Maand: maart 2021

Nee, geen bloemen in paars tinten voor de paars getinte penseur namens de berouwvolle GGD regio Utrecht voor alle oxers en verdere hindernissen die Ellen over moet om uiteindelijk, ruim na veel gezonde leeftijdgenoten, tegen de sluipschutter Covid-19 gevaccineerd te worden. Maar gelukkig nog wel een vriendelijke mail van de klachtencommissie van de GGD en na veel vijven en zessen een al even keurig telefoontje van hun toezichthouder. Maar het blijft een mijl op zeven Ellen van een paar druppels tegen het coronavirus beschermende Pfizer te voorzien. Onvoorstelbaar eigenlijk in een welvaartsstaat als Nederland. Alsof ze bij de GGD nooit gehoord hebben van het bestaan van burgers die zo zwaar door ziekte zijn getroffen dat ze eigenlijk al bijna niet meer van bed komen. Het tekent de egoïstische en egocentrische maatschappij waarin we terecht gekomen zijn. Mede op grond hiervan heeft Nederland geen enkele reden meer, als het al zo was, voor borstklopperij. Nu na veel turbulentie een vaccinatiebezoek gepland in een sportschool in Breukelen medio april. Nee, geen bloemen van de GGD, die van hier op de foto, maar van zorgverlener Jacinta die Ellen wilde verrassen en dat natuurlijk ook zeer beslist deed.

En ach ja, de GGD. Een verpleegkundige afgelopen week die heel in het begin van Ellen in De Ingelanden daar de leiding had en nu elders in de zorg werkzaam is: ‘De GGD? Praat me er niet van. Ik moest met een club tachtig plussers voor vaccinatie in Houten zijn. Het was in die week afgelopen februari met veel sneeuw en gladheid. We konden de ingang van de Expo niet zonder struikelpartijen bereiken. Ze hadden verzuimd een looppad sneeuwvrij te maken. Toen we erover begonnen keken ze ons glazig aan. Dat was niet de verantwoordelijkheid van de GGD. Uitgepraat was je. Er zou veel meer aandacht voor dit soort nalatigheden moeten zijn. Het zijn excessen.’ Wat ook geldt voor een toezichthouder die zeven keer werd teruggebeld en geen enkele keer de kleine moeite nam te reageren op een ingesproken boodschap over Ellen. Het is een tendens. Vroeger was het een grap over kelners op een terras: ‘Mijn collega komt zo.’ Nu tref je deze afschuiffiguren in allerhande zorginstanties van VWS.

Zie Ellen maar eens gevaccineerd te krijgen waarbij rekening wordt gehouden met haar ziekte en conditie. Het wordt een speciale taxi voor rolstoelhouders die heen en terug Breukelen 130 euro gaat kosten. Voor al het geld dat de zorg ons kost kan een gezond mens in een jaar vier keer heel luxe op vakantie. Toch maar liever niet klagen.

Beste meneer Carbo,                 

Middels deze mail bevestig ik u de ontvangst van uw klacht. U geeft aan dat u ondanks diverse keren bellen niet teruggebeld bent door een medewerker van onze vaccinatie-straat.  GGDrU hecht veel waarde aan de mening van onze klanten en wij stellen uw reactie dan ook erg op prijs. Wij werken er hard aan om onze dienstverlening rondom de bestrijding van Corona zo goed mogelijk te laten verlopen. Ik heb inmiddels mevrouw R. gesproken. Zij heeft per ongeluk u gebeld met een belletje dat niet voor u bestemd was. Maar naar aanleiding hiervan heeft u haar wel telkens opnieuw proberen terug te bellen. Ik begrijp uw ongenoegen. Ik bied u hiervoor onze welgemeende excuses aan.

Mevrouw R. zal u vandaag nog even bellen om dit uit te leggen. Ik ga ervan uit dat ik u zo, met excuses, voldoende informatie heb gegeven.

Met vriendelijke groet,
N. Scholten (Nanny)
Klachtenfunctionaris
GGD regio Utrecht

Beste Johan,

Wederom dank voor je duidelijke verhaal (in je mail en blogs). Het voelt steeds weer dat je weergeeft waar de schoen wringt. En ja, dat is een van de moeilijke opgaves die jij hebt in jouw leven en die ik ervaar om de ratio van hoe zorgen we dat wat we willen bereiken ook echt in de samenleving mogelijk is. En ja dan leer ik opnieuw van hoeveel factoren dat afhankelijk is. Sommige te beïnvloeden en andere weer veel minder.

We delen daarnaast onze compassie en grote waardering voor alle zorgmedewerkers. De bonus voor zorgmedewerkers is daarom een mooie en terechte gift, waarbij we ook erg blij zijn dat het loket voor PGB nu geopend is. Waarom dan toch zolang wachten? Er is gekozen om eerst de aanvragen te verwerken en dan over te gaan tot betaling. Deze keuze is gemaakt om het proces overzichtelijk te houden en ervoor te zorgen dat er zo min mogelijk fouten worden gemaakt (lerend van eerdere ervaringen). Er is zeker geen sprake van veranderende spelregels of lotingen; iedere PGB-zorgverlener die recht heeft op de bonus op basis van de voorwaarden, krijgt deze ook! Het is wat het is, het komt goed waarbij wij hetzelfde doel voor ogen hebben!

Heb het goed,

Ronnie.

(Mevr. Dr. Ronnie van Diemen-Steenvoorde, directeur-generaal ministerie Volksgezondheid, Welzijn en Sport).

****

Dag Ronnie.

Als de overheid er niet meer is voor zijn burgers maar de burgers worden geacht er voor de overheid te zijn dan gebeuren er dingen zoals hieronder. Je hebt als overheidssoldate alle reden je te schamen. Laat dit mijn intro zijn.

Ellen gevaccineerd krijgen, het weet wat, het heeft heel veel voeten in de aarde, en het gaat gewoon in het zich nog steeds tenonrechte beschaafd voelende Nederland domweg niet lukken. Dat mag het ministerie van Volksgezondheid zich aantrekken en het departement kan zich in gemoede afvragen of het niet mede de veroorzaker is van alle burgerlijke ongehoorzaamheid en dwarsliggerij (Museumplein, Malieveld en nog ontiegelijk veel meer) die zich momenteel als een olievlek over het land uitspreiden. De wapenstok en het waterkanon hebben hun overheidseffectiviteit intussen verloren. Het gezag is zijn gezag kwijt. De voorheen brave burgers en buitenlui zijn het zoetjesaan zat zich te moeten schikken naar starre technocratische overheids- en gemeenteambtenaren met het opgestoken waarschuwende vingertje terwijl die linkmichels er ondertussen voor zorgen dat ze zelf niets tekort komen.

Nederland is zijn sociale context kwijt. Er is veel onvrede en je kunt je afvragen of de overheid het er niet zelf naar heeft gemaakt. We zijn een land in morele ontbinding. De kont tegen de krib. We zijn zwaar geïndividualiseerd met alle narigheid van dien. Als je gezond bent valt het misschien nog wel mee. Maar o wee als ziekte om de hoek komt kijken, of het nu parkinson en Lewy Body is of wat dan ook. Hier passen geen mooie zalvende woorden, hier is cynisme op zijn plaats. De ironie voorbij. En weer schrijf ik je dat ik respect heb voor jou in persoon, maar niet voor het departement waarbinnen je een voorname functie bekleedt. Het departement laat teveel steken vallen. Ik kom tot de kern. En die kern gaat verder dan de zorgbonus van duizend euro waarvan ik hoop dat die geen afkoopsom is, maar de start van een verbeterde maandelijkse betaling van zorgmedewerkers die het coronavirus die nog hadden moeten hebben om hun onmisbaarheid aan te tonen in onze door en door verwende westerse maatschappij. Ellen thuis vaccineren zoals het eigenlijk zou moeten in haar conditie en met heel haar lichamelijke beperkingen? Vergeet het maar. De GGD zou niet weten hoe. Door de huisarts? De huisarts zou niet weten hoe. Hij heeft geen vaccins en wordt net als wij stapelgek van de GGD. Het is daar één en al stroperigheid.

