Beste Jan (van Ewijk):
Bedankt voor het toezenden van dit artikel. Waar ik overigens niet zo stuk van ben. Ik ben geen fan van Dilan Yesulgöz. Maar ook geen fan van het door elkaar husselen van journalistieke genres. Er is nieuws en opinie. Je hebt portretten en necrologieën en je hebt columns en blogs. Voor een portret vind ik het artikel over de lijstaanvoerster van de VVD nogal tendentieus. Het ademt een beetje (een beetje veel eigenlijk) de sfeer van de Volkskrant. Zo van: ik deug, de ander niet. Het zit ‘m in het woordgebruik. De eenzijdige belichting ook. Open deuren. Clichés. De politica streng en gracieus? Wat is daar mis mee? Kip, friet en appelmoes, wat is daar mis mee? Hoge hakken en mantelpakjes. Wat is daar mis mee? Wat is daarvan de relevantie? Het is de vooringenomen ondertoon.
Die Botje schrijft wat links graag wil lezen. Hij interviewt uitsluitend personen die binnen zijn raamwerk vallen. Alles binnen zijn eigen kaders. Dilan is een frisse wind, alleen komt die wind helaas uit de verkeerde hoek. Wat kan mij die ouwe SP’ers nou schelen. Die verliezen elke verkiezing en dat zal toch wel een oorzaak hebben. Mijn Ellen was vroeger bij de Dolle Mina’s. Daar was later weinig van terug te vinden. Ook Ellen was van de hoge hakken en mantelpakjes. Ook zij was gracieus. Ze brak met het Leger des Heils. Wat was daar mis mee. Ellen ging voor nagellak en lippenstift. Dilan, lees ik, zette zich later af tegen de linkse SP waar ze had rondgekeken. Nou en? Een ommezwaai overkomt toch elk mens waar een beetje leven en avontuur in zit? Ik zie die Dilan liever dan mevrouw Van der Plas. Snedig en sprankelende lach bij Dilan – wat is daar mis mee? Misschien zou links zich daar met zijn dogmatisme vaker van mogen bedienen. En als Dilan zich in linkse kring te vaak een slachtoffer voelde, mag ze dat toch uitspreken. Dat is haar volste recht. Misschien is het ook wel zo. Ik kan me daar ook wel iets van voorstellen. Moet je daarvoor een oorlogsvluchtelinge op kamers hebben genomen? En zes jaar lang een andere oorlogsvluchtelinge als verzorgende van je vrouw hebben gehad? Ze houden niet van zielig doen en te worden gepamperd. De American Dream van ons vroeger, de European Dream van een bootvluchteling nu. Woonde ze een paar maanden bij haar moeder op het KNSM-eiland in Amsterdam? Wat interessant, jeetje!
Die Dilan toch, woonde toen ze ziek was een paar maanden bij haar moeder! Op een eiland in Amsterdam nog wel! Ik vind dat met dit artikel geen faire journalistiek wordt bedreven. Het is de teneur. Die van een overloper. Het is een puzzel leggen en alleen die stukjes willen gebruiken die van pas komen voor de teneur. Dilan heeft onmiskenbaar statuur. Ze was goed in de Amsterdamse gemeenteraad. Ze heeft zich een uitstekende minister op misschien wel het zwaarste departement getoond. Ze maakte het uit met een strenggelovig Nederlands-Marokkaans vriendje (al verjaard!) die begon te bidden als zij een wijntje nam. Nou en? Wat is daar mis mee? Liever een glaasje dan spruitjeslucht. Of dat bidden dat niks uithaalt. Voortdurend die kletskoek aan irrelevante details. Het is het kinderlijk inkleuren. Iemand stempelen. Story en Weekend. De ouders van Dilan werken niet mee aan interviews. Nou en? Mogen ze. Heel verstandige ouders.
