijds! Rutte staat liever nog even op de rem. Het uitrekenen van een belastingaanslag noemde hij deze week ‘complex’.  Natuurlijk, te complex, en dan laat je alles gewoon bij het oude, en wordt het nog complexer. Op Koningsdag bezoekt de operettefamilie de gemeente Emmen. Die trok 1.5 miljoen voor het dagje uit, maar de kosten zijn met 800.000 al opgelopen tot 2.3 miljoen. Emmen maakt zich geen zorgen. Het rekent op een massale toestroom van toeristen na Koningsdag. Het lijkt de Floriade wel.

Ach, het is maar een tip van iemand die de Oranjes graag ziet gaan: als ze op Koningsdag dan toch in Emmen zijn, even met de koninklijke bus een paar kilometer doorrijden naar Ter Apel. Niet van tevoren aankondigen. Nee onverwachts een ritje naar Ter Apel. Zelf van dichtbij zien wat daar voor treurnis gaande is. Ik zeg het omdat ik het met eigen ogen heb waargenomen. Even Ter Apel. Geen autoriteiten mee. Ook geen Maxima. Alsjeblieft niet nee. Hooguit de burgemeester van Ter Apel en Eric van der Burg. En in Ter Apel signeert WA de roman ‘Prophet Song’ van Paul Lynch en onthult hij een klein kunstwerk ter nagedachtenis aan Ilan Kurdi en al die andere slachtoffers en slachtoffertjes van vluchten voor oorlog en barbarij. En misschien dat tegen die tijd Timmermans (of Aboutaleb) tot een op fatsoen gebouwd minderheidskabinet probeert te komen voor een weer tot rede gekomen Nederland.

****

Met zijn gezicht naar beneden in het zand,

als het symbool van de vergeefse vlucht naar de vrijheid

Beriwan Avci

Het is me uit het hart gegrepen, de herinnering aan Alan Kurdi. Die herinnering zal nooit vervagen. Ik heb Alan altijd als een symbool gezien. Want ik weet zeker dat zijn verdrinkingsdood een blijvende boodschap inhoudt voor de hele wereld. Ik vergelijk het met een fles, met daarin een  briefje, dat aanspoelt op het strand. De boodschap voor westerse landen dat geen enkele vluchteling zijn moederland verlaat als hij niet één en al wanhoop is. Vluchten doe je met gevaar voor eigen leven. Het beeld van de peuter Alan drukt de westerse wereld met zijn neus op de bikkelharde feiten. Het is een heel confronterend beeld. Ik herinner me dat dit beeld mij in shock bracht toen ik het voor het eerst op sociale media zag. Alle mensen op school in Gaziantep waren erover aan het praten. Liggend op zijn buik, het maakte heel veel indruk. Ik geloof dat als iemand een kind in zo’n situatie ziet, dit een gevoel oproept van intens verdriet. Het is ook hartverscheurend. Tegen die tijd, 2015, waren al duizenden kinderen omgekomen langs dezelfde gevaarlijke route naar Europa, niet gedood door de gruwelijke burgeroorlog in Syrië dan wel verdronken op zee. Duizenden anderen zouden in de jaren die volgden blijven sterven. Het was een foto van een Koerdi in sportschoenen, een blauwe korte broek en een rood T-shirt, met zijn gezicht naar beneden in het zand, die de aandacht van het publiek trok en een diepe emotionele reactie over de hele wereld teweegbracht. Het beeld was pijnlijk ontroerend maar niet gruwelijk; het gezicht van het kind was onzichtbaar en zijn houding deed denken aan slaap in plaats van aan de dood. Kleine Alan Kurdi, met zijn gezicht naar beneden in het zand. Klein. Alleen. Levenloos. Ik vind heel opmerkelijk in positieve zin dat een Ierse schrijver ónze’ Alan Kuri als uitgangspunt heeft genomen voor zijn roman. Want Alan Kudi heeft een boodschap voor alle gemeenschappen. De prijs van de onverschilligheid van onze leiders voor het lijden van vluchtelingen was duidelijk zichtbaar en de schrikreacties waren wijdverbreid; Hoe had Alan kunnen verdrinken? Waar was de menselijkheid van onze regeringen? Nergens! Die was in geen velden of wegen te bekennen. Diep in ons achterhoofd wisten we allemaal dat alleen geluk betekende dat Alan niet onze eigen peuter of broer was. Dat zou nooit genoeg zijn. Kinderen zoals Alan sterven nog steeds. In feite lijkt 2024 het dodelijkste jaar ooit te worden voor mensen die wanhopig op zoek zijn naar veiligheid in Europa. Maar hun dood is anoniem. Uit het oog en uit het hart.