Morgen kan ik met Ellen in Driebergen voor een vaccinatie terecht. Het voelde heel even als het winnen van de staatsloterij, totdat ik weer bij zinnen kwam. Had ik ook wel een beetje Diana en Trudy voor nodig. Ik voer al gauw op hun kompas. Probeerde vanmiddag Driebergen veranderd te krijgen in de locatie Houten. Dichterbij voor Ellen. Scheelt de helft in reistijd en daarbij heb ik maar één ding voor ogen: de vermoeienissen voor Ellen. Van Driebergen naar Houten verhuizen voor de Pfizerprik? De GGD zou niet weten hoe. Berusting van mijn kant. Mijn vraag vervolgens aan de GGD of Ellen dan morgen in Driebergen in de auto tot vlak bij het gebouw gereden kon worden en in de auto kon blijven voor de vaccinatie van dertig seconden. Gewoon even het portier open en de al opgestroopte mouw. De GGD keek me vanmiddag aan alsof ik van een andere planeet kwam. Maar Ellen kan niet meer zoveel transfers maken, ze heeft al twaalf jaar parkinson. De GGD van Nederland anno 2021 stond de molenwieken alsof het net uit een paasei kwam. De huisarts was (en blijft) graag bereid Ellen buiten in de auto te vaccineren, of naar ons toe te komen, maar hij heeft geen vaccins voor zijn zwaarste patiënten. Wat is dit voor een beschamende vertoning! Schaam je! Hoezo twijfel bij de GGD om met het spuitje even vijf stappen naar buiten te zetten om een mensenleven tegemoet te komen?!

Vind je het gek dat steeds meer burgers in Nederland compleet maling aan hun overheid hebben? De toeslagenaffaire, het UWV, de belastingdienst, Groningen en er is nog veel meer dat Nederland demoraliseert. We hebben alles technocratisch dichtgetimmerd in Nederland en verstaan niet meer de kunst te improviseren. Het merendeel van de ambtenaren verschuilt zich achter regels en durft zelf geen enkele verantwoordelijkheid te nemen. Lafheid troef. Daar zit ‘m volgens mij de crux. Jullie selecteren op herseninhoud en hoe minder de inhoud hoe beter. Ik zeg Driebergen voor morgenmiddag af. Ik laat op de condities die nu vanuit de GGD voorliggen Ellen niet vaccineren. Ik bespaar haar de reis naar Driebergen. Mijn vraag is of jouw ministerie Ellen deze week kan komen ophalen en verder voor haar kan zorgen. Ik sluit het mantelzorgboek. Ik heb gevochten maar vaak wel tegen de bierkaai. Windmolens. Dit overgeorganiseerde welvaartsland heeft geen oog meer voor welzijn en de medemens. Het is vreselijk om thans in het zicht van een vaccin voor Ellen te stranden op een GGD die niet kan garanderen dat even naar buiten gelopen wordt om Ellen in de auto een prikje te geven. Nederland anno 2021. Maar ja, de verkiezingen zouden een les moeten zijn en zijn dat kennelijk nog altijd niet. Zeer verontrustend. We gaan door met ikke, ikke, ikke en de rest kan stikken. We gaan door met de individualisering en het eigen belang. Vaarwel overheid.

Johan.

****

Hallo Johan,

Ik heb je brief gelezen. Wat een afgrijselijk gedoe zeg!!! Niet normaal.
Ik heb nog een punt voor de GGD. Ellen kan bijna niet meer staan. Diana en ik halen haar met de tillift uit bed. Vanuit bed in de rolstoel is dat geen enkel probleem. Maar van rolstoel in de auto gaat niet of amper lukken. Dit betekent dat we Ellen  4 x moeten tillen……(als de GGD niet naar de auto komt). Met alle risico’s voor Ellen maar ook voor jou, voor Diana en mij.

Tot vanmiddag, Trudy.

****

Hallo Johan!

Net je blog gelezen over de vaccinatie van Ellen. Wat een ellende! Schande. Gisteren kreeg ik een hoogst onduidelijke brief van het RIVM. Er staat niet in waar ik geprikt moet worden. Ook niet met welk vaccin. En nog meer vreemde dingen. Ik vertelde de dame van het RIVM dat ik het vaccin van Janssen wilde hebben. Want, maar één prik. Toen vertelde die mevrouw dat het vaccin van Janssen is afgekeurd door het EMA. (?) Vanochtend een mail van het RIVM dat ze het te druk hebben om mijn persoonlijke vraag te beantwoorden. Ze verwijzen naar diverse websites. Maar mijn vraag staat er niet bij. Vanochtend ook een ingezonden brief gezonden naar de Volkskrant. Zeer kort: “Waarom liet Kamervoorzitter Khadija Arib afgelopen maandag (bij het kiezen van de verkenners) Thierry Baudet niet uit enig gebouw van de Tweede Kamer verwijderen, toen hij daar zonder mondkapje verscheen? Alle andere zestien lijsttrekkers droegen wel een mondkapje.”

Om contact te krijgen met het RIVM moet ik een ‘referentienummer’ invullen. Dat staat nergens. Wel een ‘kenmerknummer’. Belde net het RIVM met een vriendelijke dame die daar allemaal niks van wist. Wat een klote zooi!

Groet aan allen, Jan.

****

Volgens het ministerie van VWS wordt daar met veel toewijding gewerkt, ook bij de GGD en het RIVM. Als dat zo is dan is het allemaal geen onwil maar incompetentie. Binnen enkele uren al zes reacties op dit blog. Van Wil ook en van Charles. Reacties aangaande een overheid die keihard in het gezicht wordt uitgelachen. Die niet meer serieus wordt genomen. Wie onverschilligheid zaait bij de burger zal van die burger onverschilligheid oogsten. Het is de bittere waarheid in het Nederland van nu. Het is eigenlijk nog veel erger, zie de maffe mevrouw Ollongren van D66, die blonde akela die ze eigenlijk zouden moeten verbieden voortaan nog in de buurt van het Binnenhof te komen. Hoezo diepe kloof tussen politiek en burger? Kijk trouwens eens naar die foto van mevrouw de verkenner die verkend werd: het is er met die laarzen over de knie en strakke rok tot vlak voorbij haar kruis toch net één van de Wallen die met spoed naar een sjeik in een duur Amsterdams hotel is gecommandeerd !!! De kledij van een verkenner…. Verkenner waarvan? Ik zou ze wel eens horen gieren van het lachen in andere EU-landen en overal elders in de wereld.

Namens de Sociale Verzekeringsbank:

‘Als alle aanvragen voor een PGB-zorgbonus bij ons binnen zijn, kunnen we besluiten welke aanvragen voor thuiszorgmedewerkers goedgekeurd worden. Daarom duurt het langer dan normaal alvorens u bericht van ons ontvangt.‘

Het staat er toch echt.

Kunnen we besluiten welke…. Hoe dat zo? Even slikken. Dit slaat toch als een tang op een varken? Wat een idiotie! Hangt goedkeurig ineens mede, of misschien wel meer dan mede, af van het aantal aanvragen? Welke dienstklopper tikt met droge ogen deze onzin op? Je voldoet toch wél of je voldoet niét? Wat is dit voor raar overheidsgemanoeuvreer? En om wiens geld gaat het hier? Toch immers dat van de gemeenschap, we hebben het over gemeenschapsgeld. Gaat de overheid straks kwartetten met de aanvragen? De afhandeling hoeft niet langer te duren dan we van de Sociale Verzekeringsbank gewend zijn – laat het ook niet nodeloos lang duren.

De overheid heeft voor zo’n PGB-zorgbonus de spelregels toch al tevoren vastgesteld? Die spelregels staan op de eigen website vet afgedrukt. Ze zijn duidelijk, geen woord Spaans bij. Afgaande op die voorwaarden is onze aanvraag ingediend. We moesten aan een aantal punten voldoen en dat doen we. Waarom dan nu eerst alle aanvragen binnen om te kunnen besluiten, te kúnnen?, hoezo dán pas te kunnen besluiten?, welke aanvragen gehonoreerd gaan worden? Worden de spelregels eenzijdig tussendoor veranderd als het aantal aanvragen meer is dan de overheid verwachtte, of beter nog: hoopte? Een overheid die zich in de vingers heeft gesneden? Moet de overheid eerst bankbiljetten laten bij drukken? Teveel beloftes zoetjesaan gedaan aan Jan en Allenman om de bevolking rustig te houden? Beetje overheidsspijt inmiddels van die zorgbonus? Meer dan we nog weten belazerd met die kantinejuffrouwen, onderhoudsmonteurs, dienstroostermakers en dames personeelszaken in verpleeghuizen? Is daardoor de pot eigenlijk al zowat leeg voordat de handen aan het bed in de thuis- en wijkzorg nog überhaupt een kans krijgen?

Het moet niet gekker worden. Het blijft een merkwaardige gang van zaken rond die bonus voor de thuiszorg. Dit snapt alleen de rijksoverheid zelf. En heel misschien de FNV. Die wil naar het schijnt een bronzen standbeeld ergens in Nederland oprichten voor de zorg. Ik hoor ze braljuichen de leden van de Tweede Kamer met de mond vol toewijding aangaande de zorg en ik zie ze een sprintje trekken van een veel te zwaarlijvig hobbelpaard om aan hoofdelijke stemming over loonsverhoging voor het zorgpersoneel te ontkomen. Eigenlijk zouden die gênante beelden elke avond in de aanloop naar de verkiezingen een keer of tien bij de NPO of RTL vertoond moeten worden. En thuis bij zo’n onsportieve politicus: ‘Papa, ben jij dat, zat je achter een dief aan die je portemonnee had gejat?’

