Maand: februari 2024

Spijlen tussen Mexico en de VS. Een muur van spijlen waar geen enkel ‘onderkruipsel’ door kan. Voor de narcist is een muur om zichzelf heen niet voldoende. Het leven is voor hem één grote muur. Het alleenrecht op bestaan. Er telt maar één belang: het eigen. Lees het vorig jaar verschenen aangrijpende boek van Isabel Allende onder de titel ‘De wind kent mijn naam’. Dagelijkse praktijk. Gevlucht voor de burgeroorlog in El Salvador. Aan de grens met het Beloofde Land, de VS, het bedrieglijke land van vrijheid en mensenrechten, moeder en dochtertje van zeven van elkaar gescheiden. Moeder wordt teruggestuurd, ze zal in het niets oplossen, de kleine Anita Diaz mag wel de VS binnen en belandt in een smerig opvangkamp. Uiteindelijk ontfermt een jonge maatschappelijk werkster zich over het halfblinde kind. Ze vindt voor de vluchtelinge van zeven een veilig en warm adres. Bij de joodse weduwnaar Samuel Adler van dik 70+ die onder nazi-Duitsland zijn beide ouders in een vernietigingskamp verloor. De nieuwe betekenis die de musicus Adler aan zijn bewogen leven geeft. De narcist zal er niets van begrijpen.

Meelijwekkend? Ja eigenlijk wel. Zwaar ziek in zijn hoofd. Waarschijnlijk nooit anders geweest. Niet bij te sturen. Het narcisme in zijn extreme. Lees er de literatuur op na. Bijvoorbeeld ‘Bewonder mij’ van Eddie Brummelman. Goed boek. Over het ontbreken van invoelend vermogen. De superioriteit. Geen echte vriendschappen kunnen sluiten. Niet kunnen liefhebben. De lust tot vernederen. En waar het zichzelf betreft uiterst kleinzerig. Narcisten zijn verwikkeld in een constante zoektocht naar bewondering, en waar ze dat mislopen gaan ze over op krenken en zinnen ze op wraak. We hebben met snoevers en blaaskaken te maken. De grootste aller blaaskaken? De voormalige zangeres en popster uit de jaren ’60 Cher, denk aan haar megahit met Sonny ‘I got you babe’, is de zoveelste kunstenaar in de VS die wil emigreren. Eerder zo’n geluid van een beroemdheid als Barbra Streisand. En van toonaangevende wetenschappers. Benieuwd welke clown straks het Amerikaanse volkslied voor de pathologische leugenaar zingt. Het zal zeer doen aan de oren. Acteur Robert de Niro noemt hem erger dan een maffiabaas en sneert dat hij veel tijd heeft besteed aan het bestuderen van slechte mannen maar dat dit toch wel het summum is. Geen moraal. Geen ethiek. Het toppunt van banaliteit en wreedheid zijn. Robert de Niro laat niet na zijn landgenoten te waarschuwen voor de smakeloosheid, het kwaad en de duvel in persoon. Migratie gaat ook de komende Amerikaanse presidentsverkiezing domineren.

Het sujet lijkt al met één been terug in het Witte Huis. En krijg hem daar dan nog maar eens uit. De oppernarcist. Die heeft allang geen masker meer. Die voelt niet de pijn aan bijvoorbeeld de grens met Mexico. En hij schopt het straks wederom tot president van de Verenigde Staten. Huiveringwekkend vooruitzicht. De wereld verantwoordelijk voor zijn eigen ondergang. De man verdient verpleging, desnoods dwangverpleging. Zo nodig een isoleercel. Riempjes en vastbinden. Hij is incontinent in zijn hoofd. Hij heeft het allemaal niet onder controle en laat alles lopen. De gekste oprispingen. Oncontroleerbaar. Van een brein geen sprake, wel van een moeras daar ergens in de bovenkamer. En desondanks wint de idioot weer een voorverkiezing. Gisteren, South Carolina. Het moet zich schamen. Lopen er niet 92 rechtszaken tegen hem? Zijn er niet 13.000 documenten bij hem thuis in Florida in beslag genomen die hij stiekem vanuit het Witte Huis naar zijn landgoed had mee gejat? We hebben te maken met een doortrapte leugenaar. Een verdonkeremaner. Een ontembare zelfverheerlijker. Een proleet. MAGA ofwel Make America Great Again. Met vervalsing? Met oplichting? Met gefoezel? Met racisme? Met intimidatie? Met vijanddenken? Met verkrachting van wat maar te verkrachten valt? Met verdachtmakingen en vuilspuiterij richting rechters en journalisten die hun werk doen overeenkomstig de uitgangspunten van een rechtsstaat? Wanneer wordt zo’n persoon ontoerekeningsvatbaar verklaard?

Wanneer komt het gehele Amerikaanse volk bij zinnen? Ja, wanneer realiseert die Republikeinse Partij zich dat ze achter een levende atoombom aan kachelen? Geen groter voorbeeld in de wereld van domme gevoelloosheid, van egoïsme en van niet te corrigeren gedrag dat louter is afgestemd op de eigen ik-fanfare. Geen greintje zelfinzicht. Waarom hebben de Democraten in Amerika vier jaar lang verzuimd naar een nieuwe John F. Kennedy te zoeken. Of de Obama van 2024. Hij of zij had te vinden moeten zijn. Waar was de vicepresident, mevrouw Harris, al die vier jaar? Nu stevent een gehaktbal als ongeleid projectiel regelrecht op een nieuw presidentschap af.  Aan veroordelingen ondertussen voor honderden miljoenen dollars. Het maakt niet uit. Als je niet deugt dan ook maar volledig. South Carolina stemde ook al in overgrote meerderheid voor de nominatie van deze racist en bedenk het verder maar. Querulant? Zeker ook dat.