Beriwan Avci is een Koerdisch Turkse die tot de vriendenkring is gaan behoren via de taalcoaching. Ze woont nu twee jaar in Nederland.

Hallo Johan!

Wat een indringende blog heb je geplaatst op jouw site. Met ook sterke tekst van Beriwan. De fractiegenoten van NSC hebben inderdaad de sleutel in handen of er zo’n extreemrechts kabinet komt. Van Omtzigt zal het niet komen: slappe knieën. Een minderheidskabinet zie ik niet zitten. Misschien al eerder gezegd. Alle leden van de Kamer hebben een eed op de grondwet afgelegd. Waarom er dan bij de informatie eindeloos over praten? Voermans had toch al aan Omtzigt een lijstje gegeven welke punten uit het programma van de PVV in strijd zijn met grondwet en verdragen? Zoiets kan je in een paar uur bespreken. Bevreemdend was gisteren het gesprek tussen Plasterk en WA. Zal zonder twijfel op verzoek van WA hebben plaatsgevonden. En dat terwijl de koning nu geen enkele rol meer speelt bij de (in)formatie. Plasterk schoffeert hiermede ook de Tweede Kamer. Er was een motie van Timmermans en Ouwehand om de Kamer over de voortgang te informeren.

Jan van Ewijk.

****

Dag Johan,

ik heb je blog met ook de bijdrage van Beriwan gelezen en ben onder de indruk. Dat laat ik je weten, en we spreken elkaar gauw weer bij de koffie.

Jan van den Heuvel.

De legendarische activist(e) en auteur Joanna Macy schreef ooit: ‘Als de wereld voor herstel afhankelijk is van menselijke inspanningen, en dat is die, dan ben ik ervan overtuigd dat die inspanningen van gewone mensen zullen komen, mensen bij wie de liefde voor dit leven hun angst overstijgt.’

Met die voltreffer sloot ik 2023 af en begin ik ook weer graag 2024. Van de ‘kopstukken’ op deze planeet moeten we het in elk geval niet hebben. Ook niet van Kaag die nu hogepriesteres bij de VN wordt voor de wederopbouw van Gaza. Ik wrijf mijn ogen uit. Hoezeer ik haar een goed heenkomen van die Haagse vulkaan met lava gun. Maar de wederopbouw van Gaza? Israël lijkt nog lang niet uitgegooid met bommen en granaten. En wie gaat die wederopbouw van Kaag betalen? De onheilsprofeet Netanyahu? Het ‘meisje in het geel’ soms en haar ouders? Als die nog leven!

En hoe zit het met Oekraïne, met de vernielzuchtige Poetin? Sturen we daar Hugo de Jonge naartoe? Hij behoudt mijn sympathie. Hugo deugt. Per saldo heb ik hem liever dan Omtzigt, want die vertrouw ik niet. Zwabberaar. Meer het type archivaris. Omtzigt wil voor de volgende jaarwisseling in Nederland een verbod op bivakmutsen? Een wat? Ik dacht dat bivakmutsen alleen gedragen mochten worden door het inbrekersgilde? Een verbod op bivakmutsen… even laten bezinken. Stelt Wilders de bivakmuts van Henkie op één lijn met de hoofddoek? Niet zo maar een vraag, want Wilders is ook een warm pleitbezorger van die fantastische Nederlandse traditie van vuurwerk in particuliere handen (ook al zitten ze er niet meer aan). Veel studenten stemden juist om dié reden op hem.