En maar weer eens, zonder enig eigenbelang: behandel de zorgverleners niet als kleine kinderen of als bedelaars. Geef ze een fatsoenlijk salaris. Overheid je verdient een draai om je oren. Verbeter in veel gevallen de arbeidsomstandigheden in de zorg. Verhoog niet alleen in woord maar ook in daad de status van het grondpersoneel, de handen aan het bed. Doe wezenlijk iets aan het wegwerken van de 80.000 vacatures . Lul niet alleen maar. Stop overheid met je huichelachtigheden. Neem niet letterlijk de benen in de Tweede Kamer. Maak met je prietpraat het populisme en radicalisme niet groot in Nederland, het is al zo beangstigend. Was nooit over bonussen begonnen als zoenoffer. Ik hoef hier maar om me heen te kijken om vast te stellen wie een (corona of geen corona) onmisbaar beroep uitoefent in heel zijn essentie, en wie niet. Kijk als rijksoverheid de beelden terug van de leden van de Tweede Kamer die zonder ook maar een greintje zelfrespect zo hard ze konden met hun dikke schommelbuik het gebouw uit stiefelden teneinde aan een stemming over een betere zorgbeloning te ontsnappen. Loop niet langer te klootviolen overheid met die bijna beledigende zorgbonus van 1000 euro.

Het vertrouwen in de overheid is blijkens onderzoek bij 71 procent van de bevolking geschaad. Dat is nogal wat. Niet alleen de toeslagenaffaire, UWV, Groningen en zo meer. Daar hebben ook gevalletjes als met de vaccinaties en de zorgbonussen mee te maken. Duidelijk iets om van wakker te liggen. De afgelopen jaren kregen politici en beleidsmakers een steeds wantrouwender mensbeeld. Maar als er echt reden was tot wantouwen dan vergaten ze te wantrouwen. Zie de verpleeghuizen en ziekenhuismanagers.

****

Ellen bedankt iedereen voor hoe ze werd gefêteerd op haar verjaardag

Hoezo een overzichtelijk ziektebeeld? Niets van dit alles. Het is één langgerekte verrassingsoperatie. Donderdagmiddag deed Trudy voor de avond en nacht de verzorging als gebruikelijk aan mij over – de dienstoverdracht zogezegd – en dat gebeurde met een kort en juichend mailtje. We kijken allang nergens meer van op, het moge duidelijk zijn in dit wonderbaarlijke proces van vallen en opstaan, van licht en duisternis, van vertwijfeling en opgetogenheid. Sommigen begrijpen de gang van zaken hier, anderen zal dat nooit lukken. Het heeft geen donder met intellectualiteit te maken. Wel met wijsheid. Met levenservaring. Met diepzinnigheid en interesse. Drie jaar lagere school met plat Utrechts praten maar desondanks een ongelofelijk goed compassievol inzicht is meer waard dan die hele racistische bende van het fossiele Buckingham Palace bij elkaar.

Of ze koffie of thee wilde, had Trudy aan Ellen gevraagd. ‘Nee wijn!!!’ Het klonk met heel veel uitroeptekens luid en duidelijk, en zeer gedecideerd. Wijn! Trudy bevond zich aan de andere kant van de woonkamer ter hoogte van de keuken. Wijn? Dan kreeg ze wijn, maar hoe dát zo ineens. Ellen dronk al maanden geen wijn meer en taalde er ook niet naar (leek het). Maar wacht eens even: dinsdagnamiddag had ze van haar zorgteam in een plastic afwasbak van de Blokker, ook onderdeel van de presentjes, haar cadeautjes gekregen: een zalfje, een glazen pot met stoofperen en nog meer waaronder een klein flesje chardonnay. ‘Voor je verjaardag Ellen’, had Trudy erbij geroepen. Zou Ellen haar verzorgende op donderdagmiddag hebben herinnerd aan de witte wijn die ze op dinsdagmiddag in dat rode afwasteiltje van de Blokker aan lekkernij had gekregen? Het zou zo maar kunnen, zeggen we als groepsleden die Ellen meerdere tot heel veel uren per week meemaken, het zou zo maar kunnen. Het is zo anders telkens dan Alzheimer. Niet voor niets keert ‘Mooie Madam’ als een bijna vast ritueel terug in de cursussen die dementieconsulent Albert geeft aan verpleegkundigen en artsen in de ouderenzorg. Diezelfde donderdag at Ellen een bord vol zuurkool op. Haar reactie: ‘het was weer lekker hoor’. Misschien moet men erbij zijn om dit te begrijpen. Alhoewel: wij zijn erbij en staan voortdurend versteld.

Ellen bedankt de vaste getrouwen allemaal voor de lieve woorden, én bloemen, én zo verschrikkelijk meer als parfum en champagne, bij haar verjaardag van gisteren. De wind raast deze vroege donderdagochtend om ons huis, de wind houdt huis als metaforische herinnering aan een stormachtige verjaardag met felicitaties overal vandaan. Bij de ontvangst van het gezamenlijke cadeau van het haar zo toegewijde dreamteam begon Ellen spontaan te huilen. Het was een plastic afwasteil, met van alles en nog wat aan feestelijkheden daarin, wat dikke tranen deed opwellen. Heel symbolisch deze dagen die rode plastic afwasbak van Blokker waarvoor je momenteel een afspraak moet maken, om vervolgens als een razende Roeland met het snot voor je ogen langs de schappen te sjezen, teneinde binnen je streng bemeten tijd te blijven. Lang leve het ministerie van Volksgezondheid. Het ontroerde Ellen. Ik stond erbij en dacht: wat moet ik nu? In heel mijn onhandigheid bood ik Ellen aan om óok te gaan huilen. Om er zogezegd een duet van te maken. Haar reactie: ‘Nee jij niet, niet huilen jij.’ Trudy is in dezen mijn getuige. Ineens weer haar stem. En met kracht. En met al gauw een gulle lach.

Het blijft een onnavolgbaar proces, het verloop van de ziekte van Parkinson met daarmee in samenhang het syndroom van Lewy Body. Syndroom ja want over dementie wil ik eigenlijk allang niet meer spreken. Het is anders, het is zó anders. Op de website staan jullie felicitaties als bloemlezing verzameld. Niet alleen de hulde in woord maar ook in beeld, zoals ook bij deze mail met huiskameridylle. In het laatste blog de open brief aan het ministerie voor onze gezondheidszorg dat weer eens in woord en gebaar onze helaas tot technocratie verworden samenleving kracht bij zet en symboliseert. Het blijft vechten, maar hopelijk niet tegen de bierkaai, om de thuis- en wijkzorg de plek te helpen krijgen die ze verdient. Jaren en jaren geleden zei de psychologe in verpleeghuis De Ingelanden tegen mij dat je zelfs van de situatie waarin we terecht waren gekomen een mooie tijd kon maken. Ik vond het in eerste instantie wartaal. Daar denk ik nu anders over.

Dit is een andere tijd maar zeker geen slechte. En ik betast deze vroege ochtend mijn oksel waarin elke avond voor het slapen gaan haar hoofd rust in geborgenheid. ‘Dankjewel voor je liefde’, hoor ik Ellen nog zeggen op de dag in 2014 in De Ingelanden dat ik er de brui aan wilde geven. Voelde Ellen haarscherp aan dat ik terug wilde naar het oude leven, en desnoods zonder haar? Dankjewel voor je liefde – het werd de titel van ons eerste boek over het andere leven dat ook geleefd bleek te kunnen worden. Soms met vallen en opstaan, met veel leermomenten in alle opzichten, maar niettemin. ‘Leeft Ellen nog steeds? Néeeee! Ik geloof je niet. Ze leeft nog steeds?! En verder gezond? Onvoorstelbaar. Het is de goeie zorg hè.’ Lees hier de reactie in supermarkt PLUS met beide handen bliksemsnel naar de wangen van een spontaan opgetogen mevrouw wier moeder op de kamer naast Ellen in De Ingelanden woonde. Ja Ellen leeft nog steeds. Mede door de betekenis die jullie voor ons hebben – voor haar, voor mij, voor ons. Ellen leeft nog immer omdat ze afgezien van die verdomde parkinson nog altijd kerngezond is. Wat zou ze zich als deels Britse ongelofelijk boos hebben gemaakt op die enge verdorven stokoude Queen in Londen en haar racistische over het paard getilde familie. Het hele volkomen wereldvreemde spul verdient een worp in de Theems. Medemensen wegzetten op grond van hun huiskleur, het ligt bij ons heel gevoelig. En dat zal altijd zo blijven. De ontboezemingen van Meghan en Harry waren een schok. En zouden niet zonder gevolgen voor monarchieën moeten blijven. Hebben we WA er al over gehoord?