Het is zo opgeschreven dat de connotatie overheerst. Ouders gescheiden. Ja en? Wat is daarvan de relevantie? Dit verhaal lijkt op afbreuk te zijn afgestemd. Contraproductief voor Timmermans (die inderdaad niet op naaldhakken loopt). Die zal (met of zonder mantelpakje) met deze leuterpraat niet blij zijn. Ik ga niet op deze fraai uitgedoste vrouw stemmen. Niet op Yesilgöz. Op geen enkele gegadigde van de VVD. Al verschijnen ze in een bananenrokje. Want de VVD sluit de PVV niet bij voorbaat uit. Om maar eens iets te noemen. Bovendien heeft de VVD voor een maatschappelijk trauma gezorgd. En wie benoemt zo’n Henk Kamp nou tot erelid. Hoe verzint die VVD dat! Ik ben het bijna altijd met de VVD en de allerrijksten oneens. Onvoorwaardelijk achter Israël? Oh ja? Proportionaliteit is een leeg begrip geworden. Internationaal Humanitair Oorlogsrecht evenzo. Daarop valt ook de politica te beoordelen. Tweedeling in de maatschappij, de VVD staat garant. De VVD blijft ook voor de monarchie. Wil handhaven dat die klanten geen belasting betalen. Verzwijgt het vermogen van de Oranjes. Kijkt de andere kant op waar het de bij elkaar gejatte kunstschatten betreft die nu te zien zijn in Gouda, als ik me niet vergis. Ik vind er niks verkeerds aan dat iemand haar weg zoekt in het Nederlandse politieke krachtenveld. Een heel belangrijk punt is dat LINKS de kwalijk riekende reputatie heeft heel slordig met de eigen mensen om te gaan. Arib is er weer een voorbeeld van. Die mevrouw op plek 17 van de huidige kandidatenlijst van de fusiepartij. Maar er zijn veel meer voorbeelden te geven. Vooruit: Samson, Asscher, Cohen, Van Thijn. Tissues. Pedaalemmerwerk.
Te vaak is gebleken dat het klimaat en de onderlinge verhoudingen binnen de VVD zodanig waren, en zijn, dat de PvdA daar nog een puntje aan kon, en kan, zuigen. Helaas, stel ik. Ik zou me dus heel goed kunnen voorstellen dat er nog andere motieven zijn voor aansluiting bij de VVD. Egards en zo. Omgangsvormen. Niet die dogma’s. Dansjes om een boom op padvindersdag. Niet dat gelijkhebberige. Grijstinten zien. Wat dat betreft zou ik zelf ook meer bij de VVD passen. Het glas in de hand. Geen geitenwollen sokken. Lachebekjes bij de liberalen. Ze draaien elkaar geen poot uit. Ze houden de rijen gesloten. Thorbecke. Liberalisme. Geertsema, Molly en zijn vrouw. Frits Bolkestein: eerbiedwaardig. De Nelie Kroes-look? Schitterend toch. Die look had mijn Ellen ook. Maar als bekend: ik stem uit overtuiging -en zeker ook vanwege migratiestandpunten – op de groen linkse fusieclub. Maar ik voorspel je dat Dilan premier wordt. En op buitenlandse reizen zullen de huwelijksaanzoeken binnenstromen. Maar ze is al getrouwd. Met iemand die bij Ajax zit, de nummer laatst in de eredivisie. Ze was een zeer sterke minister van justitie. Op die post zou ik haar graag zien terugkomen. Het mag best een beetje rechtlijnig. Ze krijgt de premierbonus. Een pitbull? Ach, weer zo’n cliché. Een man moet dat zijn, voor een vrouw dus een diskwalificatie. Ze werd ook al een opportunist genoemd (hoezo?) en kittig. Kittig? Een woord dat in de radio-uitzendingen van Frits Spits op de zaterdag past. bij het thema ‘Vergeten woorden’.
Kittig? Zoeken we even op. Dus modern, modieus, parmantig, vlot en kek. Zo iemand is een prachtig affiche. LINKS moet uitgaan van zijn eigen kracht. Dikke buik en nauwelijks passend op één stoel. Onvervoerbaar in een vliegtuig. Frans Timmermans dus. Met baard. Ook een voormalige bootvluchtelinge maakt in haar leven een ontwikkeling door. Die Dilan was aanvankelijk zoekende. Wat niet wegneemt dat het jammer is – dood- en doodzonde – dat ze bij de VVD zit. Het valt ook niet te rijmen met haar achtergrond. Maar dat zou ook zo zijn als ze niet op naaldhakken liep en in mantelpakjes. Als ze niet gracieus wa en kittig, en haar ouders nog bij elkaar waren. Was ze maar de nummer 1 van GroenLinks/ PvdA geweest, dan zou links de verkiezingen zeker winnen. Onevenwichtig stuk van Botje. Had ook een paar zeer positieve dingen van Yesilgöz gezegd. Die zijn er. Ze is zeer wel in staat het op rellen beluste gespuis in de Tweede Kamer te weerstaan. Beschaving kun je haar niet ontzeggen. Ik doel op meer.