We verlaten een jaar waarin de politiek er zelf om heeft gevraagd niet meer serieus te worden genomen. De gesloten afdeling van een gemiddeld verpleeghuis is er niks bij. Mevrouw Cora van de VVD had haar politieke antenne verkeerd afgesteld. Duidelijker was geweest als die Cora gewoon had gezegd dat ze moreel voor nog geen meter deugt. Het was ook eerlijker geweest. Want wij hadden dat allang begrepen. List en bedrog. Zal Cora zichzelf Oudejaarsavond maar een extra glaasje hebben ingeschonken voor nevel in haar hoofd? Het kabinet als een abri voor een bus naar hogere doelen.

De politiek synoniem aan amusement. Antennes die niet werkten en geheugenverlies. Ernstig hersenletsel. ‘Ik heb daar geen of een andere herinnering aan.’ (…) Politiek bedreven door Alzheimerpatiënten. Amusement? Bleef het daar maar bij. Steeds meer overtuigd dat politiek berust op wegkijken. En ook ons doet wegkijken. Eigenlijk zou zo’n Cora, die de meest elementaire fatsoensregels van een bewindspersoon overtrad, voor de rechter moeten komen. Wat hier nog met een antenne wordt afgedaan, speelt elders in de wereld in het groot. Minachting en gebrek aan medemenselijkheid. Het grenzeloze egoïsme en het eigen gelijk. Het ontberen, willens en wetens, van ook maar de geringste vorm van zelfreflectie. Waar begint zelfzucht en waar leidt die toe?

Ik citeer nog maar eens Ari Shavit, wiens boek een eyeopener is. Lezen dus dat boek! ‘Hoewel israël na de Tweede Wereldoorlog dynamisch en vol zelfvertrouwen is, en het de staat economisch voor de wind gaat, blijkt het mentaal niet sterk genoeg om de verschrikkingen van het verleden onder ogen te zien. Het blijft een onevenwichtige samenleving die moet knokken voor haar voortbestaan en toekomst. De joodse staat is een frontlijnoase die omgeven wordt door een woestijn des doods. Ze is niet volwassen genoeg om aan zelfanalyse te doen. Het mist de rust om de eigen tragedie in perspectief te plaatsen. Het succes berust op ijzeren zelfdiscipline, verdringing en een zekere mate van meedogenloosheid. Het Israëlische continuüm is wars van trauma’s, nederlagen, van verdrietige en schokkende herinneringen. Wegkijken. In het Israëlische continuüm is ook geen ruimte voor het individu. Daarom ook blijft de Holocaust iets abstracts, iets wat op zichzelf staat. Israël maalt ook totaal niet om mensen die te midden van de Israëli’s leven.

Haal geen oud zeer op, lijkt het adagium. Shavit spreekt over het Israëlische wonder dat nog steeds zichtbaar is. Daadkrachtige lieden, maar tevens starre mensen met een persoonlijkheidsstoornis en weinig diepgang. Hij heeft het over zijn eigen volk, over zijn landgenoten. Wegkijkers. Weinig introspectie. Weinig retro. Het gaat om het ontkennen van de Palestijnse catastrofe. Shavit spreekt over vier vormen van Israël van geheugenverlies. Het ontkennen van verleden en catastrofe aan twee kanten: de kant van de Palestijnen en die van Israël zelf. En terwijl ik dit zo lees worden ‘Het meisje in het geel’ en al haar leeftijdgenootjes in Gaza doelloos en gewetenloos de dood ingedreven. Vergelding en nog eens vergelding. Omdat Israël zijn eigen tragedie nog altijd niet in perspectief heeft kunnen (en willen) plaatsen. Dat zou een rem op de ontwikkeling van het Israëlische collectief zijn. Het is schokkend allemaal. En de reflex hier is: de tv uit en ook uit houden. Dus eigenlijk ook het hoofd afwenden. Het dwarsboomt de gezelligheid.