Make America Great Again? Ach ja. Zielige vertoning. Een eerder presidentschap dat zich kenmerkte met elk halfuur het ontslag van een minister, een onderminister, een adviseur, een advocaat of iemand anders. Uiteindelijk een moordbrigade afsturen op zijn eigen vicepresident. Wartaal uitslaan. Intrinsiek slecht zijn. En niet kunnen leven buiten zijn eigen IK. Met hoofdletters natuurlijk. Opgevoed door een slechte vader die hem met een honkbalknuppel afstuurde op huurders met een betalingsachterstand. Zwaar ziek in zijn hoofd. Meelijwekkend? Jazeker. Zijn reactie op de dood van Aleksej Navalny bleef even uit. Vermoord door een misdadig regime. Eén van de methodes in Siberië de gevangene in de barre kou zetten en er een wandelingetje mee maken. Eén harde stomp in de hartstreek is dan al voldoende. Aleksej Navalny ja, een god vergeleken bij het Kremlin en ook de toekomstige president van de Amerikanen. Die maniak is niet de weg kwijt, die kent geen weg, die ronddwaalt in de rimboe van zijn eigen jeugd en verdere leven. Alles is boosaardig nep aan hem. De VS kiezen later dit jaar deze mongool als president. Zijn reactie, warrig onnavolgbaar als altijd, op de dood van Aleksej Navalny, zegt wederom alles over hoe de wereld naar zijn ondergang toesnelt. 

Dit schreef de man, die psychiatrische hulp behoeft, op zijn platform Truth Social. En het gepeupel slikt het als hemels manna. ‘De plotselinge dood van Aleksej Navalny maakt me er steeds bewuster van wat er in ons land gebeurt.’ Hoor toch eens! Met een enorme hoeveelheid hoofdletters vervolgt hij: ‘Het is een langzaam, gestaag proces, met corrupte, radicaal linkse politici, aanklagers, en rechters die ons op het pad naar de verwoesting leiden.’ Nog te volgen? Veroordelingen tot en met, 92 rechtszaken nog te gaan. Duizenden en duizenden documenten aanvankelijk verdonkeremaand. Het maakt niet uit. Daar gaat hij verder met zijn grote waffel:  ‘Open grenzen, vervalste verkiezingen, en weerzinwekkend oneerlijke beslissingen van rechters die Amerika kapot maken. We zijn een land in verval, een falend land. MAGA2024.’ 

Rancune is zijn drijfveer. Hij heeft al aangekondigd bij een volgend presidentschap 55.000 ambtenaren te zullen ontslaan. Ze liepen hem immers voor de voeten. Logisch? In zijn denkwereld wel ja. Nikkie of Nancy, het opgezette vogeltje van achterin de negentig bij de Democraten.. Een presidentskandidaat die Nancy consequent Nikkie bleef noemen over de beveiliging van het Capitool. Want daar lag het natuurlijk aan, niet aan zijn rol als hitser. Nikkie of Nancy. Beiden twee politieke zwaargewichten. Nikkie, Nikkie Haley, zijn enige nog overgebleven tegenkandidaat voor de nominatie bij de Republikeinen, waarschuwt voor een man die zijn verstand al geruime tijd is verloren. De Amerikanen vinden de barbecue belangrijker dan dat. En de patiënt zelf meent dat zijn verstand beter is dan 25 jaar geleden. Kun je nagaan. Bovendien zou hij bij recente tests uitzonderlijk hoog hebben gescoord. Naar eigen zeggen dan. Waarschijnlijk brandde bij die tests de apparatuur door. Het verstand van een krankzinnige als uitzonderlijk hoog beoordeeld. Zeker na de hint aan Poetin om met zijn toestemming een oorlog te beginnen met Europese landen die hun defensie-uitgaven nog te laag hebben. Meer verstand dan 25 jaar geleden. Hoe zou hij er toen aan toe zijn geweest?

Een diepe zucht. Hij kan er niks aan doen. Zielig South Carolina. Stemmen op een patiënt. Weeg toch iemands woorden en gedragingen. Haal toch die rooie honkbalpet van zijn harses. Die laat je toch niet straffeloos wegkomen? Sterker nog: die hijs je toch niet op het schild? Is het een soort verslaving aan charmante bedriegerij? Nou ja charmante….Wat is het eigenlijk wat weldenkende mensen zo zwak maakt tegenover narcisten? Zelf keuzes in mijn leven moeten maken die  heel lastig waren, maar ze gelukkig toch gemaakt. Narcisme vervormt. De narcist zelf en ook zijn omgeving. De narcist die leeg is in feite en ongelukkig met zichzelf. Het leidt tot overcompensatie. Vaak vanuit een groot minderwaardigheidscomplex. Negeren, een narcist? Ja, maar dan wel op tijd. De VS zijn dat stadium helaas al geruime tijd voorbij. Hoofdschuldigen? Eigenlijk de beleidsmakers bij de Democraten. Vier jaar zitten slapen en de huidige president opnieuw de boksring insturen waarin hij niet weet welke kant hij op moet. Waar was de John F. Kennedy van 2024? Er zijn daar toch meer Obama’s dan die ene? We willen licht zien! De renaissance,

