Afschuw over een foto in de krant

Treurig die voorpagina heden van het Algemeen Dagblad/ Utrechts Nieuwsblad. Dinsdag 19 maart 2019. Sensatie? Nee, daarvan wil ik die krant niet betichten. Scoringsdrift? Het verst willen gaan van alle dagbladen in Nederland? Het lijkt me sterk. Maar wat dan wel? De controle kwijt? Een te grote vereenzelviging met het onderwerp, in dit geval die vermoedelijk  terroristische aanslag in Utrecht? Extra willen schokken terwijl Utrecht en heel Nederland al een dag en een nacht in shock waren? Mogelijk. Bizar. Met nadruk het publicitaire thuisorgaan willen spelen in Utrecht? Baas boven baas in wat te tonen aan de lezer?
Voor het eerst noopte een krant me tot een ingezonden brief. Een brief ingegeven door verontwaardiging. Niet om ‘m te plaatsen. Helemaal niet. Het mag, het hoeft niet. Gewoon een brief. Gelet op een reactie van de krant al binnen een uur mijnerzijds de overtuiging dat ik niet de enige was die bloed spuwde. Ach, hoe dichtbij was het niet allemaal. Jaren achtereen nam Ellen dagelijks van het Centraal Station in Utrecht de tram naar school aan de Marco Pololaan op het Kanaleneiland. En ‘s  middags weer terug in omgekeerde richting. Hoe vaak heeft Ellen die rit gemaakt naar en van school. Wel duizend keer. Het was DIE tram! Nooit bij stilgestaan dat er zich in die sneltram Utrecht – Nieuwegein/ IJsselstein een terroristische aanslag of iets van dien aard zou kunnen voordoen. Je maakt nietsvermoedend gebruik van het openbaar vervoer en dan ineens… Dan kom je nooit meer thuis. Krankzinnige wereld. 
Die halte bij het voormalige ziekenhuis Oudenrijn. Die bocht naar rechts naar het centrum toe. Het 24 Oktoberplein. Allemaal zo bekend. Overbekend. Daar laten drie mensen het leven. Door geweld. Drie onschuldige mensen. In de kracht van hun leven. Meisje van negentien lentes nog maar. Vriendje dat op haar wachtte. Haar leven moest nog beginnen. Een jongeman van 28. Een trainer van Desto. Was hij niet 47? Onbeschrijfelijk leed. Alle drie met zoveel plannen nog. Met zoveel plannen voor de toekomst. Enkele anderen die nog steeds in ziekenhuizen voor hun leven vechten. Een rechter gelooft iemand op zijn blauwe ogen en stuurt een tikkende tijdbom de straat op. Hij helpt indirect Wilders en Baudet bij de verkiezingen deze week. Hoe moet die rechter zich voelen nu? Hopelijk belazerd. En meer. De persconferentie gisteren. Die uitstekende burgemeester Jan van Zanen. Die geweldige politieman achter de tafel ook. Terecht alle lof voor de hulpdiensten.
Gezwets in de ruimte van een Utrechtse burger die alle veiligheidsmaatregelen (advies om voorlopig binnen te blijven) ‘zwaar overtrokken’ en gemeentelijk ‘hysterisch’ vond. De idioot haalde er het weinig kieskeurige Journaal mee. En bovendien de herhalingen bij de NPO. Iemand die lucht verplaatst is kennelijk al een quote waard. Overigens liepen Ellen en Diana niets vermoedend buiten te rolstoelwandelen toen Utrecht en omgeving was aangeraden niet buiten te komen. Tijdens de persconferentie het bericht dat de (vermoedelijke) dader was gepakt. Op de Oudenoord. Ook al zo bekend. Als ook de wijk Pijlsweerd. Als ook die Rabo-vestiging op het Kanaleneiland. Zo dichtbij allemaal. De dader gepakt. Keek naar Jan van Zanen die ik van vroeger ken. En ik voelde de tranen achter mijn ogen branden. Het was emotie. Hij kapte verdere vragen van de pers meteen af. En terecht. De dader was gepakt. God, dacht ik, Ellen had eens in die tram gezeten moeten hebben. Onmacht. De nabestaanden stonden vanochtend met het AD in hun hand. En toen?
****
Geachte heer Carbo.
Veel dank voor uw reactie. U vindt morgen op de pagina Meningen een toelichting van onze hoofdredactie over het hoe en waarom van de fotokeuze op de voorpagina van het AD van vandaag.

 Met vriendelijke groet,

Redactie Opinie en lezers,

Inge van den Blink en Peter Grandia.  

Aan de redactie van het Algemeen Dagblad/  Utrechts Nieuwsblad.
Ik spreek mijn verbazing en in feite mijn afschuw en onbegrip uit over uw fotokeuze voor de voorpagina van de krant van heden (dinsdag 19 maart) met betrekking tot de tragedie in de sneltram die Utrecht zo schokte. Bij het selecteren van de voorplaat neemt U toch hopelijk bepaalde normen in acht? U heeft toch principes? U maakt toch afwegingen? Dit kon in mijn ogen écht niet. Niet tegenover de nabestaanden. Niet tegenover vrienden en bekenden van dit in beeld gebrachte dodelijk slachtoffer. Niet tegenover wie ook die duidelijk hecht aan fatsoen en die het hart op de juiste plek heeft zitten. We hebben in Nederland de mond vol van normen en ook waarden. Van het dodelijk slachtoffer waren benen en schoeisel duidelijk zichtbaar en herkenbaar. Het laken bedekte niet het gehele lichaam. Je zal je door geweld om het leven gekomen familielid maar zo zien liggen in de krant. Niemand (???) ter redactie die tevoren zei: ‘Collega’s moeten we dit wel doen?’ Niemand die zijn vinger opstak dat-ie publicatie ethisch volstrekt onverantwoord vond? Te weinig journalistieke distantie? Hijgerige scoringsdrift? De foto had trouwens geen enkele toegevoegde waarde. Dit schrijf ik u als journalist en voorheen ook universitair en hogeschool docent journalistiek. Wij gingen de studenten anders voor. Er zijn in mijn ogen grenzen aan wat door de serieuze media in beeld wordt gebracht. U heeft die grenzen volgens mij overschreden.
Johan Carbo.  
****

Beste Johan,

Helemaal met je eens. Wel over desbetreffende foto gesproken vandaag en mijn verbazing dat ze een persoon zo lang bij de tram hadden laten liggen. Dus foto had wel indruk gemaakt. Maar niet, zoals jij dat zeer terecht doet, gedacht aan de impact voor nabestaanden en bekenden.
Ben benieuwd naar de reactie van het AD!
Charles.
****
De hoofdredactie van het AD antwoordt:
‘De uiteindelijk gekozen foto laat in één oogopslag de ernst zien. Het slachtoffer is zichtbaar maar niet herkenbaar. De foto is in al zijn rauwheid symbolisch voor het vreselijke nieuws dat Nederland beheerste. Ook wij voelen natuurlijk een zeker ongemak bij een foto als deze. Het is een hard en confronterend beeld. We plaatsen zo’n foto niet zomaar, zonder nadenken.’
****
Aan de hoofdredactie van het AD:
Nee hoofdredactie. Geen sterk verweer van U. Die ernst hoefde u nog niet eens te stipuleren. U geeft in feite geen antwoord op mijn brief en de opmerkingen van verschillende andere briefschrijvers. Die gaan een geheel andere richting uit. U gaat voorbij aan de essentie. Aan de argumentatie. Die lijkt me toch hoogst valide. U bent met uw voorpagina uit de bocht gevlogen. Lezers hebben de foto niet nodig op zich een voorstelling van de rauwheid te kunnen maken. U hoeft die rauwheid niet verder te visualiseren en uit te vergroten – uw lezers hebben die rauwheid na alle voorgaande terreurdaden in onze wereld allang op hun netvlies. Onderschat de lezer niet. Het slachtoffer is zeker wel herkenbaar voor de nabestaanden, omdat het laken niet alles afsloot. Daar hebben we het over. Eén vraag nog: ‘Als uw partner daar nu eens had gelegen, of één van uw kinderen – had u de foto dan ook verdedigd met verwijzing naar zijn symboolwaarde? Ik denk het niet.
****
Hoi Johan en Ellen,
Heel triest allemaal wat er in Utrecht is gebeurd. Rachel en ik waren in Londen op dat moment en de BBC meldde al om 11:00 de aanslag met een dode en gewonden. In mijn vroegere columns voor ThePostonLine schreef ik al eerder dat er een aanslag zou komen, alleen plek en tijdstip nog onbekend.
Jouw verhaal richting het AD is uit jouw hart geschreven en ik deel het ook. Ik vind de media van vandaag de dag te vaak meer dan walgelijk, met name op TV. Vooral DWDD, Jinek en Pauw. Nieuwsuur valt ook af en toe door de mand, vooral die jongen Bosch van Rosenthal. Maar ja Johan, wij zijn niet meer van deze tijd, en kijken als een soort voorbijganger naar wat zich allemaal afspeelt in de media, en kunnen alleen nog een ingezonden stuk sturen. De vraag is of het wordt geplaatst.
Ik denk dat jouw idee voor de opzet van mijn boek het gaat halen. Daar hoor je binnenkort meer over.
Alle goeds en lieve groet voor jullie. Tot schrijfs weer, 
Rachel en Hans-Izaak Kriek.
****
Hallo Johan,
Tsja… Afschuwelijk die voorplaat van het AD – Afschuwelijk in één woord. Snap ik ook niets van. Eens dus. Zelf heb ik deze week de ombudsman van de Volkskrant aangeschreven. De Turk….  Nee! De in Nederland geboren man van Turkse afkomst…. Meer voorbeelden. Met Israëlisch en zo. Hoor je nog van. En ja, het is OP het Kanaleneiland. Niet in, en zeker niet in de Kanaleneilanden. Zo slordig.’ 
Tot horens, Jan van Ewijk.
****