Ellen bedankt jullie voor alle attenties met haar verjaardag. En ze feliciteert Taco alvast met zijn verjaardag morgen.

Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Sport. Directoraat-generaal. Mevrouw dr. Ronnie van Diemen-Steenvoorde.

Dag Ronnie. Ter inleiding:

Jij als directeur-generaal op ons gezondheidsministerie: zou jij deze brief op jouw departement per omgaande bespreekbaar kunnen en willen maken? Zonder enig eigenbelang van mijn kant, want ook al zou ik voor een bonus in aanmerking zijn gekomen, ik zou hem net zo geweigerd hebben c.q. weigeren als eerder een lintje. Maar ik weet hoezeer ons huwelijk en de broze gezondheid van Ellen zijn gered (nog steeds) met haar thuis te laten verzorgen door excellente mensen (nul procent ziekteverzuim) die veel meer een bonus verdienen dan de kantinejuffrouw en de medewerkster personeelszaken van vals spelende verpleeghuizen. Zulks is een gotspe. Ik kan hier zo boos om worden. Door mijn boeken over het omgaan met parkinson en Lewy Body word ik nog wel eens om advies gevraagd over hoe een familielid thuis te houden en te behoeden voor de fatale drempel des doods van een verpleeghuis. Steeds meer mijn antwoord er nog maar eens goed over na te denken. Niet doen. Toch maar verpleeghuis. De overheid laat je in de steek als puntje bij paaltje komt. Voor de overheid besta je niet als mantelzorger. Ik zeg het steeds vaker. Waarom? Jullie honoreren de mantelzorg niet. Jullie werken hem tegen. Jullie stoten hem voor het hoofd. Hij ligt aan de achterste tiet, zouden we op de redactievloer van mijn vroegere krant met veel verbeeldingskracht zeggen. Ik denk dat jullie in het belang van de vergrijzing en het kostenplaatje, sorry voor dit afschuwelijke cliché, de thuis- en wijkzorg veel serieuzer zouden moeten nemen. Niet alleen met woorden. Nooit meer die beledigende balkonapplausjes graag. Zo grievend naar de zorgmedewerkers toe. Daden. Overheidsdaden. Niet weglopen uit de Tweede Kamer als er over de salarissen in de zorg moet worden gestemd. Kamerleden van wie je zag dat ze in geen tien jaar meer een drafje hadden gemaakt. Daden. Ook als het om een bonus gaat. Met wat nu gebeurt, zie mijn brief aan jouw departement, is het paard achter de wagen gespannen. Het komt voor mij als heel onnadenkend van jullie over. Maak haast met die bonussen voor de thuis- en wijkzorg. Het gebeurt niet. En dat is zó jammer. Je kunt de burger ook van je willen vervreemden.

DE OPEN BRIEF:

Maak vanuit het ministerie voor de gezondheid van de medewerkers in de thuis- en wijkzorg geen corona-bonus-bedelaars. Het balkonapplausje voor ze was al zo pijnlijk.

Beste Ronnie:

Dank voor je attente mail over die zorgbonus. Hij is aangevraagd. Nu al een zeer beladen en verfoeilijk onderwerp die zorgbonus vanwege meerdere verpleeghuizen die – afgaande op diverse berichten en bevestiging door jouw departement – gemakshalve maar de hele tent in november voor een zorgbonus opgaven, ook de kantinejuffrouw en de glazenwasser voor wie de zorgbonus helemaal niet bedoeld was. Ach ja, het is niet elke dag feest niet waar! Schandelijk. Ook voor de mensen van personeelszaken maar 1000 euro terwijl het spul thuis werkte en al niet meer wist hoe een verpleeghuisoudje eruit zag. Zo kwamen de verhalen tot mij, van verschillende kanten. Ze lijken te kloppen. Ze zijn op jouw ministerie bekend. Voor de vaccinatie stonden proleten van managers ten onrechte als eersten met een opgestroopte mouw in de rij. Wat is dit voor een verdorven mentaliteit? Dit gezegd hebbende. Ik heb op 1 maart mijn aanvraag voor de bonussen ingediend. Vandaag heb ik de SVB afdeling PGB voor de aardigheid eens gebeld over hoe het nu verder gaat met die aanvraag. Ik kreeg te horen dat ze eerst de gehele termijn van indienen afwachten. Maar één van onze zorgmedewerkers was al in behandeling genomen. Geen beletsels. Uiteraard geen afwijzing. Me dunkt zeg. Moest er nog eens bijkomen. Maar…. Als de termijn van het indienen voor eenieder verstreken is dan gaat er een commissie verder op de aanvragen zitten broeden. De overheid die dus niet alleen zijn individuele burgers wantrouwt maar nu ook zijn eigen uitvoeringsapparaat. Want ja, welke burger en welke uitvoeringsinstantie kun je als overheid heden nog vertrouwen! En dan… Het waren de protocollen waarbinnen de procedures met richtlijnen werden uitgevoerd aan de hand van regels die weer door andere regels werden gecontroleerd teneinde de aanvragen na veel bureaucratische soesa bij het juiste loket te doen belanden in de hoop dat dat loket open is en er dan nog een technocraat niet zit te tukken. Kun je me nog volgen? Ik herhaal: protocollen, procedures, regels, weer regels om de regels te controleren, op die controlevoorschriften weer een check, en een commissie voor vergaderingen en daar weer overleg over. Afschuwelijk voor een normaal en weldenkend mens. Inmiddels is de aanvrager voor een bonus overleden natuurlijk. Ik haat die ivoren toren barstensvol hovaardij. Maar ondertussen beginnersfouten met die verpleeghuizen. Uitbetalingen later in mei. Op z’n vroegst. De kantinejuffrouw van het verpleeghuis heeft dan al een half jaar haar bonus (ten onrechte) op zak en mijn ‘unieke mensen’, zoals jij ze omschrijft, jij hebt het over ‘unieke mensen’, volkomen terecht trouwens, ‘mijn unieke mensen’ in de wachtkamer. Dat is onrecht. Dat is onrechtvaardig. Ze  factureren. Ik teken die facturen. De SVB kan met één druk op de knop zien in welke maanden van vorig jaar mijn mensen hebben gewerkt, hoeveel uur exact en tegen welk tarief. Alle info ligt voor het grijpen. Hoe moeilijk kun je het maken! De SVB zegt dat ze de richtlijnen van jullie volgt. Ik hoop dat jullie die richtlijnen een beetje logischer maken. Menselijker ook, ja dat vooral, naar personen toe die hun stinkende best doen naar kabinetsbeleid de zieke zo lang mogelijk thuis te houden. Maar wat is de dank? Stank is de dank. En steeds meer ontevreden burgers die hun kont tegen de krib gooien. Populisten in de politiek die opstaan. Je kunt het als overheid ook over jezelf afroepen die onvrede. De dank voor mantelzorg? Dat je achteraan mag aanschuiven in de rij. Bonussen en vaccinaties, de thuis- en wijkzorg werden finaal over het hoofd gezien, ze mogen hun beurt afwachten tot iedereen uit het verpleeghuis inclusief de kantinejuffrouw een prik heeft gekregen en pot heeft lopen verteren met de bonus. Is de afstand tussen ministerie en instanties ten opzichte van de burger al niet groot genoeg? Moet die nog groter? Moet er een revolutie komen? Met andere woorden: een budgethouder of budgetbeheerder die een verzoek voor een bonus voor een medewerker indient welke op ALLE (!) punten WEL (!) ruimschoots aan de voorwaarden voldoet zou voor zijn of haar verzorgende niet tot juni moeten hoeven wachten. Die bonus kun je ook in april al uitkeren. Of zelfs eind van deze maand. En nadrukkelijk: ik spreek hier niet voor mezelf. Maar wel voor mijn mensen. Ja, zei men bij de SVB nog: dat het in verpleeghuizen soms behoorlijk flagrant mis is gegaan heeft geleid tot een zwaardere procedure ten aanzien van de medewerkers in de thuiszorg. Nou vraag ik je…. Dat is de wereld op zijn kop. Haal die onterecht verstrekte bonussen terug uit de verpleeghuizen! Laat de thuis- en wijkzorg daar niet voor bloeden. Uiteraard is weer eens vertrouwen in de overheid en zijn instanties geschaad. Toeslagenaffaire, ik laat het maar even vallen. Een belastingdienst die alweer naar een volgend schandaal sloft. Kort en goed: de SVB lijkt de bonusaanvragen gewoon op volgorde van binnenkomst te kunnen afhandelen maar het ministerie voor de gezondheidszorg maakt er de lange adem van. Maak geen bedelaars van ons, het is onze eer te na. Dat de overheid met die vals spelende verpleeghuizen zo het schip is ingegaan en dat alles zo houtje touwtje wordt georganiseerd vind ik van de overheid de zoveelste corona afgang tegenover de samenleving. De overheid creëert zijn eigen vijand. Vind je het gek dat ik dit jaar niet ga stemmen of heel misschien Arib? De overheid is hardleers.