Meelijwekkend? Ja zeer beslist. Zwaar ziek in zijn hoofd. Waarschijnlijk nooit anders geweest. Het narcisme in zijn extreme. En hij schopt het straks wederom tot president van de Verenigde Staten. De wereld verantwoordelijk voor zijn eigen ondergang. De man verdient verpleging, desnoods dwangverpleging. Zo nodig een isoleercel. Hij is incontinent in zijn hoofd. Hij heeft het allemaal niet onder controle en laat alles lopen. Van een brein geen sprake, wel van een moeras daar ergens in de bovenkamer. En desondanks wint de idioot weer een voorverkiezing. Gisteren, South Carolina. Het moet zich schamen. Lopen er niet 92 rechtszaken tegen hem. Zijn er niet 13.000 documenten bij hem thuis in Florida in beslag genomen die hij stiekem vanuit het Witte Huis in Washinton naar zijn estate had mee gejat? We hebben te maken met een doortrapte leugenaar. Een ontembare zelfverheerlijker. Een proleet. MAGA ofwel Make America Great Again. Met vervalsing? Met oplichting? Met gefoezel? Met racisme? Met intimidatie? Met verdachtmakingen en vuilspuiterij richting rechters en journalisten die hun werk doen overeenkomstig de uitgangspunten van een rechtsstaat? Voor minder kom je in de VS op de elektrische stoel.

Wanneer komt het gehele Amerikaanse volk bij zinnen? Ja, wanneer realiseert die Republikeinse Partij zich dat ze achter een levende atoombom aan kachelen? Geen groter voorbeeld in de wereld van domme gevoelloosheid, van egoïsme en van niet te corrigeren gedrag dat louter is afgestemd op de eigen ik-figuur. Zelfverheerlijking. Waarom hebben de Democraten in Amerika vier jaar lang verzuimd naar een nieuwe John F. Kennedy te zoeken. Hij of zij had te vinden moeten zijn. Waar was de vicepresident, mevrouw Harris, al die vier jaar? Zat ze al die tijd verstopt in de meterkast? Nu stevent een zelfingenomen gehaktbal als ongeleid projectiel regelrecht op een nieuw presidentschap af.  Aan aanklachten geen gebrek. Aan veroordelingen ondertussen voor honderden miljoenen dollars. Het maakt niet uit. Als je niet deugt dan ook maar volledig. South Carolina stemde ook al in overgrote meerderheid voor de nominatie van deze in vijandschappen denkende racist en bedenk het verder maar. 

Make America Great Again? Ach ja. Een eerder presidentschap dat zich kenmerkte met elk halfuur het ontslag van een minister, een onderminister, een adviseur, een advocaat of iemand anders. Uiteindelijk een moordbrigade afsturen op zijn eigen vicepresident. Wartaal uitslaan. Intrinsiek slecht zijn. En niet kunnen leven buiten zijn eigen IK. Met hoofdletters natuurlijk. Opgevoed door een slechte vader die hem met een honkbalknuppel afstuurde op getinte huurders met een betalingsachterstand. Zwaar ziek in zijn hoofd. Zijn reactie op de dood van Aleksej Navalny bleef even uit. Die was vermoord door een misdadig regime. Eén van de methodes in Siberië is de gevangene in de barre vrieskou zetten en er een wandelingetje mee maken. Eén harde stomp in de hartstreek is dan al voldoende. Aleksej Navalny ja, een god vergeleken bij het Kremlin en de toekomstige president van de Amerikanen. Die maniak is niet de weg kwijt, die kent geen weg, die dwaalt in de rimboe van zijn eigen jeugd en verdere leven. Alles is nep aan hem. De VS kiezen later dit jaar deze mongool als president. Zijn reactie, warrig onnavolgbaar als altijd, op de dood van Aleksej Navalny, zegt alles over hoe de wereld naar zijn ondergang toesnelt. 

Dit schreef de man, die eigenlijk in een verpleeghuis hoort, op zijn platform Truth Social. En het gepeupel slikt het als zoete koek. ‘De plotselinge dood van Aleksej Navalny maakt me er steeds bewuster van wat er in ons land gebeurt.’ Hoor toch eens! Met een enorme hoeveelheid hoofdletters vervolgt hij: ‘Het is een langzaam, gestaag proces, met corrupte, radicaal linkse politici, aanklagers, en rechters die ons op het pad naar de verwoesting leiden.’ Veroordelingen tot en met, 92 rechtszaken nog te gaan. Duizenden en duizenden documenten aanvankelijk verdonkeremaand. Het maakt niet uit. Daar gaat hij verder:  ‘Open grenzen, vervalste verkiezingen, en weerzinwekkend oneerlijke beslissingen van rechters die Amerika kapot maken. We zijn een land in verval, een falend land. MAGA2024.’  