‘Tot binnenkort Ellen, zeggen we bij Cajou’

Beste Ellen (en Johan).

Het was weer een eer en een genoegen om jullie te mogen ontvangen – het is wonderlijk Ellen dat je er nog steeds in slaagt om jouw verjaardag hier te vieren.

De ongelooflijke moed (in het Vlaams zeggen we “courage”) van Johan en de onvoorwaardelijke steun van Diana (!) maken het mogelijk om telkenmale terug af te zakken naar De Panne en te kunnen genieten van de zon, het eten en uiteraard het gezelschap.

Eén woord hiervoor: chapeau!

Tot binnenkort!  

Chris & Bruno.

****
In restaurant Pammier in De Panne zondagavond een echtpaar (achterin de vijftig?) uit de buurt van Leuven aan het tafeltje naast ons. Ze keken stiekem begerig naar wat wij voorgeschoteld kregen. Ze waren vooral geïnteresseerd in al die aparte Afghaanse gerechten die bij ons op tafel kwamen. Ze hadden al naarstig en nieuwsgierig gezocht, maar die delicatessen stonden niet op de kaart. Uitleg over het hoe en waarom. De verjaardag van Ellen werd deze dagen ook op z’n Afghaans gevierd. Pammier pakte uit! De komst was al ruim van tevoren aangekondigd vanuit het Utrechtse. En ondertussen ging dat mondje van Ellen maar open en nog eens open voor de zoveelste lepel gekruide hartigheid uit den vreemde. Diana die vertelde over vroeger en thuis en over haar ouders van wie vader bij een oorlogsbombardement om het leven kwam. Vader was apotheker. Een welgesteld gezin. Af en toe een paar woorden dari met haar landgenoot, de restauranthouder die ooit in Moskou afstudeerde in de Afghaanse letteren en die al evenzo voor de Taliban op de vlucht sloeg. Ik had het hem beloofd, de restauranthouder, in november, ik zou mét Ellen en Diana terugkomen voor een maaltijd in Pammier. Het werd de verjaardag van Ellen. Het was hem een eer. En Diana glom van trots. De lieve Ellen was in goeden doen. 
Buiten hield de storm huis. Hondenweer. De trambedrading zwiepte en zwiepte. De straatverlichting deed het niet. Een scherm van regen. De storm floot nu en dan hoge schelle tonen rond het huizenblok. Geen mens op straat. 
‘Hoe ziet u uw eigen toekomst?’ vroeg aan het tafeltje naast ons de man uit Leuven mij plotseling. Ik was stomverbaasd. Waarom die vraag. En ja, hoe zag die toekomst eruit? We hadden hem van parkinson en Lewy Body verteld. En als haast altijd bij Lewy Body de vraag: wat is dat eigenlijk? Nou, iets anders dan Alzheimer.  
‘Meneer, er kan een moment komen dat ik alleen verder moet, ik besef dat elke dag, al bijna tien jaar lang.’ 
‘Maar hoe ziet die toekomst van u er dan uit?’
‘Geen idee meneer, maar ik zal Ellen niet teleurstellen en mijn rug recht houden. Beloofd is beloofd. Ik eis van mezelf elke tegenslag, hoe groot ook, te trotseren.’ 
‘Zeg hem toch waarom je dat zo graag wilt weten’, mengde de vrouw uit Leuven zich in de conversatie. Hij haalde zijn brede schouders op. Liet merken dat zijn vrouw dat maar moest doen. ‘Nee jij.’
De man boog zich naar voren, hield een lepel tussen duim en wijsvinger: ‘We hebben een appartement hier in De Panne. Een levensgroot terras erbij. Mooi, mooi, mooi. Paradijselijk mooi. Gekocht met grootste plannen. De Panne is rustgevend. Ik ga er soms ook alleen naartoe. Net als u, zoals ik u zo-even hoorde vertellen. Dan loop ik het liefst tegen de wind in. Uitwaaien. Mijn hoofd leegmaken. Mijn eerste vrouw overleed tien jaar geleden aan kanker. Mijn wereld stortte in. Volledig. Ik leerde mijn huidige vrouw kennen. Ik leefde op. Ik veerde op. Daar zit ze, recht tegenover mij. En zij, ach lieverd zeg het toch zelf maar.’ 
‘Ja meneer, en nu heb ook ik kanker, net als zijn eerste vrouw, er is niets meer aan te doen.’
‘U…?’
De vraag bleef steken ergens in de keel.
Er viel even een berustende stilte. Even? Niet even nee. Er viel een lange stilte. Maar geen beklemmende stilte. ‘Wat erg’, hoorde ik Diana zeggen. Ze gunde de vrouw een blik vol medeleven. De man spreidde zijn armen. Een gebaar van: zo is het en niet anders. Hij maakte een grimas. We zochten naar woorden. We moesten als mantelzorgers in De Panne maar eens sámen tegen de straffe wind in gaan lopen en de man uit Leuven informeerde (om het gesprek weer een andere wending te geven?) naar de samenstelling van de Afghaanse sauzen bij ons op tafel. Ellen at rustig door. Registreerde ze alles? Misschien heus wel. Zag ik de vrouw uit Leuven heel stiekempjes even een traan wegpinken?
De Afghaanse eigenaar van Pammier na afloop tegen Diana: ‘Jullie eerste huis hier in De Panne is Cajou. Mijn vrouw en ik bieden jullie er een tweede huis bij: bij ons, Pammier.’ Even later hielp hij Ellen met de rolstoel van het (drie treden) stoepje af. De straatlantaarns deden het nog steeds niet. Een prooi van de storm. De trams bleef in de remise. We staken de trambaan over de duisternis in naar de overburen van Cajou. Gelukkig werkte het pasje op de voordeur. Cajou was al in diepe rust. We waren de enige overgebleven bewoners in het gehele hotel. De rest had ’s middags uitgecheckt. Het was een wonderschone avond, een diepzinnige ook, een woeste buiten, een bijzondere verjaardagavond. 
****
Van Ellen,