Zou ‘Het meisje in het geel’ nog leven? Zou ze nog ongedeerd zijn? Wat zou ik haar graag naar hier halen. Zoals het gehele gezin waaruit ze komt. Als ze nog leeft.

Het gezellige Nederland begroette 2024 in stijl. Volop incidenten. Een horrornacht, werd die door hulpverleners al genoemd. Waar de hardwerkende Henkies en Ingrids van Geert natuurlijk niet bij betrokken waren. Het waren ‘die anderen’. Het kan immers in het Nederland niet rechts genoeg. Volop incidenten. Grote saamhorigheid. Saamhorig in het keettrappen. Niet zo maar incidenten. Ernstige ongeregeldheden. De Nederlandse cultuur. Hulpdiensten vrolijk bekogeld. Door ‘die anderen’ natuurlijk. Niet door de hard werkende Nederlander. Niet door Henk en Ingrid. Twintig mensen met ernstig oogletsel in Rotterdam het ziekenhuis in. Het aantal is al verder opgelopen. Naar dertig en meer, begreep ik. De meesten achttien jaar en jonger. Een jongetje van elf met vandaag nog maar één hand en één oog. Hij heeft de helft nog over, zullen we maar zeggen. Een arts sprak van ‘oorlogsgeneeskunde’.

Steekpartijen. Inzet van de ME. Tegen ‘die anderen’ natuurlijk. De waanzin en verkwisting van een Nederlandse jaarwisseling. Gewonden. De Nederlandse politiek geschokt. Even geschokt als over Cora van de VVD. Een paar doden, maar niet erg, want volgens de toekomstige regering Plasterk in een beetje opruiming in het gezellige Nederland wel gewenst. Van de dierenambulance alle banden lek gestoken. We hadden toch al teveel huisdieren in het gezellige Nederland. Een man in Groningen sprak jongeren erop aan toen ze onder het uitlaten vuurwerk onder een hond gooiden. Het baasje kwam voor zijn hond op en werd dood geslagen. De plastisch chirurgen waren net zo druk als de ijscoboer in juli bij een aanhoudende hittegolf. Ook mijn eigen jaarwisseling werd even na middernacht met het geluid van loeiende sirenes van brandweer en politie omlijst, en overstemd, en ontsierd. Politie, brandweer en een ambulance vlogen voorbij. Een onbekende had me zonet in de lobby van mijn hotel onder het lezen over Palestina en de Palestijnen een glas champagne in de hand gedrukt. Een donkere man uit de Congo, ja Wilders luister, een donkere man uit de Congo, die met zijn jonge gezin naar eigen zeggen de wereld verkende. Beeldschone mensen. In Nederland waren ze voor die verkenning op het juiste adres.

Tientallen politieagenten kwamen Nieuwjaarsdag van hun nachtdienst thuis met gehoorproblemen. Dat is normaal. Een aantal kwam niet eens thuis maar moest met ernstige gehoorschade in het ziekenhuis blijven. Of met een verbrijzelde kaak en andere kwetsuren, zoals in Nijmegen. De politieman in Nijmegen zwaar gewond. Allemaal door ‘die anderen’. Wilders, kijk verder dan je neus lang is! Want jij, Wilders, bent toch zo’n voorstander van vuurwerk met Oud & Nieuw? Een oer-Hollandse traditie. M’n schoenzolen! Die traditie is pas een halve eeuw oud. Leut van autochtone dronken Nederlanders. De Henkies met een paar Ingrids. Boem en bèng. Vinden we het gek dat de personeelstekorten bij de diverse hulpdiensten oplopen? Welke onbezonnene gaat met de jaarwisseling van 2024 nog de nachtdienst in! Gekerm van tandeloze politici. Maar geen daadkracht. Geen oplossing. Ook Cora kermde in haar avondjurk.