Hallo Johan. Het artikel van Harm Ede Botje in Follow the Money. Ik lees je commentaar wel. Groet, Jan van Ewijk.
VVD-lijsttrekker Dilan Yeşilgöz zet in op hard rechts beleid. Ze sluit samenwerking met Geert Wilders niet uit, propageert een streng migratiebeleid en wil een zeer strenge aanpak van criminaliteit. Twintig jaar geleden was Yeşilgöz nog lid van de Socialistische Partij en keek ze rond bij de PvdA en GroenLinks. Een reconstructie van de lange weg die Yeşilgöz van links naar rechts maakte. Op een warme dag in september maakte Dilan Yeşilgöz haar opwachting in ‘de kippenschuur’ op de 17e-eeuwse buitenplaats Groenevecht in Breukelen. De kersverse VVD-leider en lijsttrekker was het stralende middelpunt van een bijeenkomst van potentiële donateurs voor de verkiezingscampagne. Gastheer was vastgoedondernemer Cor van Zadelhoff. Hij is een van de oprichters van de stichting Ondersteuning VVD (SOV), waar tientallen VVD-leden jaarlijks 4500 euro inleggen om de campagnekas te spekken.
Nadat afgelopen zomer het kabinet-Rutte IV viel, moest er extra geld worden ingezameld om de VVD ook na het vertrek van stemmenkanon Mark Rutte de grootste te maken. Op het menu die avond: kip met friet en appelmoes. ‘Dat eten we altijd als we daar een bijeenkomst organiseren,’ zegt Van Zadelhoff. Op wat Yeşilgöz die avond zei, wil hij niet ingaan. Wel meldt de zakenman dat hij van haar onder de indruk was. ‘Dilan heeft absoluut potentieel. Ze heeft charisma, ze doet het heel goed. De partij heeft de afgelopen jaren veel te veel compromissen gesloten en is naar links opgeschoven. Dilan gaat weer terug naar de oorsprong van het liberale gedachtegoed.’ Dat Yeşilgöz ook op de andere aanwezigen indruk maakte, blijkt uit de bedragen die de zakenmannen en miljonairs die avond neerlegden. Jan Dobber van beursbedrijf Optiver, horecaondernemer Won Yip, Rob Thielen van Waterland Private Equity, miljardair Marcel Boekhoorn en de Brabantse zakenman en PSV-bestuurder Robert van der Wallen stopten ieder vijftigduizend euro in de pot. Frank van Gool, man in bonis na de verkoop van zijn uitzendbureau voor arbeidsmigranten OTTO Work Force, legde zelfs honderdduizend euro in.
Dilan Yeşilgöz maakte een bliksemcarrière bij de VVD. Als raadslid in Amsterdam viel ze op door haar stevige standpunten over veiligheid en krakers, en was ze de initiatiefnemer van een verbod op straatintimidatie. Ze gaat immer goed gekleed, met hoge hakken en strakke mantelpakjes; de Neelie Kroes-look, zo schreef Het Parool in die jaren. ‘Streng en gracieus, zoals de liberalen het graag zien. Die krant noemde haar ‘de pitbull’ van de VVD in de gemeenteraad. De term is blijven hangen: door de jaren heen namen vrijwel alle kranten hem over. ‘Pitbull op de rechterflank’ (Trouw), ‘pitbull met empathie’ (de Volkskrant), ‘pitbull op pumps’ (AD). Ze werd vaste gast in talkshows, waar ze met snedige oneliners en een sprankelende lach de camera’s wist te vangen. In 2016 belandde ze in de Tweede Kamer en in het kabinet-Rutte III was ze korte tijd staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat.