Het gaat totaal niet over Navalny. Natuurlijk gaat het over hem. Over hemzelf. Het epicentrum is hijzelf. Als hij zelf maar in het middelpunt staat. Hij kan er niks aan doen. Zwaar ziek in zijn hoofd. Zielig South Carolina. Stemmen op een patiënt. Weeg toch iemands woorden en gedragingen. Haal toch die rooie honkbalpet van zijn harses. Die laat je toch niet straffeloos wegkomen? Sterker nog: die hijs je toch niet op het schild? Is het een soort verslaving aan charmante bedriegerij? Wat is het eigenlijk wat weldenkende mensen zo zwak maakt tegenover narcisme? Zelf in mijn leven voor keuzes gestaan die  heel lastig waren, maar ze gelukkig toch gemaakt. Met pijn. Narcisme misvormt. Misvormt de narcist zelf en ook zijn omgeving. De narcist die leeg is in feite en ongelukkig met zichzelf. Vaak vanuit een groot minderwaardigheidscomplex. Negeren een narcist? Ja, maar dan wel op tijd. De VS zijn dat stadium helaas al geruime tijd voorbij. Hoofdschuldigen? Eigenlijk de beleidsmakers bij de Democraten. Vier jaar zitten slapen en de huidige president opnieuw de boksring insturen waarin hij niet weet welke kant hij op moet. Waar bleef de John F. Kennedy van 2024? 

Op zijn terugweg naar het Witte Huis vergeleek de gek in South Carolina zijn juridische dreiging met de historische erfenis van anti-zwarte vooroordelen in het Amerikaanse rechtssysteem. Welja zeg! ‘Deze lichten zijn zo fel in mijn ogen dat ik niet veel mensen kan zien. Maar ik kan alleen de zwarten zien. Ik zie geen blanke. Zo ver ben ik gekomen. Ik ben voor niets aangeklaagd. Ze deden het omdat het verkiezingsinmenging was. En toen werd ik een tweede keer aangeklaagd, een derde keer en een vierde keer. En veel mensen zeiden dat zwarte mensen me daarom aardig vinden, omdat ze zo gekwetst en gediscrimineerd zijn. En ze zagen mij eigenlijk als iemand die ook gediscrimineerd wordt. Een verwantschap.’

Bind hem vast. Geef hem op tijd een pilletje. Grijp als natie tijdig in voordat het te laat is. Nu kan het nog net. Gaza is de 30.000 doden voorbij, het zal hem een rotzorg zijn. Oekraïne? Hij heeft genoeg aan zichzelf. Stoken en om zich heen slaan. Met enige regelmaat laat hij zijn gezicht zien bij de detentiekampen voor vluchtelingen op de grens met Mexico. Latijns-Amerikanen en Zuid-Amerikanen beschouwt hij als uitschot. De slachtofferrol. Ook zo kenmerkend voor een narcist. En voor een querulant. Erger dan een maffialeider, om met Robert de Niro te spreken. Het ligt altijd aan een ander. De Amerikaanse politiek heeft niets beters te bieden dan een zieke geest.

De wereld zoals ook rechts-Nederland die graag ziet. Het blijft onbegrijpelijk dat twee PvdA’ers – eerst Plasterk en nu Putters – pogingen doen tot een kabinet onder aanvoering van de PVV? Hoe kun je zó afstand doen van je eigen politieke geloofsovertuiging? Omdat zoveel kiezers hun verstand hadden verloren, of het domweg niet hebben? Hoe kun je iemand in het zadel proberen te helpen die antirechtstatelijk is en zijn obscure standpunten even in een koelkast wil bewaren? En een mevrouw die haar afkomst verloochent uit carrièrezucht? Een maatschappelijk overtuigde sociaaldemocraat behoort geen medewerking te verlenen aan het tot stand brengen van een rechts kabinet dat foezelt met cijfers, getuige de streek die er met nareismigranten werd geleverd, welke de val van Rutte-4 bewerkstelligde. En een partij die pas geleden nog zijn woordvoerder liet zeggen dat we met extra steun aan het soevereine Oekraïne het heerschap Poetin zouden provoceren. Het zijn banaliteiten in een ontspoord Nederland.

Gaza en de constatering dat met alle diplomatie de wereld alleen maar surrealistischer wordt. Het meisje in het geel, zou ze nog leven? De monsterlijke gang die de wereld maakt. En Ari Shavit in zijn boek ‘Het beloofde land’: In 1991 toen hij als Israëli werd opgeroepen voor militaire dienst waren er al detentiekampen voor Palestijnen in de schaduw van Gaza-Stad. Inclusief wachttorens. De vredesactivist hoorde de gevangenen schreeuwen van pijn. Folteringen. Slechts de crematoria ontbraken, schrijft Shavit in zijn indrukwekkende boek. Gaza-Strand is één van de vele detentiekampen. De gevangenen, schrijft journalist Ari Shavit, zijn geen terroristen, maar demonstranten voor gelijke behandeling en stenengooiers, vaak niet veel ouder van zeventien. Hoe kunnen zijn idealen van het zionisme met Israël aan de haal zijn gegaan…. Het meisje in het geel. In de knop geknakt. Nooit meer een normaal leven, als ze dat al had.

De kikker is terug. Foto jan van den Heuvel. De kikker, zoals we ook wel Dries van Agt noemden.