Ik wil jullie (in een brief aan alle vrienden en goede bekenden) met blijdschap bedanken voor de hartelijke felicitaties die ik over de mail en per telefoon de afgelopen dagen ontving. Het waren er heel wat.
Lieve woorden waarvan de schriftelijke zijn terug te vinden op onze website. Ze werden me allemaal voorgelezen.
Johan tast mijn brein af, zelf kan ik het helaas niet meer zeggen, hij doet dat voor mij. In mijn geest. Hij is mijn pen. Hij is mijn volzin. 
Afgezien van het onstuimige weer betekende De Panne voor mij een werkelijk schitterend verjaardagscadeau. Alles ging goed. Ook de reis. Een verwelkoming met dikke kussen (in het Vlaams en in het Frans) afgelopen zaterdag door bijna de voltallige brigade van ons vertrouwde familiehotel Cajou. ‘Mevrouw Ellen, u flikt het toch maar weer om hier te zijn.’
We zijn dit verjaardagweekend wel buiten geweest, maar niet veel. Hooguit even terloops.Te link. Storm met aan zee windstoten van 130 kilometer per uur. Zandstralen. Weggeblazen waaghalzen op de boulevard. We hoorden het naderhand van een echtpaar uit de buurt van Leuven. De tram reed niet meer. Eigenlijk lag het gehele openbaar vervoer zondag grotendeels plat. Af en toe een bus als noodvoorziening. Hondenweer was het. Verschillende keren rukten de hulpdiensten uit. Dan was er weer ergens iets van de gevel geklapperd. Golfplaten en zo. Johan begint op zulke momenten dan Georges Simenon te citeren, ik laat hem maar. Diana had geen paar seconden eerder in de Nieuwpoortstraat moeten lopen of ze had een hard voorwerp vanaf het dak op haar hoofd gekregen. Niet aan denken. Het was een weekend voor de valhelm. 
Diana werd tijdens het winkelen (ze liep wat kledingzaken voor zichzelf en haar kleinzoon Ryan af) anderhalve meter opgetild en als een veertje een stukje verderop weer op het trottoir neergezet. Of beter: neergekwakt. Ondertussen lagen Johan en ik zondagmiddag anderhalf uur te zonnen op de hotelkamer met het kamerraam zo ver mogelijk open en stevig vastgezet. En het bed tot tegen de venterbank die met kussens was omgetoverd tot voetensteun. Zonnen in het raamkozijn. Onze vaste kamer 303, naar de duinen gericht, bevindt zich enigszins in een hoek van Cajou die weinig wind vangt, en de zon had bovendien al behoorlijk veel kracht. Genieten. Ja heus, er waren ook perioden met zon waaroverheen dan weer wolkenpartijen schoven. Die op hun beurt weer gedecideerd werden weggeblazen door de straffe wind. Vooral weerkundigen moeten het meteorologisch fascinerend gevonden hebben. 
Het gevoel van een heel lang zorgeloos weekend. Met zaterdagavond mosselen bij Bruno van Cajou en zondagavond (mijn feitelijke verjaardagdiner) buiten de kaart om een tafel vol diverse authentieke Afghaanse gerechten bij Pammier waarvan Diana zei: sommige heb ik in geen twintig jaar meer gegeten. Haar smaakpapillen maakten een terugreis naar haar geboortegrond die ze door oorlog misschien wel nimmer meer te zien krijgt. Ze heeft zich erop ingesteld.
Opmerkelijk: drie keer afgelopen weekend werden we aangesproken door volstrekt onbekende mensen. Onder het eten in Cajou, onder het eten in Pammier en tijdens een glas wijn zondagnamiddag in de pub Stella Artois om de levo dopa wat sneller te laten indalen. Alle drie de keren de vraag naar hoe het met me was. En wat leuk ons weer te zien, maar wat ons toch steeds opnieuw in De Panne bracht? Nou ja, driemaal raden! De gemoedelijkheid met zon, strand en zee en zoals nu een flink portie zuidwester. De gastvrijheid ook. De Belgische keuken. Levenskunst. Slaapuurtjes ook overdag op de hotelkamer met het gezicht naar de duinen. Dat is vakantie. Er even helemaal uit, een nieuw behangetje zogezegd. Het buitenland op drie uur rijden met deze keer mazzel op de Ring van Antwerpen. En eveneens in die bocht bij Gent afslag Oostende en Calais. Geen opstoppingen en hinderlijke kilometerslange files. Alleen het gaspedaal deed er toe.
Het ene echtpaar: ‘We wonen recht tegenover Cajou, we komen uit de buurt van Geel, meer in het noorden van België, we hebben hier een appartement voor weekenden en vakanties en zien jullie geregeld vanaf ons balkon.’ Ze zeiden dat ze me al een paar maanden gemist hadden, zagen ze Johan alleen over straat gaan.
Die mevrouw in pub Stella Artois vanuit de zithoek wijzend op Diana: ‘ik heb vorig jaar zomer toen het zo verschrikkelijk warm was nog tegen u gezegd dat ik vond dat u zo fantastisch voor uw cliënte zorgde.’ Diana glunderde: ‘Ik weet dat nog, en ik weet ook nog waar ik u ontmoette.’
De Panne voelde als een warm bad. Ondanks de venijnige zeven graden Celsius.  
En nu ga ik proberen ook mei te halen voor De Panne. Want er zijn weer plannen. Wie die niet meer maakt, is uitgepoept zoals ook op de website geregeld staat. Positivisme! 
Dank Elly voor de salade die je bij thuiskomst vandaag had klaargezet. Geweldig meid! En wat een verrassing die cd’s van Wibi Soerjadi bovenop de pianomuziek die Trudy mij al cadeau had gedaan.
Straks onder de douche en dan slapen, slapen en nog eens slapen. Tot morgenochtend acht uur. Een pensionaris verdient haar rust. 
Lieve groet van mij en nogmaals bedankt voor jullie felicitaties waarin weer een grote betrokkenheid met ons tot uitdrukking kwam.
Ellen.
 