De afgelopen twee jaar was ze minister van Justitie en Veiligheid. Ze hamert op het keihard aanpakken van zware criminaliteit naar Italiaans voorbeeld. Na de val van Rutte IV maakte ze bekend dat ze het leiderschap van de VVD op zich nam. Dat deed ze in De Telegraaf, waarmee ze de afgelopen jaren een warme band opbouwde – vooral met misdaadjournalist John van den Heuvel. Een paar dagen later baarde ze opzien door de deur naar de PVV van Geert Wilders op een kier te zetten. Cor van Zadelhoff is ervan overtuigd dat Yeşilgöz hoge ogen zal gooien bij de verkiezingen en over een paar maanden mogelijk in het torentje zit. ‘Ze heeft de capaciteit om het land te leiden, daar moet je zuinig op zijn.’
Yeşilgöz begon haar politieke carrière bij de Socialistische Partij, waar ze zich fel afzette tegen het asielbeleid van toenmalig minister Rita Verdonk. Verdonk, toen nog stemmenkanon voor de VVD, wilde uitgeprocedeerde asielzoekers op straat zetten. Actiegroepen en politieke partijen lieten vervolgens op 14 februari 2004 door het hele land van zich horen, verenigd onder de noemer ‘Van Harte Pardon’. In Amersfoort was Dilan Yeşilgöz de contactpersoon; ze organiseerde een demonstratie in die stad. Yeşilgöz was toen al vijf jaar lid van de SP, zat in het afdelingsbestuur en had asielzoekers en vluchtelingen in haar portefeuille. ‘Bestuurder word je niet zomaar bij de SP,’ zegt haar toenmalige medebestuurder Bets Beltman. ‘Dan moet je je wel actief inzetten. In april 2004 organiseerde Van Harte Pardon een demonstratie op de Dam onder de leus ‘Stop de uitzettingen’. Er sprak een Kamerlid van de SP, en er waren duizenden mensen, ‘waaronder vele SP’ers en vele Amersfoorters,’ rapporteerde het Amersfoortse afdelingsblad later die maand trots.
Naast het bericht over de demonstratie in Amsterdam stond een column van Dilan met als kop ‘Ik ben …… een vluchteling’. Yeşilgöz schreef daarin dat ze op 7-jarige leeftijd met haar moeder en zusje uit Turkije moest vluchten voor het Turkse regime en naar Nederland reisde. Haar vader, die al eerder via de bergen van Iran en Irak was gevlucht, was hier al. Waar ze als VVD-voorvrouw de nadruk legt op de beperking van de instroom van asielzoekers en daarvoor desnoods Europese en internationale verdragen wil aanpassen, bekommerde ze zich destijds vooral om het lot van mensen in asielzoekerscentra. Die werden volgens haar behandeld als ‘derderangs burgers’ dan wel ‘gelukszoekers’. ‘Als wij vijftien jaar later waren gevlucht, zat ik nu nog in een AZC, wachtend op het moment dat ik gedeporteerd zou worden,’ schreef ze.
Aan de keukentafel van huize Yeşilgöz zal het in 2004 vaak zijn gegaan over Rita Verdonk, de VVD en het asielbeleid – en niet in lovende bewoordingen. Moeder Fatma Özgümüs was in die jaren directeur van Vluchtelingen Organisaties Nederland (VON), die de belangen behartigt van in Nederland wonende vluchtelingen en migranten. En terwijl Dilan de demonstratie in Amersfoort tegen Verdonk voorbereidde, was Özgümüs verwikkeld in een hoogoplopend conflict met de minister. De bestuursvoorzitter van de VON was voormalig minister en PvdA-kopstuk Jan Pronk. Hij had bij het actualiteitenprogramma Nova en in dagblad Trouw gezegd dat Verdonks beleid neerkwam op het ‘deporteren van mensen’. Verdonk eiste tijdens een ontmoeting op het ministerie dat Pronk zijn woorden terugnam. Hij weigerde, en de minister verklaarde het gesprek voor geëindigd. De gemoederen liepen daarna hoog op en Özgümüs dreigde zelfs met een kort geding om de minister te dwingen alsnog in gesprek te gaan. De zaak liep uiteindelijk met een sisser af. Marcha Glaser kwam veel bij Dilan over de vloer, en bevestigt dat de familie Yeşilgöz thuis veel over politiek sprak. De twee raakten op de lagere school bevriend, ze zijn elkaar nooit uit het oog verloren. Een dubbelgesprek met de ‘hartsvriendinnen’ is opgenomen in de bundel Gewoon vriendinnen.