Hij noemde haar zeventig jaar lang liefkozend ‘zijn meisje’. Dat was mooi. Het vertederde. Zoals het ook mooi was dat hij het op latere leeftijd opnam voor de Palestijnse zaak. Net als de weduwe van Wim Duisenberg. Gaza en de Westbank. Maar voor de rest vonden we Dries van Agt maar een rare kikker. Zo noemden we hem immers: een rare kikker. Ons soort mensen hield niet van conservatieve christendemocraten. Willem Aantjes was anders. Maar die gaven ze bij het CDA een enkelband. Heel christelijk gemeen. Maar goed, de nu overleden Dries van Agt. Hij wilde met ‘zijn meisje’ de kabinetsformatie van de afgedwaalde Plasterk niet afwachten. Samen met ‘zijn meisje’ nam hij de vlucht. Hand in hand en tabee. Vlak ook voor carnaval.

Geen gedoe meer. Misschien wel de juiste beslissing. Vrijwillig hemelen. Al is het raar voor een man die zelf ooit eens als minister van justitie de politie voor sluiting afstuurde op een abortuskliniek in Heemstede. Waar weer tegenover staat dat hij ooit op een congres van het CDA opstond en een vlammend betoog hield tegen elke vorm van samenwerking met ultrarechtse vuilspuiters en dwarsbomers van de democratie. Ja Pietertje Omtzigt, daar sta je nu met je goeie gedrag! Dat hij niet als een knipmes voor de koningin boog, pleit ook in het voordeel van Dries van Agt. Ons soort mensen was voor Den Uyl, voor Joop, en niet voor niets één van de meest prominente Nederlandse politici van de vorige eeuw. Was Johan Cruijff niet onze beste voetballer van de vorige eeuw en werd Joop den Uyl niet uitgeroepen tot de beste politicus van de vorige eeuw?! Daar kon Dries van Agt niet aan tippen, hooguit in wielerkringen.

Bijzonder taalgebruik had Dries van Agt, dat dan weer wel. Daar zou meneer Van Beusekom, mijn leraar Nederlands op de hbs, van genoten hebben. Weer moest ik deze week even aan hem denken. Bij het opruimen van de boekenkast, en het wegblazen van stof op de planken, ineens ‘De meesterwerken der Nederlandse letterkunde’ in mijn hand. De vijfde druk, uit 1965. Karel ende Elegast. Beatrijs. P.C. Hooft. Joost van den Vondel. Justus van Effen, A.C.W. Staring. Potgieter met Jan en Jannetje en hun jongste kind. De Genestet en Multatuli. Lesstof die Van Beusekom behandelde. Je bereikte zijn lokaal via een klein bordesje. Vier treden of zo. Dat hoekje op het Christelijk Lyceum in Utrecht deelde meneer Van Beusekom met meneer Van Lambalgen die handenarbeid gaf. Het was nog de tijd van ‘U’ en ‘Meneer’. Van Beusekom was broodmager, hij had het aan zijn maag, nam altijd een zuurtje, en tobde als ik me niet vergis ook met migraine. Maar toch! ‘Epiek en Lyriek’ en ‘De meesterwerken der Nederlandse letterkunde’.

De boeken kwamen van een boekhandel op de Oudegracht. Of de Nieuwegracht. Dat kan ook. Ik geloof dat die boekwinkel Veth heette, of zoiets. De schoolboeken kostten mijn ouders een godsvermogen, besef ik nu. Van Beusekom, de beminnelijke verteller over schrijvers en de Nederlandse letterkunde. Mager als een lat, zogezegd. Van Lambalgen kon pas door een deur als die wagenwijs openstond. Ze woonden allebei in Utrecht en niet zo ver van elkaar vandaan. Van Beusekom in de Molièrelaan, Van Lambalgen in de Van Meursstraat. Gek dat ik dat na bijna zestig jaar nog allemaal weet. Met ‘De meesterwerken van de Nederlandse letterkunde’ op mijn hurken aan de rand van mijn bed, en de stofdoek weggeslingerd, volop herinneringen ineens aan de hbs waar we de week altijd met godsversjes van Johannes de Heer begonnen. Vaak hadden we geen notie van wat we zongen.

Engelse les kregen we van meneer Lapoutre. Of was het niet Lapoutre of Lepoutre? Gewoon een prachtige naam. Hij kon de broer zijn van Joop den Uyl. Ze leken sprekend op elkaar. In zijn lokaal hing altijd een verschrikkelijke sigarenwalm. Het stonk er. Die sigaren van Lapoutre, of Lepoutre, rook je al als je in de J.P. Coenstraat liep. Daar had ik in die tijd ook mijn krantenwijk. Nachtmerries van meneer Van Ankum uit Hilversum die meetkunde en algebra gaf. Scoorde zelden meer dan een 3 bij die man. Dat gepruts met die driehoek en passer ook! Doubleerde door hem in het derde jaar. Pythagoras stond voor mij op het honkbalveld van UVV, niet in de lesboeken van Van Ankum. Voor Scheikunde hadden de vrij-worstelaar Crum, potig, handen als kolenschoppen, en dan die vele tere flesjes. Voor Frans meneer Mijnhardt. Tot die ziek werd. Toen kregen we een mevrouw die nog heel jong was. Ze was net afgestudeerd. Mijnhardt stampte er altijd rijtjes bij ons in. Na drie jaar rijtjes van Mijnhart spraken we nog geen woord Frans. In elk geval geen zinnen.