Nederland creëert zijn eigen problemen met wachtlijsten en personeelstekorten. De politiek van slapjanussen van hypocrieten. Maar het was gezellig in Nederland. Land om trots op te zijn. Grote saamhorigheid. Ergens in Groningen – Midwolda – werden zeven woningen, zeker geen plaggenhutten, onbewoonbaar en ontruimd vanwege een nieuwe aardbeving, de zelfontploffing van illegaal vuurwerk. De knal was aan het eind van de wereld te horen. Zó gezellig. Had toch maar ten langen leste voor de jaarwisseling een hotel geboekt tegen een zacht prijsje. Aan de rand van Apeldoorn, omringd door manshoge dennen en sparren (als geluiddempers). En schilderachtige villa’s als een waar mozaïek. De Jachtlaan en ’t Loo. Margriet en haar mr. Pieter mijn buren voor een etmaal. En dat voor iemand die het jaar 2023 vol had lopen schelden op de Oranjes. En daar graag mee doorgaat. Afgelopen week thuis gek van dat lawaaiige voorspel met vuurwerk. Alsof het oorlogsgebied zich had verplaatst. Een kraterdiep verlangen naar een staakt-het-vuren. Dat kwam er niet. We kennen inmiddels onze minister voor Justitie en Veiligheid. Of is ze dat al niet meer? Voor het omgaan met het gemis van Ellen op zo’n beladen avond als Oud & Nieuw maar beter een hotelkamer in de stilte en met een goed boek. Het roept veel op, de Oudejaarsavond.

Wat eens was en nooit meer terugkomt. Dát vooral. Maar geen zwaarmoedigheid. Passeerde Oudjaarsavond in Apeldoorn de obelisk uit 1901. De Naald. In 2009 probeerde iemand die obelisk omver te rijden. De koninklijke familie in open autobus was er net voorbij. Niet kijken, commandeerde Beatrix haar blauwbloedjes van kinderen met aanhang. Wat je niet ziet dat is er niet. Wegkijken koninklijk kroost! Maar wel acht doden. Onschuldige slachtoffers die naar de Naald waren gekomen om er even te zwaaien naar de Oranjes en hun poppenkast. Die zwaaien meestal terug. Dat is hun werk. Ellen, weet je nog? We hadden toen een paar wandeldagen in Zuid-Limburg. Was het niet Koninginnedag? We kwamen niets vermoedend terug in ons hotel in het Limburgse Mechelen toen andere hotelgasten ons over Apeldoorn en de aanslag vertelden. Nederland was ervan ondersteboven. Ineens vielen ons de vlaggen op die halfstok hingen. Leefden we toen nog in een iets ander Nederland? Het idee alleen al toen dat een Wilders ooit nog eens met veel machtsvertoon de verkiezingen zou winnen!

Oudejaarsavond 2023 en oog-in-oog met de Naald. Terug naar mijn hotel van het onvergetelijke Oudejaarsdiner met de complete familie van Helin in Emst. Van de Naald nog maar een paar honderd meter rechtdoor tot aan de stoplichten. Dan rechtsaf. Ja Ellen, 2009, wij in Mechelen, en ver weg toen in Apeldoorn die aanslag. Wisten we toen al dat jou, dat ons, nog zo’n zware tijd te wachten stond met parkinson? Nee, dat wisten we niet. Zelfs geen vermoeden. Maar een halfjaar later werd het vonnis uitgesproken. De liefde voor het leven oversteeg jouw angst, Ellen. Die oversteeg ónze angst. De stoplichten voorbij. De lobby van een niet duur maar supergezellig en smaakvol hotel. Een omvangrijke bridgeclub die is uit gekaart en de obers af en aan laat rennen. De oliebollen liggen voor het grijpen.