Met niettemin een hartelijke groet, ook van Ellen, Johan Carbo.

Lieve Ellen, hierbij mijn bijdrage, zoals Johan ons per mail vroeg, aan jouw verjaardag. Het draait in het leven om liefde. Die is meer waard dan ontelbaar veel goudstaven. Jij weet er alles van. En zó mee eens over het aanpraten van depressies bij met name jongeren – hoe anders verliep jouw jeugd – in deze tijd van noodzakelijke restricties door corona. En zó eens met de onderwijspassages. We hebben wat af geleden door onderwijsvernieuwingen die al meteen verslechteringen bleken. Je bent een voorbeeld van wilskracht en doorzettingsvermogen. Een druppel liefde is alles waard. We gunnen je een oceaan aan druppels liefde en omringen je daar graag mee. Altijd weer fijn op een zondagmiddag jou te bezoeken en tegelijkertijd ‘op café’ te gaan. Van harte gefeliciteerd. Carpe diem. Tot gauw weer, Wil.

****

Een huis vol bloemen. Een huis vol kaarten. Parfum en champagne. Ellen, je bent verwend. Telefoontjes en de felicitatiemails als hieronder. Bij het cadeau van de verzorgenden begint Ellen te huilen. We zetten de cd zachter. ‘Ellen, niet huilen, of zal ik ook een beetje huilen?’ En we hoorden het toch echt, Trudy en ik: ‘Nee, jij niet’. ‘Ik niet niet huilen?’ Ze schudt heel lichtjes haar hoofd. De belangstelling voor haar verjaardag ontroerden haar.

Bij de verjaardag van Ellen:

‘Niet zeuren maar pas je aan’, zou ze in deze corona episode zeggen als ze dat nog kon. En ook: ‘Er zijn ergere dingen dan even, al is het meer dan een jaar, een pas op de plaats.’ Ze leed zoveel honger in haar eerste levensjaren dat ze ratten at.

‘Moet je daar nu nog op terugkomen, op die ratten en zo, dat heb je toch al eens geschreven’, merkte een oud-collega uit Brabant hier thuis dezer dagen wat dommig op. Daar moet ik inderdaad op terugkomen, op die ratten. ‘Het kwam wel binnen hoor, zo heftig’. Maar wat is het bezwaar daartegen? We staan stil bij zaken die het verdienen om jaar in jaar uit bij stil te staan. Er is meer onder de zon dan een televisie die zijn programma’s vult met, tussen alle hedonistische reclameboodschappen door, een aldoor klagende medemens voor wie sommige dingen nu eens even niét direct en op commando bereikbaar en beschikbaar zijn. ‘Een mens niet tot inleveren in staat? De mens zal soms wel moeten. We lezen te weinig en we leren te weinig van de geschiedenis.

Niet piepen, hoorde ik Ellen destijds tegen haar piepende kleuters op school zeggen. En de kleuters stopten met piepen. Ze was een onvoorstelbaar goeie leerkracht, mijn Ellen. De gemeente Utrecht gunde haar een speciale afscheidsreceptie aan de voet van een kasteel in een bocht van de Vecht en bij die receptie een reproductie van de vermaarde Cobra’s. Sommige kinderen kregen pas op hun zevende hun eerste cadeautje. Zoals Ellen toen ze zeven werd. Speelgoed? Nooit in handen gehad. Wel mieren en zandkorrels. Van hun eerste levensjaren geen enkele foto. Niets, niets, niets. De oorlog, de kampen. We zijn momenteel alleen nog maar met die kampen bezig als ze uit machteloze frustratie en woede door het bijeengedreven menselijke vee in brand worden gestoken. Moria. Het beeld van Moria. Het zou hartverscheurend op ons moeten inwerken. Zeg nooit dat je honger hebt maar trek. Zo kan ik nog wel even doorgaan over Ellen, ik ben nog maar net begonnen. Volgende week is ze jarig. Lees over toenemende corona depressies onder jongeren, en ik geloof het graag. Ik geloof het maar àl te graag. Als je er maar veel aandacht aan besteedt op alle nieuwszenders, en dat doen we hijgerig en naar harte lust, dan stijgt het aantal gevallen van corona depressies met de duizelingwekkende snelheid van een supersonische raket. Het is heerlijk toeven met toegeven aan een modetrend.

In Nederland hebben we zeventien miljoen experts in van alles en nog wat. En zeker als het om een pandemie gaat. Tegelijkertijd zijn de psychologen, psychiaters en andere therapeuten, bedenk ze maar, niet aan te slepen. Dat zijn er ook zeventien miljoen. Zouden we ons óók bezig kunnen gaan houden met het wérkelijk dramatische leven van honderdduizenden oorlogsslachtoffers in draconisch mensonterende vluchtelingenkampen als bijvoorbeeld Moria op het vergeten Lesbos! De van huis en haard verdreven, verweesde, getraumatiseerde kinderen van wie een handje vol naar Nederland mocht, jawel hoor, hand over het gewetensvolle hart, maar over wier (geringe) aantal ook de christendemocraten van het CDA nog durfden te steggelen. Dit mag ons niet onverschillig laten. Als we eens begonnen met tegen de mondaine rijke westerse jongeren te zeggen dat ook tegenslag en aanpassing bij het leven behoren. Ze zullen in veel gevallen niet weten waar we het over hebben. Aanpassen? Hoezo?

Ik schrijf dit alles en denk in opperste dankbaarheid aan de vrouwen aan wie Ellen in belangrijke mate te danken heeft dat ze over een paar dagen in huiselijke sfeer andermaal haar verjaardag kan vieren. Ik denk aan Diana, Trudy, Elly, Esmé en de als nieuweling aangetreden Jacy-Jacy: ‘unieke mensen’ met een unieke prestatie, zoals directeur-generaal Ronnie van Diemen naar Ellen schreef vanuit het zorgministerie van Hugo de Jonge. Nul procent ziekteverzuim, de dames in 2020. Altijd nog een stapje meer dan waarvoor ze werden gevraagd. Ik denk ook aan de huisarts, de buddy bij de apotheek, de fysiotherapeuten, ik denk aan het volledige dreamteam, een hecht collectief. Dat orkest met de loepzuivere noot hoor ik niet klagen, nooit. Het is de betrokkenheid, de passie, de liefde voor het vak, de identiteit die niet alleen uit de hobby’s maar wel degelijk ook uit het werk wordt gehaald. Het werk als mede bouwsteen voor de eigen identiteit.

Er is meer onder de zon dan vakantie en het stimuleren van de vrije tijds-economie. Als het leven even niet meer leuk is, ja wat dan?! Dan geven we er de brui aan. Er lijkt maar één perspectief voor de ingedeukte jongeren van nu: aanschuiven voor de rest van hun leven bij het mummificerende leger van gemeenteambtenaren en verdere allerhande duffe en op toeslagenaffaires en dergelijke aansturende overheidsinstellingen. Een baan van negen tot vijf met zo min mogelijk verantwoordelijkheid en ruggengraat. Broedplaats voor mentale schade. Belde vrijdagmiddag naar de gemeente Utrecht omdat die een abacadabra brief had gestuurd over de eigen zorgbijdrage. Het bekende bandje van alle medewerkers en andere technocraten in gesprek en een ogenblik geduld alstublieft. Eindelijk een mevrouw die de telefoon opnam en die vertelde dat het gebouw leeg was en dat de ambtenaren na 12.00 uur vrijdagmiddag niet meer te bereiken waren. De ambtenaren van de gemeente Utrecht werkten vrijdagmiddag thuis heel druk – ze had het over ‘snoeihard’ – hun dossiers af. Ik zag het voor me. De gemeente bleef het bandje afspelen met alle medewerkers die in gesprek waren en met even geduld alstublieft. Onze vakantie- en vrije tijds-economie kortom. Aanpassen? Hoezo? Aan wie?