En toen die opgewekte jonge vrouw. Zie haar nog lenteachtig de klas binnenkomen. Een grammofoonkoffer bij zich en een grammofoonplaat. Gilbert Becaud en Nathalie. Het Rode Plein en Lenin. Nathalie de studente en gids in Moskou met zijn sneeuwtapijt. Ik ben de naam van die invaldocente vergeten. Maar die les met Gilbert Becaud was onvergetelijk. We waren op slag straal verliefd op haar. Wij luisteren naar Nathalie en ondertussen vertalen. Wat zong die Becaud precies? Het nummer werd die les wel tien keer gedraaid. En toen besproken. Een sombere Nathalie en de Oktoberrevolutie. Nog steeds kan ik het lied woordelijk meezingen. We hadden veel vakken op de hbs, maar herinner me niet of daar maatschappijleer bij was.

Dat is nu anders en daarom verbaas ik me dat rechts en ultrarechts zo populair zijn bij de scholieren en studenten van nu. Op mijn knieën voor mijn boekenkast en een even gestaakte opruimwoede komt Godfried Bomans tevoorschijn. Korte berichten en een interview door Michel van der Plas. Pagina 17 met ‘Onverdraagzaamheid regeert’.  Die onverdraagzaamheid groeit onrustbarend, schrijft Godfried Bomans. En wacht eens even: ‘De democratie staat op het spel. De man die capituleert voor extreme standpunten moet wel onverdraagzaam zijn, omdat zijn bestaan op het spel staat. Dat is de prijs die men voor zijn bewustzijnsvernauwing moet betalen’. Pittige en puntige uitspraken van Godfried Bomans in een bloemlezing van 1970.

Bewustzijnsvernauwing, schrijft hij. Dat moet ook de oorzaak zijn van de monsterzege die de zonsverduistering Wilders bij volgende verkiezingen gaat behalen. Volgens opiniepeiler Maurice de Hond springt hij dan naar 52 zetels. En de grote verliezer is het modepopje Dilan met de VVD die het laagste niveau bereikt sinds 1956. Een verlies van 11 zetels vergeleken met de verkiezingen van vorig jaar. Omtzigt? Ook op groot verlies. Maar die slaakt tussen zijn archiefkasten thuis in Enschede waarschijnlijk een zucht van verlichting. Was hij er allemaal maar niet aan begonnen. De van de sociaaldemocratie afgedwaalde Telegraaf-columnist Plasterk; eeuwige roem lijkt aan hem voorbij te zullen gaan.

Bewustzijnsvernauwing. Maar misschien nog wel erger tegenwoordig. De kiezer met een stem uit sensatie. De kiezer die geen verantwoordelijkheid neemt voor de stem die hij de vorige keer heeft uitgebracht. De kiezer zonder levensovertuiging en engagement. De sensatie. De ene keer Forum van Baudet, dan de BBB van Carolien die alleen haar achternaam gemeen heeft met wijlen Michel van der Plas. Daarna houdt het op. En vooruit dan maar eens: Wilders. Geen partij achter zich, geen leden, geen statuten, en een verkiezingsprogramma als gebakken lucht. Een financieel volstrekt onuitvoerbaar verkiezingsprogramma, los van het bedenkelijke vijanddenken. De kiezer naar de mond praten en drommelsgoed weten dat er niks van terecht komt. Dries van Agt heeft het allemaal niet willen afwachten. Met ‘zijn meisje’ trok hij zijn conclusies.

Een rare kikker vonden we hem met zijn archaïsche taalgebruik. Den Uyl stierf aan een hersentumor. En de familie liet Van Agt weten dat hij niet welkom was op de begrafenis. Dodelijk voor Van Agt. Maar Ellen en ik applaudisseerden. Het verdiende loon voor de conservatieve mysticus Van Agt. En ‘mijn meisje’ Ellen die vertelde over de Dolle Mina’s en haar tijd bij ‘Baas In Eigen Buik’. Onder degenen die de abortuskliniek Bloemenhove succesvol openhielden behoorden dochters en schoondochters van Joop den Uyl, zijn echtgenote Liesbeth, en PvdA-minister Irene Vorrink. Het was die tijd dat Ellen bij de Dolle Mina’s ging. Uit de boekenkast komt A. den Doolaard tevoorschijn. ‘Het land achter Gods rug’. Bijzondere titel. Het boek is een exemplaar van de bibliotheek. Nooit teruggebracht? Of ooit eens gekocht toen de bibliotheek opruiming hield? ‘Het land achter Gods rug’. Wel zo toepasselijk voor nu. En waar is de tijd gebleven dat Wilders nog gewoon Boer Koekoek heette.

De wereld van nu met een rouwrand. De wereld die doordraait. Een zin die ik overigens schrap. Doet teveel denken aan een narcist die als een vlegelachtige Pietje Bell begon en in zichzelf verdwaalde. De zwartste bladzijde van de NPO. ‘Op je knieën jij, op je knieën voor mij.’ Om over het restje maar te zwijgen. Nooit meer terug op het scherm die over het paard getilde stakker die ik nog bij Het Parool zag komen. Te veel naar de ogen gekeken. Hij begon zich van lieverlee als bovennatuurlijk te zien. Maar ik wilde het helemaal niet over hem hebben. Nee, Gaza en de zoveelste flater van de wereldgemeenschap en de VN. Het meisje in het geel. Al die jongens en meisjes in ongeacht welke kleur ook. Zelfs een veroordeeld Israël weet van geen ophouden. En een Nederlands demissionair kabinet dat vooringenomen de verkeerde kant blijft kiezen. Een moordenaarsbende is iets anders dan vergelding met respect voor onschuldige burgers. Gaza en de ambities van een demissionaire premier die hem doen likken en slijmen richting Washington en Tel Aviv. Aan Zuid-Afrika kan een voorbeeld worden genomen.