Vluchtelingenvrouwen en hun Nederlandse vriendinnen als changemakers in een gepolariseerde samenleving. ‘Doordat Dilan en haar familie veel hebben meegemaakt, reageren ze fel en zijn ze extra sterk,’ zei Glaser in dat gesprek. ‘Zij hebben het altijd over politiek, over wat er in de wereld moet veranderen.’ Yeşilgöz: ‘Er is onrecht in de wereld en daar kun je niet omheen. Ik kan me heel kwaad maken om onverschilligheid. Ik vind dat je moet weten wat er in de wereld aan de hand is.’ De vriendinnen vertelden over een vakantie in Bodrum, waar ze Israelische militairen ontmoetten die trots vertelden dat ze vrijwillig in het leger zaten. Yeşilgöz stapte meteen op.
Yeşilgöz verklaart haar aanvankelijke keuze voor linkse partijen uit haar opvoeding. ‘De keus voor links, daar dacht ik niet eens over na, want mijn ouders waren altijd links georiënteerd,’ zei ze deze zomer tegen Trouw. Vader Yücel behoort tot de Koerdisch-alevitische minderheid. Zijn familie is afkomstig uit Dersim, in het noordoosten van Turkije. In 1938 kwamen in die streek duizenden alevieten om het leven bij een moordpartij door de Turkse overheid. Yücel Yeşilgöz (1951) studeerde rechten en werd jurist bij een linkse vakbond in een periode dat er in Turkije relatieve vrijheid bestond. Na een militaire coup in 1980 moest hij vluchten. Hij verbleef een aantal jaren in de bergen van Irak en Iran en wist toen naar Nederland te ontkomen. Hier maakte vader Yeşilgöz snel carrière. Hij werkte als criminoloog bij het Willem Pompe Instituut in Utrecht. Met hoogleraar Frank Bovenkerk schreef hij De maffia van Turkije (1998). Dat boek leidde destijds tot ophef. De Turkse overheid was volgens de auteurs betrokken bij de handel in verdovende middelen en een ‘belangrijk deel’ van de Turkse en Koerdische gemeenschap in Nederland was volgens de twee criminologen op de een of andere manier betrokken bij de drugshandel. Aan het boek werd zelfs een Kamerdebat gewijd.
Tijdens haar lidmaatschap van de SP maakte Yeşilgöz een uitstapje naar de Jonge Socialisten (JS), de jongerenafdeling van de PvdA. Voor het JS-blad Lava schreef ze twee artikelen. Een ervan bespreekt een televisieserie over het leven van de Cubaanse revolutionair Fidel Castro. Hoewel de Cubaanse revolutie ontspoorde en Fidel en zijn regime elke criticus als vijand zagen, vond Yeşilgöz het moeilijk om Castro en zijn compañero Che Guevara uitsluitend als ‘moordenaars of dictators’ te zien. ‘De aanvankelijke doelen, het uitroeien van het kapitalisme en de macht teruggeven aan de arme bevolking, zijn in een wereld als deze bewonderenswaardig,’ schreef ze. Ook publiceerde ze in Lava een coververhaal: ‘Het falen van de medische zorg in asielzoekerscentra’. Daarin is een heldenrol weggelegd voor de organisatie die haar moeder bestierde. Het was immers Vluchtelingen Organisaties Nederland die al ‘geruime tijd’ de verantwoordelijke bewindslieden ‘attenderen op dit dringende probleem’, waarbij ‘misbruik [werd] gemaakt van de afhankelijke positie waarin asielzoekers verkeren’.