20170310_111146_resized_1
 
De vroege zondagochtend. Het ontbijt bij Bianca van hotel Cajou net achter de kiezen. Op kamer 303 met zwier uitgeserveerd. Roerei met (een paar flinters) spek. (De taille!). Driehoekjes Franse kaas. Croissants. Yoghurt met fruit. Jus d’orange. Is dit ons geheim? Misschien. Elke dag in Cajou vanwege ons matineuze levensritme al tussen zeven en half acht een thermoskan sterke koffie op de kamer. Krantje erbij. De eerste bedrijvigheid beneden ons met de komst van leveranciers. Het voelt zo vertrouwd. Is dit het geheim? Wellicht. De bekende straatgeluiden. De vuilnisman die elke vroege morgen de hotels aan de Nieuwpoortstraat en Meeuwenlaan afgaat. De knarsende tram van de gehele kustlijn bijvoorbeeld ook. Zijn getingel. Tjilpende vogels. De vertrouwde straatgeluiden. Oog en oor behouden hiervoor. 
Moed houden bij tegenslag. Als het leven niet meer op rolletjes loopt dan toch alles doen om het leuk te laten zijn, en ook zo te houden. Waken voor zelfbeklag. Voorbeelden om ons heen van hoe dát afloopt – voorbeelden van waar zelfmedelijden toe leidt. Tot ontevredenheid. Tot depressies. Tot destructie ook. Energie die voorgoed wegstroomt. Bewondering voor postbode Jan. Ex-postbode Jan, moet ik schrijven. Hij is gestopt. We misten hem al. Het bleef bij hem niet bij parkinson. Hij tobde met zijn linker oog. Flitsen. Sterretjes. Slecht zicht. Ziekenhuis. Tumor. Oog verwijderd. Wordt binnenkort een glazen. Verder zoeken. Kanker uitgezaaid. Ook de lever aangetast. Levensverwachting een half jaar tot hooguit een jaar. Jan fietst door De Meern. Stapt bij ons voor de deur af en doet zijn verhaal. Manmoedig.
Bewonderenswaardig. 
Op de autoradio een programma over de valkuilen van een mantelzorger. Die betreedt inderdaad een mijnenveld als-ie niet uitkijkt. Denken dat je de enige bent die er zo beroerd aan toe is. Niet in staat zijn de zon in het water te zien schijnen. Jezelf voortdurend inbeelden dat alles bij jouzelf vele malen erger is dan bij een ander. Zo herkenbaar allemaal maar toch: fout! Ach, al eens de persoon anoniem aangehaald die vanuit een schier rimpelloos bestaan precies wist hoe je met een chronische ziekte en de pijnlijke gevolgen moest omgaan. Maar die zelf helemaal in de war raakte – tot braken toe – van een haperende computer. Omring je niet met zulke mensen, maar met de juiste.
Strijdlust. Een vaste uitwaaistek. Nieuwe contacten aangaan. De Panne als voorbeeld. Het had evengoed Vlissingen kunnen zijn of IJmuiden. 
Ellen op de foto voor de deur van hotel Cajou dat achter haar aan het verbouwen is voor onder meer een nieuwe ontbijtzaal met veel glas en veel licht. Dat belooft wat! Achter haar wordt ook het terras verbreed. Zodat het meer zon gaat pakken. Medio april moet alles klaar zijn. Over het kruispunt is op de foto links de achterkant van een witte bestelbus te zien. Die is van Pammier dat ons letterlijk en figuurlijk tegenover Cajou een tweede thuis in De Panne aanbood. Even verderop de zee. Deze keer met opgewonden manshoge schuimkragen waar de totale wereld aan bierbrouwerijen niet tegenop kan. 
Drie dagen vol windvlagen en regen. Onstuimig weertype. Maar ook zo nu en dan zon in De Panne. Meestal leek die zon schuil te gaan achter gaasdoek. Maar eenmaal vrij veel warmtestralen. Maart en zijn staart. Meteorologen haalden hun hart op. Wij hielden op straat ons hart vast. Verlies van een toupet was nog het minste ongerief. 
Een weekend met van alles en nog wat in de lucht. En na het weekend met windkracht acht (tot meer) teruggeblazen naar Nederland met nieuwe energie voor zeker drie weken. Een stormachtige verjaardag. Niet zo heel veel anders dan vorig jaar toen we een uitstapje maakten naar Duinkerken en daar weg regenden. Schuilende mensen in een poncho bij de bushaltes, een armoedig gezicht.
En toch! 
We bedanken natuurlijk ook de thuiszorgwinkel in Brugge met dependance in Veurne die precies volgens het draaiboek een uitstekende rolstoel voor Ellen afleverde. Zonder die rolstoel (nagenoeg op maat) was het voor Ellen in De Panne toch nèt even minder gerieflijk geweest. Ze zat er de etentjes bij Cajou en Pammier in uit! Met steun voor nek en schouders.
Was het Cajou een eer en genoegen Ellen weer te kunnen omhelzen? Het was wederzijds. Zo schrijven we terug. Het was alle moeite/voorbereiding en vermoeienis onderweg dik en dik waard. 
kustvrij3
De snikhete zomer van 2018 in De Panne. Nog vers in het geheugen. We leven toe naar weer een paar van die wonderschone dagen daar aan de kust. In mei? Hopelijk.
Het rooster voor de dames Diana, Trudy, Elly, Esmé en Eva houdt er al rekening mee.
De boekhouding ook.
‘Ellen, zullen we weer naar zee gaan?’ 
‘Ja, alsjeblieft.’
Een snelle reactie. Wonderwel. Verrassend? Zeker wel. Oogcontact. Het slikken gaat momenteel tamelijk soepel. Het praten wordt evenwel moeilijker en moeilijker. Maar dit klonk duidelijk verstaanbaar. Zelfs voor iemand die in de auto zijn hele leven lang de muziek te hard had aanstaan bij Van Morrison en zo. 
Ja alsjeblieft! 
Het zijn cadeautjes. 
Hoe verschrikkelijk erg moet het voor chronisch zieken met nog voldoende besef niet zijn om in de verpleeghuizen als kleine kinderen betutteld te worden alsof ze de gemeenschap alleen nog maar tot last zijn. 
‘De zee’, hoorde ik Ellen naast me op bed toch werkelijk fluisteren terwijl ik genoot van een boek dat zich afspeelt in West-Vlaanderen. Als de wind die kant weer op staat….

 

Helemaal weg van de foto uit 1956

Amsterdam Op weg

Een hand gaat langzaam naar het schermpje met haar foto uit 1956. Haar vinger glijdt bedachtzaam langs de contouren van het meisje van vijftien dat in Amsterdam met enkele schoolvriendinnetjes de Avondvierdaagse loopt. Oorlogskinderen. Andere Tijden. Weet ze het nog? De schoenen gingen welhaast nog het langst met de mode mee. Een glimlach van ver weg gelijk het moment waarop de foto genomen werd. Links vooraan Wietske de Goede van de Overtoom. Nu Wietske Bakker uit Leeuwarden. Die stuurde de foto. Met haar verjaardagwens voor Ellen. Nog altijd contact. Ogen van Ellen tot spleetjes die op de foto gericht blijven. Het brein maakt overuren. Fysiotherapeute Dorothy als getuige. ‘Sensationeel zoals Ellen reageerde.’ 

****

Voor Ellen:

Loop in De Panne terug naar de hotelkamer.

Die kamer is leeg. Voel me alleen. Ben het ook.

Ben het niet alleen bij strenge vorst, ook bij stralend weer.

Loop in De Panne terug naar de hotelkamer.

Jij ligt er op bed en wacht op mij. De meegereisde verzorgende houdt een oogje in het zeil.

De kamer is vol. Voel me rijk. Ben het ook.

Ben het niet alleen bij een warmtefront, ook als het vriest dat het kraakt.

En ik weet: nu genieten, genieten waar kan.

En wel NU als in het lichaam de lente trompettert.

Verjaardagkussen van Johan. mag ik je even als eerste feliciteren schat? 

kamercajou

 

****

WONDERBAARLIJK TOCH!  En wéér jarig aan de (in vergelijking tot Nederland) kalme en gemoedelijke Belgische zuidkust. Er hangt een andere sfeer dan in Scheveningen, in Noordwijk en verder hogerop. De kust van West-Vlaanderen. Als uitloper van het Vlakke Land. Zijn Vlakke Land. Het Vlakke Land van Jacques Brel. Het is er veel meer Bourgondisch. En meer dan dat. 

Dichterlijke schoonheid. En eenvoud. Met zee en zandstrand. Met hopelijk zon. Maar ook met heel af en toe boeiende wolkenpartijen als wonderlijke tot de verbeelding sprekende pentekeningen. De romanticus. De romancier ook. De maalstroom. Geen zware zuidwester storm zoals nu. Nee, alsjeblieft dat niet. Schietgebedje. 

De Panne. Met de manshoge stenen Boeddha bij uitspanning Albert I of II van de Mexicaanse schone en haar twee schatten van kinderen. En die brave lobbes van een hond. Strandterras voor witte wijn en een bruin ontbloot bovenlijf. Met culinair genot bij Cajou en Pammier. Mosselen op z’n Afghaans bij Pammier. En dat terwijl in thuisland Afghanistan de hengel nog uitgevonden moet worden vanwege de plek op de aardbol. Afghanen zijn nauwelijks viseters. De Panne! Met de verbluffend mooie slenterwijk Dumont in de verstilde duinen. De Dumontwijk duinheuvel op en heuvel af van vlak na 1900: drager, schatbewaarder en architecturale getuige van een heel speciale cultuur en van een heel bijzonder gemeenschapsleven met neobarokke en renaissancistische villa’s. En met ook cottages in art-deco stijl. Daarvandaan zicht op het Franse Duinkerken. De warme bries, behoedzaam vastgehouden door de duinpannen met het stugge helmgras. Vader en zoon Dumont, je neemt ze mee in het hart. Bouwmeesters die in De Panne voortleven. Het enige minpunt: de Boekarest-achtige betonnen bunkerbouw pal aan de boulevard. Wat geldt voor de gehele Belgische kustlijn van Knokke tot aan De Panne. Het lijkt wel een verdedigingslinie. We nemen het maar voor lief. Op de koop toe. Al zullen Albert Dumont en zijn zoon zich dagelijks omdraaien in hun graf. Hoe hebben die Belgen ooit zo stom kunnen zijn hun schoonheid te verkwanselen door die in handen te leggen van smaakloze en inhalige projectontwikkelaars van het allerergste soort. Over vernielzuchtige bouwpatjepeeërs gesproken: in 1990 schreef het Belgische fenomeen Jef Geeraerts in Double-Face al over ene Donald Trump, een barbaar. Boeiende schrijver trouwens die Jef Geeraerts. Zijn boeken noden en ook nopen tot lezen en herlezen. Ze geven geweldig gedocumenteerd een onthutsende inkijk in competentiedrift bij een corrumperende justitie en politie.  