***

Het leek me wel wat, één of twee keer per week bijles geven aan een middelbare scholier. Of voor een hele klas staan. Ze de liefde voor taal bijbrengen. Voorlezen uit bijvoorbeeld Godfried Bomans. Het prachtig geschreven en vermakelijke hoofdstuk over Jo van Nieland-Braat uit Bilthoven. Was ik niet ooit eens door de literatuur aangeraakt door meneer Van Beusekom op de HBS? Ook eens bij hem thuis geweest. Molièrelaan in Utrecht. Hij keek uit op een plantsoentje in de wijk Oog-in-Al. Lesgeven dus. Van Beusekom achterna. Een vriend van me gaf naam en mailadres om eens contact te zoeken. Had ie zelf ook gedaan. Binnen de kortste keren een enthousiast (je en jij …) berichtje terug dat ze zoveel ervaring (van jou…) heel goed konden gebruiken. Niet alleen voor bijles maar, inderdaad, ook voor een hele klas. Jij (…) lijkt ons wel wat. Kunnen we jou (…) snel bellen? Het op voorhand amicale toontje bevreemde.

Het telefoontje verliep niet goed. Mijn eigen schuld. Ik was te hooghartig. Te gereserveerd. Te eigenwijs. Te gedateerd om de zegeningen van de marktwerking en het lerarenloze competentiegeneuzel te kunnen vatten. Ik kon het weer eens niet laten. Wat is dat toch?! Noten op mijn zang. Moest aan het bemiddelingsbureau uit Zeist denken dat grondpersoneel leverde in de verzorging thuis van mijn lieve echtgenote. Een hele trits dames passeerde het ziekbed van Ellen. Maar eigenlijk was er maar één die voldeed: Diana, wie anders. Die torende boven alles en iedereen uit. De rest gold gedroeg zich niet zozeer als zorgzuster maar meer als hypotheekzuster. Bijbeuners. Een voormalige bibliothecaresse kon niet eens met een rolstoel overweg. Om over de rest maar te zwijgen. De één na de ander kieperde ik zalvend overboord. Het was het systeem dat zulke exemplaren bij je aan de voordeur bracht. Er zat er één tussen met nota bene een bipolaire stoornis. Daardoor liep alles in haar leven in het honderd. Gods eigen kostgangers. Je kon er geen kant mee op. Maar de bezitters van de Maserati’s wel. Jacobse en Van Es zogezegd voor wie we op zondagavond thuis bleven.

Alleen Diana voldeed. Meer dan dat zelfs. Een goudkorrel. Maar van het uurtarief voor de zorg dat ik via mijn kostbare PGB afdroeg aan het zorgbemiddelingsbureau ontving zij van die luitjes slechts een schijntje. Zal het twintig procent zijn geweest? Veel meer was het niet. De rest ging naar de cowboys die gretig profiteerden van de doorgeslagen marktwerking van het neoliberalisme. Het waren de gloriedagen van Mark Rutte. Het zou strafbaar moeten zijn. Hoe kapseist een maatschappij. De verzorgenden die op hun fietsje het werk deden, de cowboys rondrijdend in overdreven dure bolides met ronkende uitlaat en zuigend aan sigaren zo fors en scherp als een Patriot-raket. Zo weggelopen uit Koot & Bie. En Lubach. En verder de goegemeente die nog een vleugje satire wil zien in het om zeep helpen van het onderwijs, de zorg en het openbaar vervoer. In gesprek dus met een bemiddelingsbureau voor bijles aan middelbare scholieren met leerachterstand.

Moest niet alleen aan het bureau in Zeist denken, maar ook aan Sywert van de mondkapjes, de rap van de tongriem gesneden christendemocraat Sywert en zijn kornuiten. Het onderzoek naar hun zal wel met een jaar of veertig zijn afgerond. Ik moest denken aan Koot & Bie en hun Haagse vrije jongens van het avontuur en de dikke portemonnee met flappen. De jongeman die bijlesgevers zocht, hield me een bedrag voor dat ik kon verdienen. Nee, naar een cv werd niet gekeken, iedereen hetzelfde uurtarief. Docenten van een universiteit en hogeschool met senioriteit en bovendien de nodige papieren voor didactiek of padvinders die niet veel in de melk te brokkelen hadden: iedereen werd over één kam geschoren met dezelfde honorering. Het onderwijsleven moest immers niet ingewikkelder worden gemaakt dan het al was. Enige realiteitszin kon de jongeman niet worden ontzegd.