Hoe zou het aan de overkant zijn? Lees op mijn laptop over de royals.’ Ze schitteren en glitteren’, zo staat het er letterlijk, ‘op spetterende gala’s all over the world.’ Zwaaien doet graaien. Hoe zou het er aan de overkant aan toe gaan? De hele meute inclusief die huisjesmelker en Zandvoortse circuitbaas met bril gezellig bij Margriet en Pieter? Of zitten die twee samen te kniezen, te mokken misschien zelfs wel? En WA. Heb zelf juist deze dag weer mijn motorrijtuigenbelasting betaald. Zou WA een balorige toost uitbrengen op een van zijn belastingvoordeeltjes? Ach, zie het met die monarchieën als cabaret, het gaat vanzelf wel over als de wereld vergaat, zei een vriend mij laatst. En daarop lijkt het niet lang meer wachten.

Zie uit naar de briefjes en memo’s die weer over de Oranjes openbaar zullen worden gemaakt. Hopelijk zit de oude Bernhard er weer bij. Afluisterpraktijken op Soestdijk, heb ik al horen verluiden. Terugdenken in de lobby van het hotel. Met een door een bridgemevrouw aangereikte appelflap. Van vriendin Wil weet ik dat bridgers van een glaasje en een hapje houden. En ze maken graag een praatje, onwillekeurig waarover. Terugdenken ja. Ellen op de radar en als kompas. Aan de wandelingen, en aan zoveel meer. De Oudejaarsavonden vooral ook. Ze bijna allemaal op een rijtje gezet. Ook toen de appelflap al op was. De laatste Oudejaarsavonden waren misschien wel de meest ingrijpende avonden van mijn hele leven. En waarschijnlijk de allerbelangrijkste. Telkens toen de gedachte van: ze heeft het toch maar weer gehaald, ze is nog bij me. Misschien volgend jaar proberen nog eens naar Gran Canaria te gaan. Naar Riu Palmeras. Kamer 529 in dat schitterend geoutilleerde hotel pal aan het strand. Die zee, dat blauwgroene, die kleuren. Die onvervalste schoonheid.

In Nederland zullen de jaarwisselingen alleen maar gezelliger worden. Dus wegwezen. Als Nederland dan überhaupt nog bestaat. Wilders zit electoraal vast aan vuurwerk. Dilan en de VVD zweren sowieso bij vuurwerk. Carolien is van de carbid en de melkbussen. En Omtzigt, ach laat maar. De bivakmuts. Impulsieve politiek. Omtzigt teert op de toeslagenaffaire. Alle politiekorpsen melden zich voor Oudejaarsavond en -nacht straks massaal ziek. Geen brandweerman meer te bekennen. Ambulancepersoneel ook niet meer te charteren. Dat drinkt zich tevoren een stuk in de kraag. De Nederlandse gezelligheid eind 2024 inruilen voor de saaiheid van Gran Canaria? Zou ik het durven? Als de liefde voor het leven de angst overstijgt, ja dan… Dan misschien ook nog eens met de jaarwisseling terug naar Gran Canaria.

Een rem op de migratie zal niet tot beschaafdere jaarwisselingen leiden, zeg ik tegen Wilders en dat VVD-meisje dat voor hem op haar hurken ging zitten. Nota bene in de Tweede Kamer. Het meest afgrijselijke beeld van 2023. Nou ja… Maar daar konden geen duizend woorden tegenop.

Laat ik maar opgewekt eindigen. De jaarwisseling van 2024 op het strand van Gran Canaria in zwembroek en met bivakmuts op. Siervuurwerk vanaf zee. Op het zandstrand tussen gewone mensen met bubbels. Maar misschien kom ik er wel die geraffineerde en van twee walletjes etende Cora tegen.