Ik citeer fragmenten uit het NRC-interview van zaterdag 6 maart met Tahmina Mitra Ashraf (30): ‘Mijn vader werkte als apotheker, mijn moeder voor Unicef. We hadden het goed in Mazar-i-Sharif in het noorden van Afghanistan. We hadden een mooi huis, geen gebrek aan geld. Mijn ouders hebben gewacht met vertrekken tot we echt niet meer konden blijven. Het werd te gevaarlijk door de taliban. Ik was zeven in 1998 toen we vluchtten. Ik herinner me alleen nog momenten. Onderweg werd mijn jongste broertje geboren. De reis duurde een aantal maanden. We gingen via Oost-Europa. Steeds weer een andere auto of vrachtwagen. We zijn niet opgepakt, niet verdronken, we hebben wel veel moeten lopen maar niet dagen achtereen. Mijn moeder was net bevallen, die had het zwaar. We kwamen uiteindelijk in Ommen terecht. Mijn ouders hadden nog de droom dat ze hetzelfde konden doen als in Afghanistan. Dat ging niet, de diploma’s van mijn vader werden niet geaccepteerd. Mijn vader legde zich daar gemakkelijker bij neer dan mijn moeder. Hij ging in een restaurant werken. Mijn moeder had in Afghanistan twee hulpen gehad voor de huishouding en de kinderen. Ze had een auto met chauffeur. Nu moest ze alles zelf doen en zat ze met vier kinderen. Aanvankelijk raakte ze in een isolement. Ze richtte zich op ons. Ze legde de lat hoog. Wij moesten allemaal hard werken. We moesten tevreden zijn. We hebben alle vier gestudeerd, ik deed rechten, mijn zusje geneeskunde, mijn broertje ging naar de TU Delft en de jongste deed business. Ik heb twee masters gedaan. Soms was de aandacht van mijn moeder een beetje veel, maar het was ook positief.’ Vandaag de dag is Tachmina Mitra Ashraf directeur van een stichting die opkomt voor de rechten van vrouwen met een vluchtelingen- en/ of migratie-achtergrond. Die stichting is opgezet door haar moeder. 

Ik probeer te begrijpen dat jongeren spontaan in een zware burn-out schieten als ze nu zelfs in maart nog steeds perspectiefloos ronddwalen omdat ze niet zeker weten of er in juni of juli wel op een strand in Spanje gefeest kan worden. Ik scheer ze over één kam, ik realiseer me dat, maar toch, de vooruitzichten op de arbeidsmarkt en de woningmarkt zijn aanmerkelijk wezenlijker problemen dan een avondklok en lockdown. Het is vreselijk dat de jongeren een poosje niet naar school konden voor fysiek onderwijs, terwijl ze tot voor een jaar geleden voor geen enkel college uit hun bed te rammen waren. Ik spreek uit ervaring. Op de academie in Tilburg dacht het management er dienaangaande serieus over na de eerste colleges niet ’s morgens om half tien maar een uur later te laten beginnen. We hadden de verontruste Ad Verbrugge met Beter Onderwijs Nederland. Maar ik besef terdege te generaliseren. Beter geformuleerd: het zijn de verkeerden die de toon zetten en het beeld bepalen. Heeft de journalistiek daarmee te maken? Is het de pers die depressief maakt? De televisie vooral? De vele zwamprogramma’s? De over elkaar heen tuimelende talkshows met hun vaste bataljon aan wijsneuzen? Gelukkig zijn er in Nederland overal deskundigen voor te vinden om ons te vertellen hoeveel psychische schade, mentale vernieling, hoeveel destructie de lockdown met avondklok toebrengt aan vooral de jongeren. Aan wie nu al in praatprogramma’s wordt verteld dat, als zij over twintig jaar in hun werk niet goed functioneren, en dat zit er dik in – dat als ze tegen die tijd niet goed functioneren ze Mark Rutte en Hugo de Jonge daarvan de schuld mogen geven. Omdat die twee in het verleden weigerden naar het danswonder Willem Engel te luisteren en naar het onbegrepen genie Thierry Baudet, een dwaallicht, ondanks de stank om hem heen gastpresentator van een zich serieus nemende talkshow bij de zich al even op goede zeden beroepende NPO. We leven anno 2021. We stappen klaarblijkelijk nog steeds gemakkelijk omwille van de kijkcijfers over Jodenhaat en racisme en homofobie heen. 

Ik probeer me een voorstelling te maken van de peuter Ellen in het jappenkamp van het riool Ambarawa waar geen eten was en waar het ongedierte vrij spel had. Waar ook jonge kinderen, onder de bulten van insecten, de dag begonnen met buigen en nog eens buigen voor de Japanse vlag en keizer. Waar jongeren zagen hoe hun ouders in het openbaar werden afgeranseld voor ook maar het minste vergrijp, en zelfs dát nog niet eens. Waar volwassenen voor straf voor dagen achtereen in een hondenhok in de brandende zon werden gefrommeld en opgesloten. Letterlijk beestachtig. De ooit zo lieflijk idyllische tropen. Het is fout geweest van Rutte en de anderen om bij de lockdown ook de boekhandel een winkelsluiting op te leggen, en niet bijvoorbeeld de slijter. Niet alleen fout maar ook oer stom. De lockdown had kunnen worden aangegrepen om de jongeren op hun zolderkamer tot lezen te dwingen en een groter historisch besef bij te brengen van hoeveel er geleden is door de nu oudste generatie in Nederland. Een generatie die op jonge leeftijd leerde wat het leven betekent in een maatschappij vol discriminatie, racisme, antisemitisme, homohaat, vrouwonvriendelijkheid, trumpisme al bestond dat woord nog niet, rechteloosheid, complottheorieën en normverlies. Een maatschappij van onrecht en angst met brallende woestelingen aan het roer. Was voor de jongeren een leescampagne begonnen. Had de schrijfachterstand van middelbare scholieren aangepakt. Onzichtbare sof Arie Slob waar was je? Had enige creativiteit aan de dag gelegd. Had met de boekhandel en met tot de verbeelding sprekende schrijvers als Adriaan van Dis en Geert Mak voor een tegenwicht gezorgd in de ongewenste opkomst van steeds meer populisten en andere valse profeten. Een campagne met de thuiszittende scholieren om hun spreek-, lees- en schrijfvaardigheid op een beter niveau te brengen. In de buurt van hun Vlaamse leeftijdgenoten net over de grens.

Als Ellen het nog zelf zou kunnen zeggen dan zou ze met afschuw spreken over de toenemende klaagcultuur in ons nog steeds verwende land met de journalistiek als een opvallende katalysator. Leve het zeurverhaal vol misère van de neuzelende zich achtergesteld voelenden! Kom daar eens om bij iemand die het jappenkamp wist te overleven. Met postuum een hulde voor haar moeder Bé. ‘Wist je dat je ratten eet als je radeloos bent van de honger’, citeerde ik in 2010 mijn lief in het boek ‘Mam, kijk naar de sterren’. Elke dag maagkramp. Elke dag diarree. Elke dag de racekak. Uitdroging. Misselijk makende hoofdpijn. Kapotte voet door het verlies van een schoentje, een kostbaarheid in de tropen. En toen de oorlog over was begon er een andere oorlog, de Bersiap. Het boekje ‘Mam, kijk naar de sterren’ was een ode aan de vrouw die mijn leven glans gaf, en dat nog steeds doet, een vrouw die nog élke dag alles, maar dan ook werkelijk alles, voor mij betekent. Volgende week is ze weer jarig. We hadden niet kunnen denken dat ze het zou halen, maar daar lijkt het wel op. Het is een onnavolgbaar proces, het proces van parkinson en Lewy Body. Ik weiger steeds meer over dementie te spreken. Het is een syndroom. Ellen is niet dement. Ze weet wat haar is overkomen. Ze beseft dat het leven haar een streek heeft geleverd. Ons leven, ons een streek. Het leven dat ons een poets heeft gebakken. Dan huilt ze. Dan huilt ze in mijn vertrouwde oksel. Maar net als in haar vroegste jeugd weet ze ook nu van geen opgeven.

De overlevingsdrang. Iemand uit onze directe woonomgeving schamperde tijdens de lockdown eens over de ouderen die in deze corona crisis met al zijn veiligheidsrestricties te dikwijls (naar haar zin) over de oorlog begonnen. Het kwam haar de keel uit, die oorlog. We moesten er eens over ophouden, over die oorlog. Anders dan anders wist ik mijn mond te houden. Soms kun je jezelf overtreffen en jezelf versteld doen staan. Maar ik dacht: pak eens een boek, lees eens ‘De tolk van Java’, of ‘Revolusie’, of ‘De tuinen van Buitenzorg’, of…. Indrukwekkend, en zo op de actualiteit toegesneden, ook de toespraak van Geert Mak pas geleden bij de herdenking in Amsterdam van de Februaristaking. En natuurlijk was er weer zo’n populist die de volgende dag bij Goede Morgen Nederland mocht opmerken – een niet geheel onomstreden oud-wethouder van Den Haag – wat Mak niét had moeten zeggen en wat wél, en het kwam er vooral op neer dat we geen parallellen moesten trekken, vond die omstreden oud-wethouder, tussen toen en nu. Maar gelukkig deed Mak dat wel, hij trok wél parallellen. Ik weet dat het in de geest van mijn lieve Ellen is als ik schrijf over het aanpraten van depressies bij jongeren en over een oorlog in Nederland en in de koloniën die we in deze tijdsspanne juist niét moeten vergeten.