 

eitje

Jarig in De Panne, net als in 2017 en 2018. We schrijven het een jaar later opnieuw. Verwacht? Nee. Gehoopt? Dat wel. Stilletjes. Heimelijk. Want eigenlijk leven we al heel lang in onzekerheid. Elke dag met Ellen is er één.

WONDERBAARLIJK TOCH!  EN WEER EEN VERJAARDAG IN DE PANNE! Geheel naar de titel en subtitel van het liber amicorum dat in 2018 voor haar verscheen. Annet van Rooyen deed toen de opmaak en het drukwerk. Jan van Ewijk de eindredactie. En Diana Sharifi de illustraties. Het werd een schitterende compacte uitgave met een fotogenieke cover die ook ditmaal (een jaar later in een blog) de felicitaties (hieronder) voor Ellen siert. Lewy Body houdt iets ongrijpbaars in. Het is anders dan Alzheimer. Schuivende panelen in het hoofd. Zó is ze weg en zó is ze er weer. Met een mantelzorger op het slappe koord die als een circusartiest zijn evenwicht probeert te bewaren. 

Van tijd tot tijd een glimp en meer dan een glimp van de oude Ellen. ‘Ellen, groot nieuws meid! Willem II heeft AZ de voet dwars gezet naar de bekerfinale tegen Ajax! Willem II staat in gala in de finale op 5 mei. Roep ook maar even hoera.’ ‘HOERA’, klinkt het enkele seconden later luid en duidelijk tot mijn stomme verbazing vanuit bed. En de huiskamer vult zich op de vroege vrijdagochtend van 1 maart met vrolijkheid. Dat ze bijna ogenblikkelijk weer terugvalt in een halfslaap kan de pret niet drukken. Welnee. We zijn opgetogen. De filterkoffie van het grootse Italiaanse merk LAVAZZA pruttelt en blaast stoom af. Ze schiet weer wakker bij het horen van de eerste pianoklanken van de kleine virtuoos Wibi Soerjadi. En luistert gefascineerd naar de cd die verzorgende Trudy voor haar meebracht. Prachtige klanken, ongeëvenaarde tempowisselingen en improvisaties. Zie ons weer zitten in de tuin van het aan het Sweelinck Conservatorium afgestudeerde wonderkind. De begenadigde zoon van een Nederlands-Indië geboren wetenschappen gaf thuis concerten. Wij bezochten die, eerst in Twisk in Nood-Holland waar hij toen woonde, en later tussen De Bilt en Zeist. Die rondleidingen door zijn huis!  We keken onze ogen uit. Wat moet zijn jeugdvriendin en latere vrouw Marion Klijnsmit een geduld met hem hebben gehad. Al dat speelgoed. Al die knuffels. En die garage van Wibi met die stoet glanzende raceauto’s. 

Het kereltje bleef in De Bilt/ Zeist ook in de regen aan de vleugel. Hij onder een afkap. Wij niet. Wij onder een boom met modderschoenen op een zompig grasveld. Loopneus naderhand. Na afloop met een pendelbus naar de parkeerplaats voor de auto. Onderweg een gesprek met iemand van wie we dachten: wie is dat ook alweer? Het was Rita Reys. Maar natuurlijk: Rita Reys! Ze had een jonge vrouw bij zich. Haar kleindochter, als ik me nog goed herinner. Rita Reys, geboren Reijs met puntjes op de ij. Net als Feyenoord de ij veranderd in een y voor het buitenland. Ze gaat nog steeds door voor de grootste jazzzangeres die Nederland ooit heeft voortgebracht. Ook ik stond in 2013 in Breukelen in de file voor haar begrafenis. Memories. Pim Jacobs. Loosdrecht. Internationaal daverend succes met die stem. Tot op hoge leeftijd op het podium. Een diamant.

De gedachten nemen een vlucht. Per straaljager. De cd van Wibi Soerjadi doet wonderen. Ellen gaat er helemaal in op. Ogen open. Dat blijven ze, die ogen. Af en toe mee-neuriën. Tevreden. Blij met de piano en blij met Wibi. We doen er een Drop Shot bij voor de keel. Want na absurd mooi lenteweer voor een maand als februari zijn we op 1 maart weer een beetje terug bij af. Er nadert een regenfront. Carnavalsweer.

beauty

RAADSELZIEKTE, luidde de titel van het boek dat vorig jaar oktober over haar verscheen, vooral toegeschreven naar het symposium voor artsen en verpleegkundigen in Dendermonde bij Brussel. Ze kregen het boek na afloop in Dendermonde mee van de organisatoren. Voelde me vereerd. Was ook trots op de reacties. Mijn verhaal had indruk gemaakt. Met vond het inzichtelijk. Een simpel verhaal van mantelzorg. Een verhaal van onzekere stappen in een veranderde wereld. Veel mensen spelen graag voor adviseur, hoewel ze van Lewy Body net zo weinig snappen als ik. Het is bijna schaamteloos. Negeren blijkt een goede remedie. Je eigen plan trekken. En ook bij al te nieuwsgierigen, met risico van inbreuk op onze privacy, de nodige afstand bewaren. Tijdig voorsorteren. Je eigen bodyguard zijn in het bewaken van de persoonlijke levenssfeer. In het respecteren ervan excelleren vooral de verzorgenden. Ze zijn op alle fronten uitstekend en op het gevoelige punt van de privacy wel heel in het bijzonder. Lof daarvoor. Zij verdienen op de verjaardag van Ellen de hoofdprijs. Eva is intussen aan het team toegevoegd. De Colombiaanse Sarita volgt waarschijnlijk ook. Beiden als extra krachten voor de zomer en de vakantietijd. 

En weer een verjaardag in De Panne. Wie zal begrijpen hoeveel voorpret er zit in het koffers pakken. We laten ons niet alles AFpakken. Voor De Panne pakken we IN. En we kienen het zo uit dat we de twee verkeershordes Antwerpen en Gent zonder mankeren kunnen nemen. 

Niet via de E77 maar met E77 in hoogst eigen persoon.

Van Gent naar Jabbeke. Vanaf Jabbeke bocht naar links de borden Veurne aanhouden. De IJzer over. Langs Nieuwpoort. Het gebied door waar met name in WO I zo onbeschrijfelijk veel leed werd aangericht. Het Vlakke Land. Ieper. Op tijd de juiste afslag want anders zitten we geheid in Frankrijk. 

Ze kregen ieder 100 woorden. Ze pakten er meestal meer. Ik ben de laatste om er wat van te mogen zeggen. Dwalende gedachten. Mijmeringen. Een huldeblijk van lieve mensen. Een fraaie en inspirerende bloemlezing. Niet bij de pakken neerzitten als adagium. 

****

Beste Johan,

Wat een geweldig initiatief en wat fijn dat ik deze gelegenheid krijg. Dus hierbij een brief voor Ellens verjaardag. Met 120 woorden iets meer dan 100, want 100 schiet mij toch iets te kort, hahaha.

Binnenkort bel ik voor een afspraak.

Is dat goed?

Annelise.

Brief aan mijn volle nicht Ellen, die ik sinds mijn jeugd nog maar één keer gesproken heb.

Lieve Ellen.

Ik kan mij niet heugen ooit je verjaardag te hebben gevierd. Of dat nooit gebeurd is, weet ik evenmin. Jij was mijn mooie, onbereikbare nicht, altijd bij jouw Tante Mies, mijn moeder. Omgaan met lippenstift en nagellak en, ik later dan jij, verleidelijk op stiletto’s door het leven, allemaal van haar (Mies) geleerd!  Echt een leven zonder de benauwenissen van een burgerlijk, religieus bestaan. Heerlijk, rijk, vrij, ongegeneerd genieten.

Helaas heeft vrijheid nu een andere dimensie, Ellen, maar je verjaardag kun je vieren. Heerlijk, rijk en toch vrij, met iedereen die je na staat. Alles geregeld door jouw lief. Wees gezegend onder de vrouwen, want wie heeft er zo’n man, Ellen, zo’n cadeau? En mijn cadeau? Een bezoek aan jou na meer dan zestig jaar, en een brasa, lijkt dat wat?