In diverse interviews vertelt Yeşilgöz voorts dat ze ook ‘stage’ bij GroenLinks heeft gelopen. Navraag bij toenmalige prominenten van die partij levert niets op. Via een woordvoerder laat Yeşilgöz desgevraagd weten dat ze als vrijwilliger in een callcenter van GroenLinks werkte. Later zette Yeşilgöz zich stevig af tegen de linkse partijen waar ze heeft rondgelopen. Bij de SP ‘klikte het voor geen meter’. ‘Wat zien die mensen de wereld merkwaardig’, zou ze al binnen een paar weken hebben vastgesteld. Dat lijkt in tegenspraak met het feit dat ze zes jaar lid is geweest en er een bestuursfunctie heeft gehad. Linkse partijen namen haar niet serieus, vertelt ze in interviews, omdat ze een buitenlandse achtergrond had. ‘Ze zagen mij als een slachtoffer. Het was paternalistisch: we gaan je redden, maar niet te snel, want daar ben je nog niet klaar voor. Die houding zit diep bij links,’ zei ze in 2020 tegen de Volkskrant. Dat was bij de PvdA en bij GroenLinks niet anders. ‘Ik zag weinig verschil. Ik werd er anders bekeken dan ik mezelf zag.’
In de zomer van 2006 ging een hartenwens in vervulling: Yeşilgöz kreeg een baan als ambtenaar bij de bestuursdienst van Amsterdam. Maar al na een paar weken werd ze door een auto-immuunziekte geveld en moest ze een operatie ondergaan. Die zomer woonde ze bij haar moeder (haar ouders waren inmiddels gescheiden), op het KNSM-eiland in Amsterdam. En ze maakte het uit met haar vriendje, een streng gelovige Nederlands-Marokkaanse jongen. ‘Hij begon te bidden, als ik een wijntje dronk…,’ zei ze later in Trouw. Het was de zomer dat alles anders werd: relatie uit, naar Amsterdam verhuizen, nieuwe baan, heftige operatie ondergaan. Maar ze bleef bij haar politieke voorkeur. Patricia Collette, destijds senior bestuursadviseur bij de gemeente, zat in de sollicitatiecommissie. ‘Ik vond haar meteen pittig en kittig,’ zegt Collette. ‘Verder was het leuk om iemand met een SP-geluid aan te nemen in een PvdA-bolwerk.
Ze was jong, en daarmee een mooie versterking voor een team dat uit wat oudere collega’s bestond en het was vanuit het oogpunt van diversiteit goed om iemand met haar achtergrond aan te nemen.’ Indertijd had Amsterdam een links college van PvdA en GroenLinks, met Job Cohen (PvdA) als burgemeester. Yeşilgöz werkte voor wethouder Marijke Vos (GroenLinks) en hield zich onder meer bezig met prostitutiebeleid en de versterking van de positie van vrouwen in de stad. Een van de projecten die Yeşilgöz op zich nam, was contacten leggen met vrouwen die in gedwongen huwelijken vastzaten en die door hun echtgenoot en schoonfamilie gedwongen binnen werden gehouden. ‘Dilan was heel gemotiveerd, we hebben toen samen gekeken hoe we die vrouwen konden bereiken,’ zegt Vos.
Bij Yeşilgöz begon het in die jaren naar haar zeggen te broeien. In 2008 deed zich een incident voor, dat ze in een interview in 2015 gebruikte om te illustreren waarom ze zich niet meer thuis voelde bij links. Wethouder Lodewijk Asscher (PvdA) was op bezoek gegaan in Amsterdam-West, vergezeld van zijn adviseur Julia Wouters. Ze bezochten een straatcoach-project, en werden gevolgd door een journalist. Een van de straatcoaches weigerde Wouters een hand te geven. Dat voorval belandde in de krant en leidde tot een rel. Kon dit zomaar, werd burgemeester Cohen gevraagd in de raad. Ja, antwoordde Cohen, zolang hij zijn werk maar goed deed. ‘Verschrikkelijk vond ik het,’ zei Yeşilgöz in 2015 in Trouw. Asscher of Cohen hadden een streep moeten trekken, vond ze. Anders sta je toe dat een collega-ambtenaar vrouwen anders behandelt dan mannen. ‘Hij werd betaald uit gemeenschapsgeld en werkte met jongeren die hij ook weer dit gedrag aanleerde. Een overheid moet duidelijk stellen: dit is het land waarin jullie leven, hier zijn man en vrouw gelijk.