En ook Moria mogen we niet vergeten. Nee zeker niet. De jongeren van nu hoeven geen ratten te eten om hun honger te stillen. Ze hoeven niet tussen het ongedierte te leven. Ze hoeven niet voor een Japanse vlag en keizer te buigen. Ze hoeven hun moeder niet achter spijlen opgesloten in een hondenhok te zien zitten. Ik weet nagenoeg zeker dat de moeder van Ellen meermaals gemarteld is geweest waar Ellen als dreumes bij stond. Ik weet het nagenoeg zeker. Opdat wij nimmer vergeten, zoals met het eenvoudig prachtige monument op het landgoed Bronbeek in Arnhem de miserabele en deerniswekkende Japanse kampen voor vrouwen en meisjes worden herdacht. Er zaten er 100.000 opgesloten. Ja 100.000. Onversaagd en ongebroken, naar de tekst bij het door Frank Nix ontworpen monument met bronzen beeld van een moeder die haar dochtertje beschermt, het nog zo onschuldige kind beschermt tegen alle gevaren, los van alle bombardementen, waaronder het kind werd geboren en haar eerste vijf jaren van haar leven doorbracht.

Ellen is volgende week woensdag jarig. We vieren het samen en samen in stilte. Met een eresaluut, wederom, naar de moeder van Ellen die door haar dochtertje van drie, het cherubijntje, ja van drie jaar nog maar – de moeder die tijdens een lange voetmars door de jungle van bloedheet Java werd aangespoord vooral de moed niet op te geven en naar de sterren te kijken. Een Britse krant maakte er in 1947 melding van met een ooggetuige verslag van een Britse Heilssoldate. Lopen tot je er dood of nagenoeg dood bij neerviel. Ellen op de arm van haar moeder of anders zelf lopen door de bush bush op één schoentje. Niet piepen, placht Ellen nadien te zeggen. Met haar zie ik uit naar een herhaling van het voorjaar en de zomer van 2020, lockdown of niet. De zon en de zonnebril en de zonnebrand. De zon als weldaad.

Ter gelegenheid van de verjaardag van Ellen de persoonlijke uitnodiging aan enkele getrouwen om als gastschrijver iets op papier te zetten wat ik volgende week als bloemlezing aan Ellen wil gaan voorlezen. Ze beseft meer dan we veronderstellen. Het zal haar goed doen die bloemlezing. We lezen te weinig, het wordt ook misschien te weinig gestimuleerd, we weten te weinig van de geschiedenis en deze corona episode kan nog steeds mede worden aangegrepen om de achterstand in kennis van de geschiedenis te gaan inhalen. Ja, ze at als kind van drie ratten in gevangenschap omdat ze rammelde van de honger.

****

Kom in de supermarkt de dochter tegen van een mevrouw die destijds op de kamer naast Ellen in De Ingelanden woonde. ‘Neeeee !!!! Ik geloof je niet. Ik geloof je werkelijk niet. Leeft Ellen nog steeds? Dat is toch werkelijk onvoorstelbaar! Dat ga ik mijn man vertellen. Ellen die nog steeds leeft. Ze is thuis hè, alweer een paar jaar, dat is het verschil met het verpleeghuis hè, dus Ellen leeft nog steeds en ook nog jarig vandaag. Ik weet niet wat ik hoor.’

****

De bijdragen voor de jarige Ellen mogen met recht als een panacee worden gezien. Een wondermiddel in tijden die niet de gemakkelijkste zijn. Na Wil het woord aan Trudy en zo verder:

Mijn bloemenhulde voor Ellen.

Van harte gefeliciteerd met je verjaardag. Speciaal voor jou dit mooie boeket van woorden.

De AKELEI is een prachtige opvallende bloem die exotisch overkomt. Zo zie jij er ook uit met je zoekende mooie ogen en je stralende lach. Elke dag zoekt Johan met de grootste zorg kleding voor je uit.

Net als VIOLEN ben je een kleurrijke en vrolijke verschijning.

De KLAPROOS, ze zien er zo kwetsbaar uit maar ze zijn echte doorzetters……net als jij Ellen. Wat een krachtige, dappere en sterke vrouw ben jij. Bewonderenswaardig.

De ZONNEBLOEM houdt van de zon. Staat symbool voor betrokkenheid, geluk, toewijding, bewondering en een lang leven. Jij Ellen houdt ook van de zon. Je blijft ondanks alles betrokken bij het leven. Soms ver weg, en dan weer heel dichtbij, met een gebaar of met woorden. Iedereen bewondert  jou om wie je bent . Ik in ieder geval zeker! Pluk de dag lieve Ellen. Geniet er samen met Johan van.

Liefdevolle bloemengroet (en -hulde) van Trudy.

****

Leeuwarden, 10 maart 2021

Ik had je weer gevonden, na al die jaren.

Lieve Ellen,

Vandaag , op je 79e verjaardag , schrijf ik je wat herinneringen die ons aan elkaar verbindt. Samen in de vijftiger jaren, op de middelbare Van  Loonschool in Amsterdam,  met allemaal meiden , onder andere Caroline Baan, Marianne Toonen , Ellen Palstra, Ikzelf, en natuurlijk juf Balhuyzen. We hebben er veel plezier gemaakt! Ook was ik, samen met jou , op de Reinier Vinkeleskade in je ouderlijk huis. Samen liepen wij de Trouw Mars, en wachtte bij de finish jouw vader je op, hij was zo trots op je!

Na de middelbare school gingen onze wegen uiteen. Ik heb vaak aan je teruggedacht En ben rond 2012 gaan zoeken of ik je kon vinden op internet. Helaas een dood spoor! Maar in december 2014 heb ik je toch gevonden! Ik heb de stoute schoenen aangedaan en via Kimberly in De Ingelanden gevraagd of je daar verzorgd werd. Kimberly vroeg zich af of  ik van het programma ‘Opsporing’ was, en beloofde mij ons telefoonnummer aan Johan door te geven.

En zo kon het gebeuren dat Johan mij ‘s avonds belde en zei: ‘ik zit op het randje van het bed bij Ellen , zeg maar wat tegen haar want ze luistert mee.’ Ik was sprakeloos! Dit was een prachtig moment voor mij dat ik nooit zal vergeten! Ik had je weer gevonden! En hoe! Het voelde als ongelofelijk.

Meerdere keren hebben John en ik jullie bezocht op verschillende plekken. De laatste jaren aan de Zonzijde in De Meern , waar je al veel jaren, samen met Johan, woont en door hem , samen met Diana cum suis , wordt verzorgd. Allemaal dierbare herinneringen aan jullie gaan door mijn hoofd.

Vandaag vier jij je 79e verjaardag, samen met Johan en Diana (want zij heeft dienst, begreep ik) als lieve en zo toegewijde verzorgende. Geniet van de lente, de zon, jullie mooie tuin en de liefde van Johan.

Via de mail stuur ik je een dikke verjaardagzoen, en een heel hartelijke groet, ook van John,

Wietske, je oude schoolvriendin in Amsterdam 65 jaar geleden.

****

Lieve Ellen,

Je bent jarig! En je zult het weten ook, want Johan wil je weer in het zonnetje zetten. Niet in de felle tropenzon, die ken je goed genoeg. Helaas niet alleen van zijn warme koesterende kant die zoveel tot leven weet te brengen. Je hebt onder die brandende zonnestralen dingen moeten meemaken waarvoor ieder aardig normaal mens een klein kind altijd zou willen behoeden.  Maar de macht van de kwaadwillenden was groter dan die van je moeder die jou natuurlijk wilde beschermen tegen alle ellende van kinderjaren achter de kawat – zó heb ik het van jouw Johan begrepen.

Ellen het is een wonder, een ander zou zeggen een godsgeschenk, dat je het allemaal hebt overleefd zonder anderen daarmee lastig te vallen. Je bent geen zielepoot of borstklopper geworden die voortdurend wil laten zien wat ze allemaal heeft moeten doorstaan!

In tegendeel, de Ellen die ik een beetje heb leren kennen, de vrouw van Johan – Jopie voor jou! – van mijn collega journalistiek uit Tilburg, is een heel aardig mens dat niet op de voorgrond treedt, voorzichtig met anderen omgaat en zeer meelevend is. Volgens mij heb je altijd liever piano gespeeld dan aan de bel getrokken!

Het is en blijft een rotstreek van het lot dat je op een kwade dag ziek bent geworden en dat je nu voor heel veel dingen zo  afhankelijk van anderen bent.  Maar jij zou Ellen niet zijn, als je ook daar niet op zo’n aardige manier aan zou meewerken: zacht en vriendelijk, nooit mopperend, nimmer lastig, laat staan bozig.  En je maakt Johan zo blij wanneer  je zo tevreden en mooi bent of ineens onverwacht met een treffend woord iedereen verrast!

Ellen, ik wens je toe dat je ook zonder veel woorden weet te genieten van Johans liefde en zorg. En van die van Diana en Trudyen de anderen  die van je houden en daarom zo liefdevol voor je kunnen zorgen!