Je nichtje Annelise.

****

cover

Lieve Ellen,

Allereerst gefeliciteerd met je verjaardag en wat heerlijk dat je dit kunt vieren in De Panne.

Een zeer vertrouwd adres voor jullie. Laat je lekker verwennen door alle dierbaren om je heen

en hopelijk kun je ongelofelijk genieten van wat waren het ook alweer????  kikkerbillen.

Ook jij Johan gefeliciteerd met je muze en ook jij verdient het om deze dagen heerlijk te genieten

en even deels de ‘rugzak’ op de Zonzijde te laten.

Geniet, geniet, geniet en wij wensen jullie heel veel nog “morgens”.

Liefs

Ad & Cinta

****

Dag Ellen!

Wat is het toch wonderlijk dat ik jou mag feliciteren met jouw verjaardag.

En dat na zoveel jaar dat ik jou rond onze vele mediatrainingen zag samen met Johan. Jouw leven is veranderd, anders dan het mijne, dat evenwel ook is veranderd. Ups en zeker ook downs. Ziekenhuisbezoeken. Zoals binnenkort weer. Controles.

Geniet van het in De Panne zijn, ik ken dit romantische plaatsje aan de Belgische kust, was daar zelf ook een paar keer.

We hebben duidelijk iets gemeen met elkaar en dat is jouw en mijn geboortejaar: 1942.

Ik ben een zondagskind, geboren in de vroege ochtend van 7 juni om twee uur. Ook, net als jij, een oorlogskind.  De ramen waren verduisterd vanwege de Duitse vliegtuigen die naar Engeland vlogen. Ik geef jou graag de dag van morgen samen met jouw wonderbaarlijke Johan die zo goed voor je zorgt.

Ik ken die ervaring, 24 jaar geleden reed ik mijn grote liefde Hetty rond in een rolstoel en hadden we ook mantelzorg. In drie maanden was ik haar kwijt.

Geniet mooie Ellen zolang het kan.

Lieve groet, Hans Kriek vanuit Florida.

****

kustvrij2

****

Lieve Ellen, 

Van harte gefeliciteerd met je verjaardag. 
Dat je weer naar De Panne gaat, wat super voor je. 
Ik ben zo blij voor je dat je zulke fijne mensen, doorzetters!, om je heen hebt die dit waar kunnen maken. 
Ik wens je samen met Johan en Diana hele gezellige dagen toe en geniet van het eten en de wijn als een ware Bourgondiër. 
Groetjes van je pedicure Marjon.

****

Lieve Ellen, je bent jarig, hoera! En je bent bepaald niét jarig met die vervloekte rotziekte van je. Je bent wél weer jarig met die gekke Jopie van je en met Diana en Trudy en Elly en alle andere helpers. Dat er zoveel mensen zijn die dat doen, zegt genoeg! Lieve Ellen dat doen ze niet voor  de poen, niet voor een plaatsje in de hemel en niet voor een medaille en niet voor hun goede fatsoen. Dat doen ze voor JOU. Hiep hiep hoera voor jou Ellen, dapper, lief en verstandig mens!

Stevig omhelsd door Marc en Jeannette.

****

Amsterdam Op weg

Op weg

We zijn allen op weg. Kiezen onze eigen weg. Wegen gaan uiteen, en komen weer samen.

Van de weg vooruit kunnen we ons hooguit een voorstelling maken, niet meer dan dat.

De weg die achter ons ligt, geeft meer houvast. Een beetje verkleurd hier en daar, als de foto’s in een oud album, maar voldoende getrouw.

Wij zijn de optelsom van wat we waren, alleen en samen, soms weer alleen. Maar altijd samen met onze herinneringen. Dat is goed.

Voor Ellen misschien soms wat verder weg, maar voor ons altijd dichtbij. Samen onderweg, niet altijd in het hoogste tempo, maar onmiskenbaar duidelijk.

Met de mooiste momenten, met alle herinneringen. We voelen de band. Dat is mooi.

Lieve Ellen en Johan, er is geen recept voor morgen, wel voor vandaag. Geniet van elkaar.

Liefs vanuit Leeuwarden van Wietske en John. 

****

Hallo Ellen en Johan. Wat een lieve mooie foto van Ellen in haar jonge jaren, ik herken haar direct op de foto. Prachtig geschreven tekst erbij van schoolvriendinnetje Wietske met wie Ellen in 1956 de Avondvierdaagse liep. Tsjonge, dat is meer dan zestig jaar geleden. Voor jullie de heel hartelijke felicitaties met de verjaardag van Ellen.

Tot ná De Panne als ik Ellen weer fysio kom geven, Dorothy.

****

Bij deze de tekst onder de 100 woorden. Mijn eerste versie kwam op 205 woorden, dus heb hem even ingekort.

Lieve Johan en Ellen,

Weer een jaar voorbij…

Voor mij zijn jullie beiden helden… Niet helden met het vermogen om met laserogen een gebouw door midden te snijden, maar helden van de liefde… Wat een held illustreert is zijn of haar vermogen om bij maximale tegenslag niet op te geven, maar te blijven strijden en daarvoor de grootste superkracht gebruiken… Jullie superkracht is dus liefde… Elk superheldenverhaal eindigt vaak met een of meerdere helden die ‘gewone’ mensen redden zodat de wereld er daarna weer beter op wordt…. Jullie zijn eigenlijk helden die hélden redden met een klein beetje hulp van ons, de ‘gewone’ mensen…

Leroy

****

Ellen vanuit Lückerheide in Kerkrade proficiat met je verjaardag!
Maak er samen een mooie dag van!
Groet, Marco.
****

Lieve Ellen! Weer een mijlpaal in jouw leven. Opnieuw een verjaardag. Je bent een vis. Die zijn kennelijk, zowel fysiek als mentaal, bijzonder sterk. Wat een ondoorgrondelijke ziekte heb je ook. Raadselziekte noemde Johan het. Hij begrijpt er net zo weinig van als ik. Vorige week zei ik nog tegen hem (en jou) dat jij zo’n ongelooflijke oogverblindende oranje panty droeg. Je zou er -als het je was gegund – zo mee kunnen paaldansen. Onbegrijpelijk dat jij vanuit het niets soms nog van die rake opmerkingen maakt. Heb het goed in het door jou ook zo geliefde De Panne. Samen ook met Diana. Die vrijwel zeker weer fors met jou aan de wandel gaat. Je gaat je volgende verjaardag zeker halen. Ook met steun van je andere verzorgers.

Proficiat! (Ik ben over de lengte gegaan. Maar voor die 35 woorden extra hoef ik niet door jou en Johan te worden betaald! )

Kus van Jan (van Ewijk). 

****

Lieve Ellen: Van harte gefeliciteerd met je verjaardag. Ruim een jaar geleden heb ik jou en Johan ontmoet. En ik vind het beslist een eer om voor je te mogen zorgen. Heerlijk in je eigen huis samen met Johan aan de Zonzijde. En dat zonnetje schijnt bij jou elke dag. Je geniet van de maaltijden, het heerlijke bakkie cappuccino, je wijntje, en we luisteren naar je favoriete muziek. Ellen, ik wens je samen met Johan een heerlijke verjaardag in De Panne toe. Geniet van elkaar! En wat fijn dat Diana er ook is om daar voor je te zorgen.

Lieve groeten van Trudy.

****

De nacht fluistert verhalen, die ik alleen in stilte horen kan.
Ik luister.

Mijn ziel vertoont beelden,
en leert me kijken in het duister.
Ik zie.

De nacht maakt me sprakeloos,
en leert me nieuwe woorden spreken.
Duister spreekt een taal van licht.
Ik fluister.

Nachten zijn als moeders.
Moeders die nieuwe dagen baren.
Dagen waarin we in liefde leven kunnen.
Dagen waarin ik in vrede leven mag.

Lieve Ellen, ik wens je een bijzonder mooie verjaardag, zonnig zoals je bent, geduldig zoals je altijd weergeeft en begripvol zoals je met je omgeving omgaat.

Dikke zoen. Je bevriende kapper Danny.