Maar ho even: niet bijles aan rijkeluiskinderen hoor. Hoe ik dat bedoelde? Nou dat de ouders van rijkeluiskinderen zichzelf maar moesten zien te redden en bekommeren om de onderwijsprestaties van hun kroost. Dan maar een vriendin minder voor pa met een megasalaris bij de NPO en een bed op zijn Hilversumse werkkamer. Was pa toe aan een nieuwe verse vriendin dan kreeg de afgedankte 20.000 (heel toepasselijk) gemeenschapsgeld mee. Beelden van de al jong verpeste bordkartonkinderen te Haaksbergen. Ik koos voor de volkswijken en armere buurten en dan nog graag kinderen van migranten. Vluchtelingen zogezegd met al een heel leven achter zich nog voordat het leven goed en wel begonnen was. Op mijn netvlies verscheen het meisje in het geel uit Gaza. Geen verwende pubers die vier keer per jaar op wintersport gingen. Dan wist hij ook maar meteen waar ik politiek stond. Hij mocht me naar Ter Apel detacheren. Want belangrijk in een tijd dat 2.5 miljoen hersenlozen op een geestelijk verkreukelde hadden gestemd. Dat was ook een rechtstreeks gevolg van het aan de markt verkwanselde en afkalvende onderwijs in Nederland dat ineens het krijtje en het schoolbord de deur uit had gedaan en daarna de docent. De hedendaagse jeugd? Geen historisch besef. Al helemaal niet van een bruin verleden. ‘De aanslag’ van Harry Mulisch? Harry wie??? De Aanslag ??? Nooit van gehoord natuurlijk. Maar wel anno 2024 in Nederland onderwijsrecruiter. Of wel: koppelaar. Meneer Van Beusikom U moest eens weten!

Meelijwekkend eigenlijk. ‘Floortje Bloem’ van Yvonne Keuls? Van wie??? Ik raakte op dreef. En op stoom. Voor mijn ogen verschenen de slapjanus en windvaan Omtzigt en die anderen die het nog steeds met Wilders en bij de onvervalste ijdeltuit van een Plasterk uithielden. Dat kon allemaal in een land dat voorzieningen als zorg en onderwijs verwaarloosde. Had Carolien haar school eigenlijk wel afgemaakt? Ze vliegt voortdurend uit de bocht. Hoe dacht deze onderwijsrecruiter hier eigenlijk zelf over? De jongeman had er geen mening over. Geen mening over? Zijn bureau deed niet aan politiek. Niet aan politiek en engagement? Maar dat kon toch helemaal niet! Het bureau kon toch niet in zee gaan met lesgevenden die sympathiseerden met de PVV, of JA21, of andere op vreemdelingenangst gebaseerde gezelschappen vol ideologische gifmengers met een bruine rand die de Grondwet lieten kantelen? We stonden toch niet los van de werkelijkheid? Tegenwoordig was het toch immers wel degelijk van belang, te weten waar een onderwijskracht politiek zo’n beetje stond alvorens hem voor bijles weg te sturen of voor een klas te zetten? Ik begon over de AfD bij de Duitsers en de jaren ’30 van de vorige eeuw. Als gezegd, ik raakte in mijn element. Opnieuw zei de makelaar – ik schatte hem ergens in de dertig en trendy en cabriolet – dat politiek niet van belang was voor het schaken van onderwijspersoneel. In gedachten zag ik hem aan zijn werktafel van links naar rechts, en terug, met bankbiljetten schuiven.

Nog maar een vraag. Of er ook een persoonlijke ontmoeting zou plaatsvinden? Zat zoiets in de pen? Het antwoord was ontluisterend. Ik dacht aan Plasterk. Aan zinloos praten met politici die hun boodschappenbriefje niet eens hadden uitgerekend en laten doorrekenen. Ik dacht aan Wilders die bij nieuwe verkiezingen een mogelijk nog grotere overwinning zou gaan behalen dan laatst. De opiniepeilingen immers. Het onderwijs dat mensen aflevert die geen zin zonder taalfouten kunnen produceren en die 1 + 3 niet eens bij elkaar kunnen optellen. Zoals ook sommige politici. En toch aan tafel bij Plasterk. Nee, het was niet de gewoonte dat het onderwijsbemiddelingsbureau (Nooit van de Tachtigers gehoord natuurlijk) een persoonlijke ontmoeting arrangeerde met een kandidaat lesgever. Zou teveel tijd kosten. Ik dacht aan het excellente artikel over haar eigen onderwijservaringen van Jannetje Koelewijn in NRC. Zó gruwelijk goed! Ik zag mijn gesprekspartner onderuit weggezakt in zijn stoel zitten. Benen op tafel. Spijkerbroek, lovers. Dromend van de Maldiven en een hete vriendin. En weer dacht ik aan de doortrapte Sywert, aan Zeist, en aan Koot & Bie en de sketch (Jacobse en Van Es) met die goedgelovige mevrouw bij wie de snelle jongens even de tuin kwamen verruïneren. En vervolgens hun hand ophielden. Graaien. Ik zag een verruïneerd onderwijs. De vlucht met kinderen naar België en de nonnen. Ik zag Van Beusekom weer voor me. Ergens moest ik nog wel het boek hebben waaruit hij lesgaf. ‘Epiek en Lyriek’. Gebonden en met een linnen grijs kaft. Zelfs naar een verklaring voor goed gedrag werd door de jonge onderwijsmakelaar niet eens gevraagd. Ze zouden me nog terugbellen. En ik wist, die bellen me nooit meer terug.

Geschrokken van de verkiezingswinst van ultra rechts. Waar slecht onderwijs al niet toe leidt. Tot een samenzang van valse noten bij een formatieleider die niet meer thuishoort te midden van de sociaaldemocratie.