Ik omhels je in gedachten zonder overbodig gepraat, veel liefs uit Amsterdam voor jou en voor je gekke lieve Jopie!

Jeannette en Marc

Lieve  Johan,

Een heel goed idee om Ellen weer door anderen te laten groeten en omarmen. Ik hoop dat zij je weer ineens onverwacht weet te verrassen met een rake liefkozende opmerking! Dat verdien je en dat geeft moed, anders kan ik me het niet voorstellen.

Houd vol jongen, want zwaar blijft het, gegroet en omhelsd,

Jeannette.

****

Wonderbaarlijk hoor.

Lieve dame, van harte gefeliciteerd met je verjaardag. Ik ken jou nu al langer dan vier jaar, sinds 1 november 2016, de dag dat je weer definitief thuis kwam wonen, en elke dag, elke week, elke maand en elk jaar heb ik weer nieuwe mooie herinnering aan je. Ik bewonder jou als persoon, sterk met veel kracht,  een vechter. Soms word je ook emotioneel, dan vraag ik aan jou ‘Ellen ben je mooie madam?’ en dan begin je weer te lachen en zeg je ‘ja’ met een dikke smile en knipperende ogen ….ik vind het geweldig dat ik jou heb leren kennen, tot woensdag! Je blijft wonderbaarlijk hoor.

Liefs Diana.

****

Lieve Johan,

Vanuit het diepe zuiden, vanuit Valkenburg, van harte gefeliciteerd met de verjaardag van jouw Ellen, ik wens jullie een mooie zonnige dag toe met veel geniet momentjes.

Liefs Moni.

****

Nergens in de wereld een verjaardagskalender op de wc, behalve in Nederland, zo leert Daphne Deckers ons in haar nieuwe boek Uitwaaien. Het schijnt een heel leuk boek te zijn waarin Deckers ook de herkomst van woorden opzocht en uit de doeken doet. Zoals yankee. Dat woord stamt uit de tijd dat New York nog van Nederland was. En yankee blijkt de samenvoeging van Jan en Kees.

Lieve Ellen,

Vandaag ben je jarig. Dat wist ik natuurlijk al. Want als vele Nederlanders heb ik een verjaardagskalender hangen op de wc. 79 jaar. ‘Reeds’, zou Sjef van Oekel zeggen. En -net als ik- het sterrenbeeld Vis. Ik behoor, zoals Johan schreef, tot een ‘klein en select’ gezelschap. Trots. ‘Niet zeuren, maar pas je aan’ zou volgens Johan jouw adagium altijd zijn geweest. Volstrekt terecht. Ik vertaal het maar naar ‘niet lullen, maar poetsen’. Vooral, hartelijk gefeliciteerd! Ik hoop dat vandaag ook die heerlijke zon weer schijnt.

Tot die selecte groep zullen zeker jullie dreamteam van mantelzorgers behoren. Diana was, geloof ik, de eerste. Al meteen vanaf het eerste uur. Die ken ik ook het beste. Ook Elly. Bij mij befaamd om haar erwtensoep. En Trudy. Natuurlijk ook Trudy. De dochter van Elly, Esmé, meerdere keren ontmoet. En er is de nieuwste kracht Jacinta uit Nigeria bijgekomen. Johan slaagt er fantastisch in om de juiste verzorgenden te kiezen. Ook zij verdienen mijn felicitatie bij jouw verjaardag.

Ups en downs kent jouw leven. Ik heb het maar even niet over jouw verleden in Nederlands-Indië. Ook niet over politiek. De ‘down’ begon toen je Parkinson kreeg. Wanneer daar Lewy Body bij kwam kan ik me niet herinneren. In welk jaar ik de eer kreeg om de boeken van Johan te redigeren, weet ik ook niet meer. In ieder geval zat je al niet meer in verpleeghuis De Ingelanden. Het eerste boek dat ik redigeerde, heette ‘Raadselziekte’. En dan doelde Johan met name op de component Lewy Body. Had ik nog nooit van gehoord. Dus eerst daarover me ingelezen. Dementie blijkt het officieel te zijn. Naarmate de tijd vorderde ben ik daarover toch anders gaan denken. Want hoe kon jij mij dan herkennen nadat we elkaar zo lange tijd niet hadden gezien? Terwijl jouw ogen glinsterden. En ik je kuste op je voorhoofd. Dus ik hou het maar op ‘raadselziekte’, zonder dementie. Want je eigen lichaam ten diepste begrijpen is geen enkel mens gegeven. Zelfs niet een arts.

Door corona kan ik helaas niet bij je langskomen. Dat had ik graag gedaan. En dan had ik zeker bonbons van chocolaterie Stam hier in Hoofddorp voor je meegenomen. Plus je een dikke zoen hebben gegeven. Lieverd, op naar de tachtig! Oh, mijn adagium is van Joop den Uyl: ‘Als je over de hoofdlijnen wil spreken, moet je de details kennen’. Dat geldt zeker ook voor jouw raadselziekte. De wetenschap zou er veel meer details over moeten zien te achterhalen.

Jan.

****

Lieve Ellen,
Van harte gefeliciteerd met jouw verjaardag. Alweer een jaar voorbij. De tijd gaat snel. Weet niet hoe jij dat nu ervaart. Vliegt een jaar voorbij of ervaar je dat toch anders? Weet wel dat je, samen met Johan, nog geniet van de vele dingen die nog altijd wél kunnen. Samen ontvangen jullie regelmatig vrienden en kennissen. Je ziet er dan altijd tiptop verzorgd uit. Onder het genot van een goed glas wijn volg jij de conversatie. Als elementen daarvan jou aanspreken laat je dat duidelijk merken. Een muziekliefhebster ben je ook nog steeds. Je luistert er dan ook graag naar. En zit het weer mee? Erop uit hoor! Naar het Maximapark (naam park zal royalty fan Johan zeker aanspreken), naar het nieuwe huis van Diana in Nieuwegein kijken of genieten van de zon in jullie eigen mooie tuin. Zo kan ik nog wel even doorgaan. Er is nog best veel de moeite waard. Niet zeuren maar pas je aan was jouw motto begreep ik van Johan. Nou dat doe je dan nu ook weer en op een formidabele wijze. 
Lieve Ellen, wens jou een fijne verjaardag toe en nog vele jaren.
Dikke kus! 
Charles



Lieve Ellen, van harte gefeliciteerd met je verjaardag. Hoe bijzonder is het om deze mail voor je te (mogen) maken! Bij een felicitatie horen wensen.  Dit zijn onze wensen voor jou: veel mooie momenten, samen met Johan,  in de aankomende lente en zomer. Dat je heerlijk mag genieten van de geuren uit jullie mooie tuin die binnenkort zal ontwaken. Dat je fijn de zonnestralen op je mag voelen en je heerlijk buiten kunt zijn. Dat je samen met Johan nog vele 'Geef ons ook morgen' (naar de titel van één van jullie boeken) mag beleven. 
Johan, natuurlijk ook van ons felicitaties voor jou. 
Liefs, Ad & Cinta.

Lieve  Ellen,

Allereerst hartelijk gefeliciteerd met jouw verjaardag. Ellen, ik ken jou nog niet zo lang, maar in de korte tijd dat ik jou heb leren kennen, vind ik je een indrukwekkende vrouw. Een vrouw met karakter, met een goede wil. Zo positief. Ongeacht de ziekte die je berooft van zoveel probeer je nog steeds te genieten van het leven, ben je een hele sterke vrouw en ontzettend wijs. Ik vind het super fijn en heel belangrijk hoe je reageert als ik bij je ben. Zo positief en af en toe een lach, of woorden zeggen, of ze proberen te zeggen.  Ik zou nog wel duizenden woorden willen schrijven,

Ik wens je een hele fijne verjaardag.

Groetjes Jacinta (Jacy-Jacy).

****

Lieve Ellen,

Van harte gefeliciteerd met je verjaardag! Ik wens je een prachtige dag vol licht en bloemen. Ik wens je lieve omhelzingen en vrolijkheid. Wat fijn en een eer je te kennen en dat alles mee te mogen vieren vandaag. Ook al is het op afstand. Je kracht, zachtheid en doorzettingsvermogen zijn een inspiratie voor me. Je leert me om het bestaan te vieren, om de ander te zien voor wie zij of hij er is, om te kijken naar wat er wél is, in plaats van wat er niet (meer) is. Ik ben blij dat er mensen om je heen zijn die samen met je jouw leven vieren, die je omarmen, ik hoop dat ze je vandaag extra knuffelen.

Heel veel liefs,

Annelies.

****

Ook reacties van Taco, Albert, Leroy, Max, Elly, Nelly, Hans vanuit Bali, buurman Niels en zijn ouders in het Groningse Musselkanaal in wier familiehuis met park eromheen Ellen haar verjaardag mocht komen vieren maar dat was te zwaar. Ellen werd verwend en zeker niet vergeten.