****

20170311_113106_resized

Oh lieve Ellen, ik ben niet zo’n schrijver, maar voor jou heb ik wel duizend woorden in mijn hoofd, en meer dan duizend zelfs. Wat moet ik allemaal zeggen. Het is heel raar als ik eens een dag niet naar je toe hoef te komen omdat ik dan niet op het rooster sta. Dan denk ik: Ellen, ik mis je.
Ik heb een hele mooie reis door het leven met je gedaan. Heb altijd iets van je geleerd. Soms kijk ik naar je ogen die mij duizend verhalen vertellen. Lieve Ellen ik geniet van de wandelingen die we samen doen. Op 10 maart word je 77 jaar. Ik wens je nog vele jaren.
Van harte gefeliciteerd met je verjaardag.
Liefs Diana.
Met jou op de bloemenmarkt van zaterdag in De Panne. Daar gaan we ook nu weer naartoe.
****

Lieve Ellen, weer een jaar erbij! En net als afgelopen jaar en het jaar ervoor opnieuw een verjaardag in De Panne. Ik ken het daar, ik ben eens met je mee geweest  en ik weet hoe formidabel het er is. Veel plezier en geniet ervan. Dikke kus van Elly. 

****

Lieve Ellen,

Van harte gefeliciteerd met jouw verjaardag. Hoop dat je erg geniet in De Panne waar jij, zo hoorde ik, door menigeen graag en liefdevol ontvangen wordt. Het verbaast me niet. Wie wil zo’n dappere knappe vrouw nou niet liefdevol ontvangen?!  Met open armen. Je hebt ook het afgelopen jaar weer prima doorstaan, zelfs de hittegolf. Vind ik echt sterk van je. Je bent een vrouw om veel van te houden! Geniet maar lekker in De Panne!

Dikke kus,

Charles.

****

Weer een Mijlpaal !!! Met recht lieve Ellen !!!

Hartelijk gefeliciteerd en een hele gezellige dag wens ik je toe met Johan en Diana in De Panne.

Dat het je weer gelukt is dit te vieren is al heel bijzonder.

Raadselziekte noemt Johan het, en terecht, wie had dit verwacht.

Je kunt het zelf niet meer vertellen. Maar als ik je bezoek, geef je met je wenkbrauwen en ogen of met een plotselinge opmerking aan dat er nog veel bij je binnenkomt.

Ellen ik hoop dat we dit nog lang kunnen voortzetten!

Lieve groet van Wil.

****

Beste meneer Johan Carbo!

Gaat het waarschijnlijk gelukkig toch weer lukken om met Ellen naar hier te komen? Net als vorig jaar zomer en al die keren eerder? Weer bij ons de viering van de verjaardag van mevrouw Ellen?! Fantastisch gewoon. We verheugen ons bij voorbaat. Het zal Ellen en u en Diana aan niets ontbreken. Van tevoren halen we als beloofd voor Ellen met ons bestelbusje de gevraagde rolstoel op in de thuiszorgwinkel van Veurne. Goeie reis alvast van ons allemaal bij Cajou voor u en de beide dames toegewenst.

Bruno van hotel Cajou.

hoed

****

Beste Ellen,

Wat hartstikke fijn dat het kan: je verjaardag vieren in De Panne! Grandioos. Echt geweldig. Wij wensen je een hele fijne dag toe, samen met Johan en we kijken uit naar een (volgend) gezellig samenzijn in jouw nieuwe levensjaar!  Zet de wijn maar vast koud.

Hartelijke groeten vanuit Rotterdam van Cees en Riek.

****

Lieve Ellen, hiep hiep hoera weer een jaartje ouder, en toch lijk je ieder jaar weer jonger. Ik hoop dat je een prachtige dag samen met Johan mag hebben in de Panne met een verrukkelijk voorjaarszonnetje erbij.
 
Liefs Esmé 
****
Lieve Ellen en Johan,

Peter en ik wensen jullie in het zo vertrouwde De Panne een bijzondere en gezellige verjaardag toe.

Wij wensen jullie bovendien nog een lange tijd samen toe en zullen in Odijk van harte een toast op jullie uitbrengen.

Lieve groet van Peter en Agnes.

****

Je bent er nog steeds, bewonderenswaardige Beatrice Ellen!!! Je tart de prognoses. Onvoorstelbaar. En zo helder dikwijls nog. Kampkind. Overlevingsdrang. Bewondering van mijn kant. Bewondering ook voor de niet aflatende steun van je levenspartner en toeverlaat Johan. Dit geschreven met diep respect voor jullie beiden. En vanuit een alweer jarenlange grote betrokkenheid met jullie, betrokkenheid die vriendschap werd. Maak er maar een mooi feestje van daar in De Panne. Het is dat ik niet onder bardienst uit kan bij de hockeyclub van mijn dochter, anders was ik echt even komen buurten bij jullie aan zee in België. Thuis trek ik op jullie gezondheid een mooi flesje wijn open. 

X Albert.

****

Carbo boek Wonderbaarlijk.indd 

****

Mijn lieve jarige vriendin Ellen!

Ik begin met een hele dikke verjaardagzoen voor jou Ellen! Jeetje Ellen, jij al dik in de 70! Wat hebben we in onze vriendschapsjaren veel meegemaakt, leuke gebeurtenissen maar ook moeilijke, vooral de laatste jaren. Die vooral in het teken staan van ziek zijn, bijgestaan door onze kanjers. We kunnen nog genieten van de zon, lekker eten en een drankje. 

Lieve Ellen, ik hoop dat je in De Panne achter een lekker glaasje in het zonnetje kunt zitten en wens je een hele fijne dag!

Liefs Maggy. 

PS. Sorbetzoen van je vaste ijsmeester Henk.

****

Hoi Johan
Sorry, een dag te laat maar niet minder gemeend: alsnog van harte gefeliciteerd met de verjaardag van Ellen. 
Ik kom 25 maart met de beloofde vlinderstruik naar jullie toe. Als cadeautje.
Hartelijke groet van jullie tuinman, hovenier, of hoe jullie het noemen willen, Ben.
****
Dag tortelduifjes zoals ik jullie altijd noemde en blijf noemen:
Vanuit het verpleeghuis mail ik jullie de hartelijke felicitaties met de verjaardag van Ellen en ze gaan vergezeld van alle goede wensen die een mens maar bedenken kan. Ik zie jullie nog dikwijls als ik hier met mijn scootmobiel door de omgeving cross en dat voelt goed. Ik was in Nijmegen en zal jullie daarvan wat foto’s mailen. Ook ik houd vol. Een mooie verjaardag Ellen, en Johan! 
Ga zo door, Frank van As.
****
Lieve Ellen, heel erg gefeliciteerd met je verjaardag meissie, je oud-buurman Cor. 
****
Hi Johan,
Hoe gaat het? Ik was de hele afgelopen maand in Ethiopië zonder computer en met bijna nooit internet. Ik zie op je site dat het intussen toch gelukt is die wandelfoto uit 1956 op de website te zetten gelukkig. Hoe gaat het met jullie? Hoop dat de beginnende lente Ellen goed doet. Van harte jullie met haar verjaardag. 
Liefs, Annelies. 
(fotografe en fotoredacteur, en destijds samen met haar vriendje en oud-student Ivo (nu EénVandaag/ NPO) uitgezonden naar dagblad De Ware Tijd in Suriname).
****