Julia Wouters, tegenwoordig coach, mediatrainer en veelgevraagd politiek commentator, herinnert zich dat Yeşilgöz op het stadhuis enigszins een vreemde eend in de bijt was. ‘We vroegen haar wel eens op dinertjes en dan vertelde ze dat ze door taxichauffeurs als hoer werd gezien, omdat ze als Turkse vrouw alleen op pad was. Dat soort verhalen waren ongewoon voor PvdA’ers, die het toch vaak opnemen voor de Turkse gemeenschap. Zij liet zien dat haar vrijheid werd beperkt.’ Over het bewuste incident denkt Wouters – hoewel ze Yeşilgöz graag mag (‘ik ben fan van haar!’) – toch wat genuanceerder. Zelf heeft ze ook liever dat er handen worden geschud, en vindt ze dat duidelijk en helder moet zijn wat wenselijk gedrag is. Maar waar Yeşilgöz zich een hardliner betoont, is Wouters rekkelijker. Ze noemt de coach ‘een bijzonder prettig mens die mij met alle egards behandelde,’ die zijn werk deed op ‘een manier waarvoor ik alleen maar bewondering kan hebben.’ Daarom wilde ze er destijds geen principekwestie van maken.
Wat vindt Wouters ervan dat Yeşilgöz dit voorbeeld aanhaalt als uitleg waarom ze zich niet langer bij links thuisvoelde? Wouters: ‘Dilan is succesvol bij gratie van het feit dat ze zich afzet tegen “allochtonen” en vrouwen. Haar boodschap is: Ik zie er dan wel uit als een Turkse vrouw, maar ik ben niet zo. Ze moet mensen geruststellen. Ze is hier strategisch opportunistisch bezig. Oud-beleidsadviseur Patricia Collette merkte gaandeweg dat Yeşilgöz haar koers aan het verleggen was. ‘Ze vertelde ooit dat ze Neelie Kroes had gesproken en dat ze wilde worden zoals zij. Daarmee maakte ze haar ontluikende sympathie voor de VVD voorzichtig bekend. Ik was verbaasd, omdat ik haar had leren kennen als SP’er.’
Het ergert Collette – net als de SP’ers in Amersfoort – dat Yeşilgöz in interviews steeds herhaalt dat ze in linkse kringen als slachtoffer werd gezien. ‘Daar was op het stadhuis echt geen sprake van,’ zegt ze. ‘Dilan profileerde zich als de dochter van een criminoloog en een directeur en never nooit vond iemand haar zielig. Ik vind dat ze dat frame uitbuit om te rechtvaardigen dat ze naar de VVD is gestapt.’ Collette zag niet alleen een jonge ambtenaar die zich inzette voor de emancipatie van de achtergestelde vrouwen, maar ook iemand die bezig was met haar carrière. ‘Ze was ambitieus en wilde werken op de dossiers waar de meeste politieke aandacht naartoe ging.’ Ze kreeg het dossier zorg en veiligheid onder haar hoede, en was betrokken bij de Top600: het prestigeproject gericht op veelplegers van overvallen, straatroven, woninginbraken, zware mishandeling en drugscriminaliteit. Het idee was om snel en consequent te straffen, maar dat te combineren met zorg. De Top600 was een initiatief van burgemeester Eberhard van der Laan.
Collette benadrukt dat Yeşilgöz niet direct voor de burgemeester werkte: ‘Die indruk wil nog weleens ontstaan in de media, typisch Dilan, jezelf net iets groter voordoen dan je bent.’ In die periode was Yeşilgöz bevriend met Firoez Azarhoosh. Hij zag hoe ze in deze jaren los kwam van haar linkse wortels. Zelf is hij lid van GroenLinks (‘ik doe ook wel eens dingetjes voor de partij’) en is onder meer betrokken bij het buurtinitiatief ‘Samen vooruit’. ‘Dilan is niet anti-migratie maar vooral tegen politieke islam,’ zegt Azarhoosh. ‘Ze vindt het vreselijk dat hier mensen komen die wel van de verworvenheden van Nederland profiteren, maar zelf niet willen veranderen en daarmee anderen onderdrukken. En ze verweet mij en anderen op links dat we geen stelling namen, maar betuttelen en pamperen. Zij vindt dat je keihard moet zijn en moet zeggen dat Nederland dit niet accepteert. Maar is dat de oplossing? Ik vind dat hard optreden niets oplost.’