Ach ja Ellen. Ooit werd ik bij de krant per woord betaald. Als je iets twee keer vertelde, kreeg je het ook dubbel op je giro. Dat schoot lekker op. En je weet wat ervan terecht is gekomen. Ons kerstverhaal werd met de helft ingekort en paste toen nog steeds niet op een krantpagina. Het inkorten kostte meer werk dan het schrijven zelf. ‘De korte versie graag’, zei je me vaak. En als ik me dan voor mijn doen had ingehouden, was het ook weer niet goed. ‘Ben je nu al klaar?’ klonk het dan. Ik had er een paar gevraagd in 100 woorden iets voor je op te schrijven. Ik las het je voor en je luisterde. Wel dan de ogen openhouden hoor. In De Panne gaan we naar de HEMA. Daar kopen we voor je verjaardag een nieuw zwart potlood voor je wimpers. We kopen oogschaduw, zilver met glitters. Lippenstift. We vullen de hele bliksemse voorraad aan. Ik heb bij de Outlet van Nike op Overvecht – wat een bruisende balzaal zeg! – een zalmkleurig shirt voor jou op de kop getikt. Het strijkt zichzelf. Mooi in de kleren en met make up voelt en ook is een mens minder ziek. Wat jij?!  Verslonzen lijkt me zó erg. We kietelen ook de smaakpapillen. Aan Bruno van Cajou gevraagd om krokant gebakken kalfszwezerik voor het verjaardagdiner. Weet je nog dat we dat vaak eten vroeger in dat kleine restaurantje in Loenen aan de Vecht? Dat restaurantje naast Tante Koosje. Dus Bruno die hopelijk kalfszwezerik serveert. Zijn rode wijn in die bolle glazen brengt ons nog verder in de zevende hemel. Zijn Irish Coffee nog een etage hoger.  Op Gods dakterras. Wij Bourgondiërs en toch strak in de taille. Die godendrank aan het einde van het diner. Dat spul dat-ie aan tafel met veel horecazwier verwarmt op zo’n gasbrandertje.  Aan de overkant de trambaan over bij Pammier gaan we voor de mosselen. Op z’n Afghaans. Plannen, wie die niet meer heeft is uitgepoept. Zeker als je ze nog heel voorzichtig kunt maken. Positivisme. Jouw en mijn wilskracht. Meer dan eens zei je: ‘Hadden we elkaar maar eerder leren kennen.’  Ik zeg het je na.

Voor E77

Ik loop in De Panne terug naar de hotelkamer.

Die kamer is leeg. Voel me alleen. Ben het ook.

Ben het niet alleen bij slecht weer, ook bij goed.

Ik loop in De Panne terug naar de hotelkamer.

JIJ ELLEN ligt er op bed en wacht op mij. Diana houdt een oogje in het zeil.

De kamer is vol. Voel me rijk. Ben het ook.

Ben het niet alleen bij zon en warmte, ook bij striemende kou en slagregens.

En ik weet: nu genieten, genieten waar kan. En wel NU, als het lichaam de lente trompettert.

J.

 

pannetje

Slenteren met krachtsinspanning door de Dumontwijk. Alle villa’s verschillend van opzet. Tegen de duinhellingen aangebouwd. Toeristische attractie die wijk en openbaar kunstbezit. 

raadselziekte

20181216_195652_resized

De taal van licht. Inderdaad Danny! We lieten 2,5 jaar geleden de verpleeghuisepisode achter ons. Ellen was eigenlijk geen dag weg van de vertrouwde eigen omgeving, maar vanaf november 2016 helemaal niet meer. Het huis aan de Zonzijde kreeg daarmee extra betekenis. Licht in de voortuin, nog steeds, ook nu de lente zich aankondigt. Letterlijk druppelsgewijs deze dagen. Dank aan allen die hun medewerking gaven aan dit verjaardagblog. Ze zijn allemaal van grote betekenis voor ons. Bij ziekte van het bikkelharde formaat parkinson en Lewy Body met als toegift een gebroken heup en de rolstoel vallen vaste routines weg. Je betreedt een duistere wereld waarin je zoekt naar het lichtknopje. We hebben dat gevonden. Nog steeds elke avond en vroege ochtend brandt het licht in de voortuin. Als symbool inmiddels vooral.  

****
Lieve mensen – vrienden en zeer goede bekenden:
Ik wil jullie met blijdschap bedanken voor de hartelijke felicitaties die ik over de mail en per telefoon de afgelopen dagen ontving. Het waren er heel wat.
Lieve woorden waarvan de schriftelijke zijn terug te vinden op onze website. Ze zijn me allemaal voorgelezen.
Zelf kan ik het jullie niet meer zeggen. In elk geval niet meer gemakkelijk. Het is mijn ziekte. Johan tast met zijn pen mijn brein af. Hij schrijft, in mijn geest. 
Afgezien van het onstuimige weer was De Panne voor mij een werkelijk schitterend verjaardagscadeau. Alles ging goed. Ook de reis. Een verwelkoming met dikke kussen (in het Vlaams en in het Frans) afgelopen zaterdag door bijna de voltallige brigade van ons vertrouwde familiehotel Cajou. ‘Mevrouw Ellen, u flikt het toch maar weer om hier te zijn.’
We zijn dit verjaardagweekend wel buiten geweest, maar niet veel. Te link. Storm met aan zee windstoten van 130 kilometer per uur. Zandstralen. Weggeblazen waaghalzen op de boulevard. We hoorden het naderhand van een echtpaar uit de buurt van Leuven. De tram reed niet meer. Eigenlijk lag het gehele openbaar vervoer zondag grotendeels plat. Af en toe een bus als noodvoorziening. Hondenweer was het. Verschillende keren rukten de hulpdiensten uit. Dan was er weer ergens iets van de gevel geklapperd. Golfplaten en zo. Johan begint op zulke momenten dan Georges Simenon te citeren, ik laat hem maar.
Diana werd tijdens een wandelingetje anderhalve meter opgetild en als een veertje een stukje verderop weer op het trottoir neergezet. Of neergekwakt. Ondertussen lagen Johan en ik zondagmiddag anderhalf uur te zonnen op de hotelkamer met het kamerraam zo ver mogelijk open en stevig vastgezet. En het bed tot tegen de venterbank die met kussens was omgetoverd tot voetensteun. Onze vaste kamer 303, naar de duinen gericht, bevindt zich enigszins in een hoek van Cajou die weinig wind vangt, en de zon had bovendien al behoorlijk veel kracht. Genieten. Ja heus, de zon liet zich ook zien. Wolkenpartijen schoven geregeld over de zon. De straffe wind blies de wolkenpartijen weer van de zon af. Vooral weerkundigen moeten het prachtig hebben gevonden. 
Het gevoel van een heel lang en zorgeloos weekend. Met zaterdagavond mosselen bij Bruno van Cajou en zondagavond buiten de kaart om (mijn feitelijke verjaardagdiner) een tafel vol diverse authentieke Afghaanse gerechten bij Pammier waarvan Diana zei: sommige heb ik in geen twintig jaar meer gegeten. De smaakpapillen van haar maakten een opgetogen terugreis. De Afghaanse keuken? Ze mogen me er voor wakker maken. Zeker ook voor dat extra scherp gekruide gerecht. 
Opmerkelijk: drie keer afgelopen weekend werden we aangesproken door volstrekt onbekende mensen. Onder het eten in Cajou, onder het eten in Pammier en tijdens een glas wijn zondagnamiddag in de pub Stella Artois om de levo dopa wat sneller te laten indalen. Alle drie de keren de vraag hoe het met me was, wat leuk ons weer te zien, maar wat ons steeds in De Panne bracht. Nou ja, driemaal raden! De gemoedelijkheid met zon, strand en zee en ook zoals nu een flink portie zuidwester. De gastvrijheid ook. Het ene echtpaar: ‘We wonen recht tegenover Cajou, we komen uit de buurt van Geel, meer in het noorden van België, we hebben hier een appartement voor weekenden en vakanties en zien jullie geregeld vanaf ons balkon.’ De mevrouw in pub Stella Artois wijzend op Diana: ‘ik heb vorig jaar zomer toen het zo verschrikkelijk warm was nog tegen u gezegd dat ik vond dat u zo fantastisch voor uw cliënte zorgde.’ Diana glunderde: ‘Ik herken u, ik weet dat nog, en ik weet ook nog waar ik u ontmoette.’
De Panne voelde als een warm bad. Ondanks de straffe zeven graden Celsius.
En nu ga ik proberen ook mei te halen voor De Panne. Want er zijn plannen. En wie die niet maakt is uitgepoept zoals ook op de website geregeld staat.
Dank Elly voor de heerlijke salade die je bij thuiskomst vandaag had klaargezet. Geweldig meid! Straks onder de douche en slapen, slapen en nog eens slapen. Tot morgenochtend acht uur.
Dan wachten de eerste medicijnen van de dag. 
Lieve groet van mij en nogmaals bedankt voor jullie felicitaties waarin een grote betrokkenheid met ons tot uitdrukking kwam. Erg op prijs gesteld. En een stimulans om door te gaan en me niet te laten kennen. 
Ellen.
****